Τα Ελληνικά Μυστήρια

Η ψυχή του ανθρώπου έχει μητέρα την Γην και Πατέρα τον Ήλιον. Aι ακτίνες του Θείου Ηλίου μετέδωσαν εις την μητέραν Γηv το σπέρμα της ανθρωπίνης μορφής και αφού αύτη διέθρεψεν αυτό εν τη γαστρί της, το εξεδήλωσεν ως ανθρώπινον ον. Αναγκαίως η ψυχή από της συστάσεώς της μέχρι της αφίξεώς της επί του ανθρωπίνου οργανισμού ηκολούθησε την αυτήν μεταμόρφωσιν ην ηκολούθησεν και η μήτηρ Γη μέχρι της τελείας διαμορφώσεώς της. Τέσσαρας καταστάσεις αναγκαίως διήλθεν μέχρις ου διαμορφωθή εις ον διανοούμενον και δυνάμενον να εκδηλοί πλήρη αισθήματα. Ηκολούθησε δηλαδή την αρχήν της καλλιεργείας προς γονιμοποίησιν ιδεών, την εκδήλωσιν των ιδεών τούτων, την εναρμόνισιν προς αυτάς των ιδεών τούτων και την μεταμόρφωσιν αυτών εις καρπούς δυναμένους να διατηρήσουν τον τύπον του ανθρωπίνου οργανισμού. Διά την ανέλιξιν της ψυχής υπήρξαν εποχαί Φθινοπώρου, Χειμώνος, Έαρος και Θέρους. Τα ίδια απαντώνται εις την Φύσιν γεγονότα με τας αυτάς αναλογίας αλλ’ επί διαφορετικών επιπέδων. Αλλ ας έλθωμεν τώρα εις το ουσιωδέστερον ζήτημα της ανθρωπίνης ψυχής μέχρι του σημείου της αποθεώσεως αυτής. Ας ακούσωμεν κατά πρώτον τα περί τελετών των Αρχαίων Μυστηρίων.

Oι Ορφικοί ετέλουν τέσσαρας μυήσεις κατ’ έτος και τας ετέλουν κατά τας τέσσαρας εποχάς.

Η πρώτη μύησις ελάμβανε χώραν αμέσως μετά την Φθινοπωρινήν Ισημερίαν. Η μύησις αυτή αφεώρα τους κατά πρώτον εισερχομένους. Κατά τηv μύησιν ταύτην απεκαλύπτοντο τα περί συστάσεως της μητρός Γης. Ο χρόνος από της ημέρας της μυήσεως ταύτης μέχρι της επομένης εθεωρείτο ως χρόνος καθ’ ον έπρεπε η ψυχή του μυουμένου να καταστεί ικανή προς γονιμοποίησιν της Ορφικής ιδεολογίας.

Η δευτέρα μύησις των Ορφικών εγένετο μετά την ημέραν της χειμερινής Τροπής του  Ηλίου ή κατ’ αυτήν ταύτην.  Ο χρόνος από της μυήσεως ταύτης μέχρι της επομένης εθεωρείτο ως χρόνος καθ’ ον έπρεπε να εκδηλώσει ο μυούμενος τον ριφθέντα εν τη διανοία αυτού σπόρον της Ορφικής ιδεολογίας.

Η τρίτη μύησις εγένετο κατά την εαρινήν Ισημερίαν και έπρεπε από της ημέρας ταύτης μέχρι της επομένης μυήσεως ήτις εγένετο κατά την θερινήν Τροπήν του Ηλίου, ο μυούμενος να εκδηλώσει τοιαύτην αρμονικήν ιδεολογίαν, ως είναι εκδεδηλωμένα αρμονικώς τα χρώματα των ανθέων της εποχής ταύτης και τοιαύτην αρμονικήν αισθηματολογίαν, ως είναι αρμονικά τα αρώματα των ανθέων του έαρος. Τα χρώματα και τα αρώματα του έαρος κατά τους Ορφικούς, αναπαριστούν την βαίνουσαν προς αποθέωσιν ανθρωπίνην ψυχήν, τον μύστην από την ψυχήν του οποίου εξηφανίσθη το έρεβος και όστις προωρίσθη εις θείαν πνευματικήν ανάστασιν. Ο βαθμός ούτος των Ορφικών αντιστοιχεί προς τον βαθμόν του Διδασκάλου του ημετέρου τάγματος. Δεν είμαι όμως αρμόδιος να είπω, αν μεταξύ των δύο τούτων υπάρχει και αναλογία ιδεολογική και αισθηματική.

Η τελευταία μύησις των Ορφικών εγένετο κατά την θερινήν Τροπήν του  Ηλίου. Aι ακτίνες του φωτός είναι ζωηρότεραι κατά την εποχήν ταύτην και οι καρποί ωριμάζουν. Η θερμότης των Ηλιακών ακτίνων αναπαριστά το φωτοβόλον των σκέψεων των τελείων μυστών και το γόνιμον πλέον του καρπού της Θείας ιδεολογίας, ην οι ιεροφάνται των Αρχαίων μυστηρίων εκληροδότουν προς τους διαδόχους αυτών.

Aι αυταί αναλογίαι απαντώνται και εις τα Ελευσίνια Μυστήρια.

Και εκεί η είσοδος των προς μύησιν εγένετο μετά την εξωτερικήν τελετήν ήτις ελάμβανε χώραν μετά τας πρώτας ημέρας της Φθινοπωρινής Ισημερίας.

Η Χειμερινή Τροπή του Ηλίου ήτο αντικείμενον εορτασμού των μυστών, διότι αλληγορικώς τα φαινόμενα της εποχής ταύτης έπρεπε να είναι και φαινόμενα εκδηλώσεων των ψυχών των.

Η Εαρινή Ισημερία απετέλει μεγίστην εορτήν των μυστών εσωτερικώς της οποίας δεν δύναμαι να γνωρίζω περισσοτέρας λεπτομερείας.

ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΑ Αλλ’ εκτός της εσωτερικής ταύτης εορτής ετελείτο και η εξωτερική των Παναθηναίων κατά τας αρχάς του έαρος. H μεγίστη και από Θείας εννοίας μεστή τελετή αύτη, προδίδει το μεγαλείο του πνεύματος των συνθετών αυτής αρχαίων μυστών. Θα περιγράψω λεπτομερείας αυτής και θα ερμηνεύσω εννοίας αυτής τινάς, διά να δυνηθήτε να υπολογίσητε το ύψος και το κάλλος της. Κατά τας αρχάς του Φθινοπώρου ήρχοντο και παρέμεναν εις τον παρακείμενον Ναόν του Παρθενώνος αγναί παρθένοι εκ της πόλεως των Αθηνών και ύφαινον τον πέπλον της Θεάς της Σοφίας. Aι παρθένοι αύται έμεναν εκεί επί εξ περίπου μήνας διά να κατασκευάσουν το έργον τούτο υπό την επιτήρησιν Ιερειών του Ναού της Ελευσίνος. Κατά την εορτήν ο πέπλος ούτος προσεφέρετο εις την Θεάν της Σοφίας. Παραλείπω τα της πομπής γεγονότα διότι ταύτα δεν έχουν να μας προσθέσουν τι. Aι παρθένοι αλληγόρουν την αγνότητα της ψυχής, η οποία κατά τους μήνας του Φθινοπώρου και του χειμώνος θα δεχθεί το σπέρμα της Θείας ιδεολογίας, θα καλλιεργήσει και θα εκδηλώσει τούτο και τα αποτελέσματα αυτού, θα υφάνει ως τα πολύχρωμα και ευώδη άνθη του έαρος, πέπλον με τον οποίον περιβαλλομένη θ’ αναγορευθεί ως θυγάτηρ της Σοφίας. Η μεγαλυτέρα προσφορά προς την Θεάν της Σοφίας την οποίαν έχει να προσφέρει η ψυχή του ανθρώπου, είναι η αρμονική και πλουσίως ιδεολογική και αισθηματική κατάστασίς της. Ψυχή φέρουσα την τοιαύτην κατάστασιν ανίσταται εκ του ερέβους και βαίνει προς τας χώρας της αιωνίου γαλήνης. Η εορτή των Παναθηναίων υπήρξεν η εγερτήριος σάλπιγξ η ηχήσασα στεντορείως προς τας ψυχάς της Γης. «Αφυπνισθήτε και προχωρήσατε προς τας χώρας του αίωνίου φωτός, όπου ο Θρόνος του πατρός σας Θεού».

Αλλά oι μύσται της Ελευσίνος ετέλουν και εορτήν κατά την Θερινήν τροπήν του  Ηλίου εις δόξαν και ανάστασιν της Κόρης Περσεφόνης και εις δόξαν Διονύσου του Ελευθερέως. Η Περσεφόνη είναι αυτό τούτο η ψυχή της Γης. Η ψυχή της Γης διήλθε δι’ όλων των καταστάσεων των τεσσάρων εποχών και μετά ταύτας ήλθε προς τον Όλυμπον, προς την χώραν της αιωνίου ζωής του Πνεύματος. Προτού να έλθει προς την χώραν της αιωνίας ζωής συνεζεύχθη Διόνυσον τον Ελευθερέα και ούτω θα ζήσει μετ’ αυτού την αιωνίαν νεότητα και ευθυμίαν. Ιδού ο κλήρος της ψυχής των Θείων Μυστών ποίος είναι! Σαφώς τον απεκάλυψαν οι Θείοι της Ελευσίνος μύσται.

Περί του Διονύσου του Ελευθερέως έχομεν εκ της  Αρχαιότητος, και άλλας ενδείξεις. Ετελείτο και εξωτερικώς εν Αθήναις τελεί εις δόξαν αυτού. Τελετή η οποία εκάλει εις συναίσθησιν τους αμυήτους και προεκάλει τους συνετωτέρους αυτών να προσέξουν επί των Ιερών της Ελευσίνος. Περί τας εορτάς ταύτης δεν δύναμαι κατά την στιγμήν ταύτην να προσθέσω περισσότερα, εκτός του ότι, ετελείτο αυτή κατά την ημέραν της θερινής Τροπής του Ηλίου.

Κατά την Θερινήν Τροπήν του Ηλίου παρομοία τελετή ετελείτο και εν Δελφοίς εις δόξαν του Φοίβου Απόλλωνος.

Και οι Πυθαγόρειοι, διά τους αυτούς λόγους ετέλουν τέσσαρας εορτάς το έτος κατά τας Ισημερίας και τας Τροπάς, εις εκδήλωσιν λατρείας προς την Φύσιν, πιστεύοντες ότι η προς την Φύσιν λατρεία είναι πασών Θειοτέρα. Ο Πυθαγόρας προσέθετεν «Η προς την Φύσιν λατρεία περιλαμβάνει και τα κατά μέρος αυτής και το πνεύμα αυτής. Αντιθέτως λατρεία προς πρόσωπον χωρίζει αυτό της Φύσεως και το μειώνει. Λατρεύομεν τους Θεούς ως κυρίους των δυνάμεων της Φύσεως και ουχί ως ατομικά αυτής εγώ. Τα ατομικά εγώ της Φύσεως τιμώμεν μόνον διά τα έργα αυτών».

Και το τάγμα μας ακολουθούν τους αυτούς λόγους των Αρχαίων εορτών των μυστών, εορτάζει την χειμερινήν Τροπήν του  Ηλίου εις ένδειξιν λατρείας προς την Θείαν Φύσιν, εις ένδειξιν τιμής και δόξης των συνθετών αυτού και προς ανάμνησιν του έργου το οποίον έχουν να τελέσουν οι μαθηταί αυτού, όπως μεταφέρουν τας ψυχάς αυτών προς το Θείον έαρ, διά του οποίου θα εξασφαλισθεί η πνευματική των ανάστασις. Και θα εορτάζει κατά τας θερινάς Τροπάς του Ηλίου, διά να εκδηλούται υπό των διδασκάλων του περισσοτέρα προς τον Θείον Ήλιον αγάπη και υπενθυμίζεται εις αυτούς ποίους πρέπει να μεταδώσουν καρπούς, προς τας επερχομένας γενεάς των ανθρώπων, διά να φωτίζωνται αυταί εις τα εργα αυτών και ελευθερούνται. Τοιαύτης υψίστης σημασίας είναι οι λόγοι οι υπαγορεύσαντες τας εορτάς των Τροπών, σημασίας προωρισμένης να κατανοηθεί μόνον παρά μεμυημένων αδελφών των οποίων η διανόησις διέφυγε τα στενά όρια της ανθρωπίνης σκέψεως προς τον σκοπόν να οδηγήσει το ανθρώπινον Πνεύμα εις την ευδαιμονίαν και υπέρ των ψυχών των οποίων εύχομαι ολοψύχως τάχιστα να καλύψουν το πνευματικόν έαρ και φθάσουν εις τας θερμάς του πνευματικού Ηλίου ακτίνας υπό την σκέπην των οποίων να αναπαυθούν.

Αι εισαγωγαί εις τα μυστήρια της Ελευσίνος εγίνοντο κατά την Φθινοπωρινήν Ισημερίαν. Κατά την εισαγωγήν εις τα Ελευσίνια μυστήρια ελάμβανε χώρα μακρά τελετή εις δόξαν Κόρης της Πρωτογόνης. Κόρη Πρωτογόνη δεν ήτο ως νομίζουν τινές η Περσεφόνη, αλλά η ψυχή της Φύσεως. Διά της τελετής αυτής απέδιδον ευγνωμοσύνην προς την θείαν Φύσιν οι μύσται της Ελευσίνος, διότι εξ αυτής εξεπορεύθησαν αι ψυχαί. Τα Αττικά μυστήρια ελειτούργησαν κατά πρώτον εις τον Υμηττόν. Μεταξύ δε των εκεί υπαρχόντων Ναών και Βωμών, υπήρχεν και Ναός Κόρης της Πρωτογόνης. Εχαιρέτων δε οι μύσται της Ελευσίνος δι’ αυτής της εορτής την Θείαν Φύσιν, διότι αυτή έφερεν εις το είναι αυτών το ψυχικόν Είναι πάσης οντότητος του περιβάλλοντός μας. Οι μύσται ως πρώτον αντικείμενον είχον να εξετάσουν ποία ήτο η Κόρη η Πρωτογόνη πως δηλαδή ενεφανίσθη η ψυχή της Φύσεως. Τούτο εξετάζει και ο Πλάτων εις τον Τίμαιον.

Δευτέρα κατά σειράν φυσική εορτή την οποίαν εώρταζαν οι μύσται είναι η της Χειμερινής Τροπής του  Ηλίου. Από της Χειμερινής Τροπής η ημέρα αυξάνει. Η ημέρα εικονίζει το Φως, η δε νυξ το σκότος, έλεγον οι μύσται. Και οι Τέκτονες το ιδιο εικονίζουν λέγοντες, ότι εκ δυσμών βαίνομεν προς ανατολάς. Ωσαύτως και αι ψυχαί ανελίσσονται εκ του σκότους προς το Φως. Οι Ελευσίνιοι έλεγον, ότι μόνον των μεμυημένων αι ψυχαί οδεύουν εκ του σκότους προς το Φως. Αι των αμυήτων παραμένουν εις το σκότος. Την προς το Φως πορείαν της ψυχής του μύστου εώρταζον διά της Χειμερινής Τροπής.

Διά του εορτασμού δε της Θερινής Τροπής του  Ηλίου εώρταζαν την διαρκή ΗΜΕΡΑΝ εν τη ψυχή του μύστου, η οποία έφθασεν εις την κατάστασιν του διαρκούς Φωτός αποβαλούσα τα ανθρώπινα πάθη και ελευθερωθείσα του περιβάλλοντός μας εισήλθεν εις νέαν ζωήν.

Ο εσωτερισμός εορτάζει την Χειμερινήν Τροπήν του Ηλίου, δηλαδή τας σχέσεις της ιδεολογίας του προς την των αρχαίων μυστηρίων. Εάν κατά την Φθινοπωρινήν Ισημερίαν εορτάζεται η Κόρη Πρωτογόνη, κατά την Χειμερινήν Τροπήν εορτάζεται η γέννησις του Βράχμα, του Ιησού, του Ιάκχου. Αυτός ο εορτασμός εικονίζει την εμφάνισιν της ψυχής ανθρωπίνης μορφής. Κατά την Ινδικήν παράδοσιν, ο Βράχμα εγεννήθη κατά την Χειμερινήν Τροπήν υπό παρθένου και Πνεύματος Αγίου. Το ίδιο και ο Ιησούς. Επίσης ο Ιάκχος κατά την Χειμερινήν Τροπήν εγεννήθη. Οι μύσται εορτάζοντες την ετέραν Τροπήν την θερινήν εώρταζον την αθανασίαν της ανθρωπίνης ψυχής. Κατά την παράδοσιν όλοι οι πνευματικοί ήρωες των θρησκειών εγεννήθησαν κατά την Χειμερινήν Τροπήν. Χαρακτηριστικόν είναι ότι όλοι εγεννήθησαν εκ Πνεύματος και Παρθένου. Αι παρθένοι μήπως αλληγορούν άλλο τι το υπάρχον εν ημίν; Εις την Ελληνικήν παράδοσιν απαντώμεν πολλάκις την Μίξιν Θεών μετά Νυμφών. Δι’ αυτού αλληγορείται επαφή αποκαθαρμένων ψυχών [παρθένων] με το Φως του Ουρανού, εκείθεν δε διά των τοιούτων μίξεων προκύπτουν τα γεγονότα της εξυψώσεως της ανθρωπίνης ψυχής. Αι μίξεις Θεών και Νυμφών είναι αλληγορικαί εικόνες έχουσαι σχέσιν με το νοητικόν μας ΕΓΩ. Οι μύσται της Ελευσίνος ετίμων Κόρην την Πρωτογόνην κατά την Φθινοπωρινήν Ισημερίαν. Ελεγον, ότι αύτη είναι Κόρη του Ουρανού και της Γης. Αι ψυχαί των όντων του περιβάλλοντός μας, έχουν γονείς των τον Ουρανόν και την Γην. Ο Ουρανός και η Γη δεν είναι προσωπικότητες, αλλά όταν λέγομεν Ουρανός και Γη πρέπει να νοώμεν τας δυνάμεις αυτών. Εκ της επιμιξίας επομένως των δυνάμεων του Ουρανού προς δυνάμεις της Γης γεννάται η ψυχή του περιβάλλοντός μας. Εάν λοιπόν η ψυχή είναι τέκνον του Ουρανού και της Γης, διά να χωρήσει αύτη προς το Φως, έχει ανάγκην άλλης μίξεως. Μίξεως της ψυχής αυτής ταύτης πλέον προς τας δυνάμεις του Ουρανού. Τουτο αλληγορείται διά της μίξεως των Νυμφών με Θεούς.

Η Εαρινή Ισημερία αποτελεί την αφετηρίαν νέας εποχής, του Έαρος, κατά την οποίαν τα κατά τον χειμώνα βλαστήσαντα ανθούν αναδίδοντα μύρα και εμφανίζοντα χρώματα. Η εικών αυτή της Φύσεως εμφανίζει την ψυχήν του μύστου η οποία βαίνει προς το Φως με ηυξημένας γνώσεις. Κατά την εποχήν της Εαρινής Ισημερίας οι Ήρωες Βράχμα, Ιησούς, Ιάκχος, Χιράμ φονεύονται αλλά ανίστανται. Ο θάνατος είναι αλληγορία και σημαίνει την μεταμόρφωσιν. Θάνατος εις την Φύσιν δεν υπάρχει, [δηλαδή] θάνατος υπό την βέβηλον έννοιαν του εξαφανισμού. Οι μύσται διά του θανάτου εικονίζουν την μεταμόρφωσιν. Ο φόνος εικονίζει την απαρχήν της μεταμορφώσεως. Κατά την εαρινήν Ισημερίαν ο Ιακχος φονεύεται και εμφανίζεται αντ’ αυτού Διόνυσος ο Άνθιος και βραδύτερον μεταμορφούται εις Διόνυσον τον Ελευθερέα. Τα αυτά περίπου συμβαίνουν και με τον Χιράμ.  Η Φύσις κατά την Εαρινήν Ισημερίαν εκδηλοί χαράν. Και η ψυχή του ανθρώπου εκδηλοί χαράν. Κατά την Εαρινήν Ισημερίαν οι μύσται των  Ορφικών και των Ελευσινίων ετέλουν εορτάς. Έξω των μυστηρίων ο λαός εώρταζεν. Περιεφέρετο το άγαλμα του Ιάκχου και ετελούντο τα Παναθήναια. Αλλά ενώ οι μύσται εώρταζαν ενσυνείδητα, ο έξω λαός εώρταζεν χωρίς να έχει συνείδησιν της εορτής. Διά τον λαόν ο εορτασμός δεν είχεν ουδεμίαν σημασίαν. Η σημασία της εορτής ήτο γνωστή μόνον εις τους μύστας. Ούτοι ελάμβανον εικόνας από την Θείαν Φύσιν διά να εορτάζουν γεγονότα συντελούμενα εις την ψυχικήν των υπόστασιν.

Από της Εαρινής Ισημερίας μέχρι της Θερινής Τροπής, το ανιστάμενον πνεύμα έρχεται εις αποθέωσιν.

Κατά την Θερινήν Τροπήν εορτάζετο Διόνυσος ο Ελευθερευς. Εορτάζετο ο πλήρης αποχωρισμός της ψυχής από του ερέβους και η είσοδός της εις την διαρκή ημέραν.

Την Θερινήν Τροπήν εώρταζον οι Χριστιανοί ολίγον αργά, διά των εορτών του  Αγίου Πνεύματος και της μεταμορφώσεως. Οι μεμυημένοι Τέκτονες θα έπρεπε να εορτάζουν κατά την Θερινήν Τροπήν, διότι κατ’ αυτήν εορτάζει ο Χιράμ.

Οι μύσται της Ελευσίνος, έλεγον, ότι κατά την Θερινήν Τροπήν ωριμάζει ο σίτος. Η σπορά, η βλάστησις και η ωρίμανσις του σίτου εικόνιζε την ψυχήν του μύστου εξελισσομένην εις αποθέωσιν. Την καλλιέργειαν του σίτου εδίδαξεν η Θεά Δήμητρα. Η Θεά Δήμητρα είναι η Θεά της Γης. Ο σίτος εικονίζει μεταμορφωτικόν μέσον. Μεταβάλλεται εις Σώμα του Χριστού, παντός Χριστού. Ολίγον κατόπιν εμφανίζεται η σταφυλή, σύμβολον τοc Διονύσου. Ο χυμός της σταφυλής αποτελεί το σύμβολον ετέρου μεταμορφωτικού μέσου. Είναι το Αίμα του Χριστού, παντός Χριστού. Οι Χριστιανοί λέγουν, ότι το Αίμα και το Σώμα του Χριστού αφίει τας αμαρτίας.

Διόνυσος ο Ελευθερεύς λαμβάνει σύζυγον την Περσεφόνην και ανέρχονται ομού εις τον Ολυμπον. Ο Διόνυσος ο Ελευθερεύς γεννάται εκ της καρδίας του Διός. Γεννάται έξω των δυνάμεων της Γης. Ωσαύτως και η Θεά της Σοφίας γεννάται έξω των δυνάμεων της Γης, εις την κεφαλήν του Διός. Ο Ζευς έχει σχέσιν με εκείνο που θα απαντήσει το πνεύμα ελευθερούμενον του Γηΐνου περιβάλλοντος.