Ε υ τ υ χ ώ ς για την πατρίδα μας και όχι μόνο, η προαναγραφόμενη χριστιανική ρήση δεν έμεινε κενό γράμμα για κάποιους, οι οποίοι μένοντας κι άγαμοι ακόμη για να μην ελαττωθεί η περιουσία τους , έδωσαν ό,τι είχαν και δεν είχαν (και δεν ήταν λίγα) στην πατρίδα τους είτε για να ενισχυθεί ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας των Ελλήνων από τους κατά καιρούς κατακτητές, είτε για να δημιουργηθούν Δημοτικά Σχολεία , Γυμνάσια , Τεχνικές Σχολές , Πανεπιστήμια , Νοσοκομεία , να προικισθούν άπορες νέες, να βοηθηθούν άρρωστοι , να γίνουν δρόμοι , δημόσια κτίρια και γέφυρες, που μέχρι σήμερα χρησιμοποιούνται και τόσα άλλα ευεργετήματα .
Και αυτοί δεν ήσαν άλλοι από τους ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΕΥΕΡΓΕΤΕΣ , ξεχωριστή μερίδα των οποίων αποτελούν οι
Η Π Ε Ι Ρ Ω Τ Ε Σ Ε Υ Ε Ρ Γ Ε Τ Ε Σ.
Από την Ήπειρο , σύμφωνα με την εφημερίδα Ημερησία και στο έντυπο που κυκλοφόρησε με τίτλο « Η ΕΛΛΑΔΑ ΤΩΝ ΕΥΕΡΓΕΤΩΝ – ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΥΕΡΓΕΤΕΣ ΤΟΥ 19ου ΑΙΩΝΑ» , προέρχονται οι περισσότεροι εθνικοί ευεργέτες (πάνω από σαράντα) και ανάμεσα στις «ευεργετομάνες» περιοχές εξέχουσα θέση κατέχει το Μέτσοβο.
Αυτό που σήμερα θαυμάζουμε και καυχόμαστε , αυτό που κι εμείς με την σειρά μας χρησιμοποιούμε, καλό είναι να ξέρουμε σε ποιους «ανήκει» , από πού προέρχεται και γιατί μας δόθηκε.
Η σκιαγράφηση του Ηπειρώτη Ευεργέτη κατά τον 19ο αιώνα
Η τραχύτητα της Ηπειρωτικής γης , οι δυσκολίες επιβίωσης και κυρίως η σκλαβιά της Υπόδουλης Ελλάδας από τον Τουρκικό ζυγό, με τα όσα δεινά επέφερε στον τόπο , ήσαν οι πιο βασικοί λόγοι που οδήγησαν αρκετούς Ηπειρώτες στην ξενιτιά.
Εκεί ως υπάλληλοι στην αρχή οι περισσότεροι από αυτούς μια που δεν κουβαλούν πατρικές περιουσίες μαζί τους κι αργότερα ως ιδιοκτήτες μεγάλων εμπορικών και τραπεζικών οίκων δημιουργούν μεγάλες περιουσίες.
Συμμετέχουν ενεργά στα πολιτικά δρώμενα των «νέων πατρίδων» τους και καταλαμβάνουν αρκετές φορές σημαντικά πολιτικά αξιώματα.
Η αγάπη τόσο για την ιδιαίτερη πατρίδα τους , όσο και για την Ελλάδα γενικότερα όχι μόνο δεν σβήνει, αλλά φουντώνει και μεγαλουργεί .
Η ψυχή τους πάλλεται από την επιθυμία να βοηθήσουν το νεοσύστατο Ελληνικό Κράτος όχι μόνο μετά τον θάνατό τους, αλλά και κατά την διάρκεια της ζωή τους.
Διαθέτουν τεράστια χρηματικά ποσά για την παιδεία και τον πολιτισμό, γιατί πιστεύουν πως αυτά τα δύο θα αποτελέσουν την οδό για να βγει η πατρίδα μας από κάθε τι κακό, που άφηνε πάνω της η μακρόχρονη σκλαβιά .
Δεν είναι τυχαίο πως με δαπάνες των Ηπειρωτών Ευεργετών δημιουργήθηκαν, αλλά και ενισχύθηκαν οικονομικά με τεράστια ποσά το Ζάππειο Μέγαρο, η Ακαδημία , το Μετσόβειο Πολυτεχνείο . το Πανεπιστήμιο Αθηνών , το Αστεροσκοπείο, το Παναθηναϊκό Στάδιο , η Εθνική Βιβλιοθήκη , η Ριζάρειος Σχολή , το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο , ο Βοτανικός Κήπος , η Ζωσιμαία Σχολή και άλλα.
Ταυτόχρονα με γενναίες δωρεές συμβάλλουν τα μέγιστα στην ασφάλεια και στην ευημερία του Ελληνικού Κράτους. Η λειτουργία της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος ,το θωρηκτό Αβέρωφ ,το οποίο λειτουργεί και ως Σχολή Ναυτικών Δοκίμων, οι φυλακές Αβέρωφ, η Σχολή Ευελπίδων ,το Νοσοκομείο Χατζηκώνστα αποτελούν χειροπιαστά δείγματα της εθνικής προσφοράς των Ηπειρωτών Ευεργετών.
Παράλληλα, δείχνοντας σεβασμό και αγάπη προς τον τόπο που τους φιλοξενεί και που τους επιτρέπει να αναπτυχθούν οικονομικά και να δραστηριοποιηθούν πολιτικά μακριά από την Ελλάδα , προβαίνουν σε πλήθος δωρεών .
Πόλεις όπως η Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου , η Βουδαπέστη , η Οδησσός , το Βουκουρέστι , η Βιέννη γνωρίζουν μέσα από δωρεές την μεγαλοσύνη και εκτίμηση των ανθρώπων που «φιλοξενούν».
Το Αβερώφειο Παρθεναγωγείο , το Ελληνικό Αλληλοδιδακτικό Σχολείο, η Τοσιτσιαία Δημοτική Σχολή, όπου σήμερα στεγάζεται το Οικουμενικό Πατριαρχείο στην Αλεξάνδρεια , το Τοσίτσειο Ελληνικό Νοσοκομείο στην ίδια πόλη της Αιγύπτου, τα Ζάππεια Παρθεναγωγεία Κωνσταντινουπόλεως , περίλαμπροι Ναοί στην Αίγυπτο, στην Ρουμανία , στην Ρωσία , στην Αυστρία , η πασίγνωστη γέφυρα που ενώνει τις πρώην Βούδα και την Πέστη ,την σημερινή Βουδαπέστη , η χρηματοδότηση Εμπορικής Σχολής και της Ακαδημίας της Βιέννης είναι μερικά δείγματα των δωρεών, που έκαναν οι Ηπειρώτες Ευεργέτες.
Το φαινόμενο αυτό της πολλαπλής ευεργεσίας, χωρίς όρια και τέλος , γνωστής επίσης και ως Ηπειρωτική Ευποιία ξεκίνησε από την Βενετία , εξέχον εμπορικό και πολιτιστικό κέντρο κατά τον 16ο αιώνα.
Σύμφωνα μάλιστα με τις εκδόσεις «ΗΠΕΙΡΟΣ – 400 Χρόνια Ελληνικής Ιστορίας και Πολιτισμού» των εκδόσεων «Εκδοτική Αθηνών Α.Ε.-Αθήνα 1997» η Ηπειρωτική Ευποιία , η οποία άρχισε να εκδηλώνεται στα τέλη του 16ου αι. , γεννήθηκε στην Βενετία , ανδρώθηκε στην Ρωσία και ήκμασε στην Αίγυπτο .
Τέλος άξιο παρατήρησης στην δράση των Ηπειρωτών Ευεργετών, που έζησαν κατά τον 18ο αι. και αρχές του 19ου , αποτελούν τα εξής δύο στοιχεία :
– αρκετοί από τους Ευεργέτες κατάγονται από χωριά της Βορείου Ηπείρου, αναπόσπαστο κομμάτι της Ηπειρωτικής και κατ’ επέκταση της Ελλαδικής γης. Έτσι απλόχερα δωρίζουν το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας τους στην μητέρα Ελλάδα.
– ευεργετούν και δωρίζουν την περιουσία τους ανιδιοτελώς χωρίς ίχνος τοπικισμού . Δίδουν αμύθητα για την εποχή τους ποσά για τον Ελληνισμό στο σύνολό του , για τον τόπο που κατοικούν και φυσικά για την ιδιαίτερη πατρίδα τους.
Πληροφοριακό υλικό για την συγκέντρωση των στοιχείων που αναγράφονται στην παρούσα θεματική ενότητα της ιστοσελίδας αποτέλεσαν οι παρακάτω πηγές :
«ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΑ ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑΤΑ» του Φιλόλογου Σπ. Εργολάβου –Εκδόσεις ΄Ηπειρος – Ιωάννινα 1998
« Η ΕΛΛΑΔΑ ΤΩΝ ΕΥΕΡΓΕΤΩΝ – ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΥΕΡΓΕΤΕΣ ΤΟΥ 19ου ΑΙΩΝΑ» έκδοση της οικονομικής εφημερίδας « ΗΜΕΡΗΣΙΑ»-Αθήνα 2007
«ΗΠΕΙΡΟΣ-400 Χρόνια Ελληνικής Ιστορίας και Πολιτισμού» των εκδόσεων «Εκδοτική Αθηνών Α.Ε.-Αθήνα 1997»
Σημαντικές πηγές ενημέρωσης και πληροφόρησης αποτέλεσαν επίσης οι διαδικτυακοί τόποι :
ΖΩΣΙΜΑΙΑ ΣΧΟΛΗ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ (www. Zosimaia.gr)
ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ (www.uoa.gr)
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ (www.culture.gr)
ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΟΥΓΓΑΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (www.mfo.gov.hu)
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΗΠΕΙΡΩΤΩΝ ΚΑΪΡΟΥ (www.panipirotikos-kairou.org)
ΓΙΑΝΝΕΝΑ, Η ΠΟΛΗ ΤΩΝ ΕΥΕΡΓΕΤΩΝ (www.e-gianneα.gr)
ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ (www.ntua.gr)
ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ (www.wikipedia.org)
ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ (www.lykeio5ioanninon.triprd.gr)
( η συλλογή , η επιμέλεια και παρουσίαση των στοιχείων ανήκει στον Δημ. Μ. Μαλάμη – Ειδικό Γραμματέα του Συλλόγου Ηπειρωτών Κοζάνης )
Πηγή: GREEK SURNAMES
