“…Πιστεύω ότι το αστικό καθεστώς είναι ανίκανο πια να ρυθμίσει τις σύγχρονες ανάγκες κι ανησυχίες του κοινωνικού συνόλου διότι:
*Οικονομικώς – στηρίζεται στη ληστρική ατομική οργάνωση της παραγωγής και στην άνιση κατανομή του πλούτου.
*Κοινωνικώς – δεν υπάρχει πια καμία ηθική που να στηρίζει τις σχέσεις των ανθρώπων.
*Πολιτικώς – η άρχουσα τάξη διαχειρίζεται την πολιτική εξουσία προς όφελος της, εις βάρος της μεγίστης πλειονοψηφίας του λαού και αποδείχνεται μάταιη (Κλείσιμο ματιού κάθε αλλαγή προσώπων ή θεσμών.)
Δεν υπάρχει πια στο αστικό καθεστώς ένα ανώτερο ιδανικό που να δίνει ευγένεια και συνοχή στις ενέργειες των ατόμων και των κρατών.
Δεν υπάρχει πίστη – δηλαδή ένας υπερατομικός ρυθμός που να ρυθμίζει τις σκέψεις, τα αισθήματα και τις πράξεις των ατόμων. ….
Η αστική τάξη γκρέμισε τη φεουδαρχία, απέδωσε – σε θαυμαστή ποσότητα και ποιότητα – ό,τι μπόρεσε στη σκέψη, στην τέχνη, στην επιστήμη και στην πράξη. Τώρα διαγράφει τη μοιραία καμπύλη προς τα κάτω.
Ζούμε την παρακμή τούτη κι επομένως είναι πολύ δύσκολο να την αντιληφθούμε. Όμως, τόσο είναι γοργή η αποσύνθεση, ώστε και οι πιο παχύδερμοι αρχίζουν να ανησυχούν.
Και διαγράφονται φανερά δύο ειδών προσπάθειες:
1. Άλλοι μάχουνται να συγκρατήσουν το αστικό καθεστώς, πολεμώντας κάθε αντίθετη ενέργεια και πράξη.
2. Άλλοι μάχουνται να το ρίξουν, αντικαθιστώντας το με νέο – κατά την πεποίθηση τους δικαιότερο και εντιμότερο -καθεστώς. …..
Ποια τάξη θα διαδεχτεί το αστικό καθεστώς;
Ακλόνητα πιστεύω η τάξη των εργαζομένων: Εργάτες, αγρότες και πνευματικοί παραγωγοί. Η τάξη αυτή πέρασε το πρώτο στάδιο -της φιλανθρωπίας. Δεν αποτείνεται πια, όπως πριν από ένα αιώνα, στην φιλανθρωπία των πλουσίων, δεν ζητάει πια ελεημοσύνη. Πέρασε έπειτα στο δεύτερο στάδιο – της δικαιοσύνης. Δε ζητάει πια να καταλάβει την αρχή γιατί αυτό είναι το δίκαιο. Βρίσκεται στο τρίτο και τελευταίο στάδιο: Πιστεύει τώρα πως θα πάρει την εξουσία, γιατί τέτοια είναι η ιστορική ανάγκη…”
“Κι έτσι βρισκόμαστε σήμερα στο κρίσιμο σημείο, όπου μιά τάξη, παρ’ όλη την εξωτερική ισχυρότατη εμφάνισή της, τρεκλίζει, σαλεύουν τα θεμέλια της, έχασε την ψυχική της συνοχή -κι αποσυντίθεται.
Μιά άλλη τάξη συντάζεται, οργανώνεται, πιστεύει.
Μα δεν οργανώθηκε ακόμα εντελώς, δεν εφωτίστηκε ακόμα όλη, δεν έλαβε ακόμα τέλεια συνείδηση της δύναμής της -διατελεί ακόμα σκλάβα του σαπημένου κολοσσού.
Οι παλιές αξίες έχασαν την πίστη που τις εστήριζε και τους έδινε νόημα και κύρος- οι νέες αξίες δημιουργούνται ολοένα, δεν πήραν ακόμα τη σταθερή τους μορφή.
Ποιό είναι το χρέος μας;
Να ετοιμαζόμαστε.
Πώς;
Μορφώνοντας σαφή ιδέα της ιστορικής στιγμής που περνούμε, φωτίζοντας το λαό και δίνοντας νέο, υψηλότερο περιεχόμενο στις έννοιες της εργασίας, της δικαιοσύνης και της αρετής.
‘Ετσι μονάχα θα μπορέσουν οι μάζες να’ ναι έτοιμες να μεταβούν απο τη συναίστηση των δικαιωμάτων τους στην πραγμάτωση των υποχρεώσεών τους.
‘Ετσι μονάχα, όταν θα’ ρθει η μοιραία στιγμή, θα μπορέσουν ν’ αναλάβουν ευθύνες.
Ο αγώνας, όπως τον αντιλαμβάνουμαι, δεν είναι απλώς οικονομικός. Η οικονομική χειραφέτηση είναι μονάχα μέσο για την ψυχική και πνεματική χειραφέτηση του ανθρώπου.
‘Οτι κι αν κάνετε, όσος καιρός κι αν περάσει, έχω, κύριοι δικαστές, την πεποίθηση πως πάντα οι λίγοι θα πληθαίνουν, πάντα οι αδικημένοι θα δυναμώνουνται, πάντα η τάξη που αδικεί… θα πέσει.Αυτή είναι η σκέψη μου. Εθεώρησα χρέος μου να τη διατυπώσω με απόλυτη ειλικρίνεια. Χρέος δικός σας, αν βρίσκετε τη σκέψη μου κολάσιμη, να με τιμωρήσετε. “
**************************
Υ.Γ.1) Αυτά και άλλα πολλά γράφει ο Νίκος Καζαντζάκης στην”Ομολογία Πίστεως” την οποία παρέδωσε ενώπιον των Ανακριτικών Αρχών Ηρακλείου όταν συνελήφθη το 1925 ως δήθεν κομμουνιστής. Κάθε ομοιότητα με τη σημερινή πραγματικότητα δεν είναι καθόλου συμπτωματική. Ολόκληρη την “Ομολογία”, που είναι διαχρονικά και τραγικά επίκαιρη, όποιος ενδιαφέρεται μπορεί να τη βρει στο βιβλίο”Τετρακόσια γράμματα του Καζαντζάκη στον Πρεβελάκη”, εκδόσεις Ελένης Ν. Καζαντζάκη.
