Η Τεχνητή Νοημοσύνη (Τ.Ν.) είναι υπολογιστικά συστήματα, τα οποία μέσω αλγόριθμων, εκτελούν εργασίες, που μέχρι πριν λίγο μπορούσαν να εκτελέσουν μόνο άνθρωποι (οπτική αντίληψη, αναγνώριση ομιλίας, μετάφραση γλωσσών, λήψη αποφάσεων…).
Πολλές εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης κυκλοφορούν ευρέως όπως: Prime Voice παράγει την φωνή οποιουδήποτε, Sembly μεταγράφει, κρατάει σημειώσεις, δημιουργεί περιλήψεις για συνεδριάσεις, Beatoven δημιουργεί μουσική υπόκρουση για μια ιστορία, Papercup μεταγλωττίζει σε οποιαδήποτε γλώσσα, Podcastle μετατρέπει τον φορητό Η/Υ σε στούντιο ηχογράφησης, Durable δημιουργεί ένα επιχειρηματικό ιστότοπο σε λιγότερο από ένα λεπτό κλπ.
Η πρόοδος της Τ.Ν. επιτρέπει σε μηχανές να μπορούν να συμπεριφερθούν σαν νοήμονα όντα, σε σχετικά πολύπλοκες καταστάσεις.
Ένα διαλογικό ρομπότ (chatbot) είναι ένα πρόγραμμα υπολογιστή που προσομοιώνει και διεξάγει ανθρώπινες συζητήσεις (γραπτές ή προφορικές) χρησιμοποιώντας αλγόριθμους επεξεργασίας φυσικής γλώσσας και άλλες μεθόδους που έχει αναπτύξει ο κλάδος της τεχνητής νοημοσύνης, καθιστώντας ικανούς τους ανθρώπους να αλληλεπιδράσουν με ψηφιακές συσκευές, σαν να επικοινωνούσαν με ένα πραγματικό πρόσωπο.
Το πρόσφατο επίτευγμα της εταιρείας OpenAI, ChatGpt-4 (Generative Pre-trained Transformer = Διαλογικός παραγωγικός προ-εκπαιδευμένος μετασχηματιστής), μπορεί να απαντήσει σε ερωτήσεις πληροφοριακού περιεχομένου, να συντάξει κείμενα κατά παραγγελία για ένα θέμα, όπως εκθέσεις, αναφορές, δοκίμια, παραμύθια, να συντάξει περιλήψεις κειμένων, να κάνει αυτόματη μετάφραση, σύνταξη ειδήσεων. Τα κείμενα που παράγει μπορεί να τα γράψει μάλιστα στο στιλ γραφής κάποιου γνωστού συγγραφέα ή δημόσιου προσώπου, ή στο στιλ μιας εποχής, εφόσον του ζητηθεί. Μπορεί να γράψει ακόμη και ακαδημαϊκές εργασίες για φοιτητές. Το ChatGpt έχει ήδη περάσει τις πτυχιακές εξετάσεις Νομικής και Ιατρικής των ΗΠΑ.
Το ChatGPT απέκτησε 1 εκατομμύριο χρήστες σε 5 ημέρες όταν το Facebook χρειάστηκε 10 μήνες για να φθάσει στο 1 εκ. χρήστες.
Για την εκπαίδευσή του, το ChatGPT διάβασε 300 δισ. λέξεις περίπου. Για να φτάσει αυτές τις επιδόσεις ένας άνθρωπος, θα χρειαζόταν να διαβάζει ένα βιβλίο 240 σελίδων τη μέρα για 14.000 χρόνια!
Πρόκειται για μια επαναστατική εξέλιξη και ως τέτοια δεν δημιουργεί απλώς νέα εργαλεία. «Η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης είναι τόσο θεμελιώδης όσο και η δημιουργία του μικροεπεξεργαστή, του προσωπικού υπολογιστή, του διαδικτύου και του κινητού τηλεφώνου», έγραψε ο Γκέιτς στο blog του. Η επανάσταση είναι βιομηχανική, τεχνολογική και γνωσιακή. Αν μέχρι τώρα ο άνθρωπος αυτοματοποίησε τη μυϊκή του δύναμη, τώρα αυτοματοποιεί και τις γνωσιακές του δεξιότητες. Πολύπλοκα προβλήματα που είναι δαπανηρά και χρονοβόρα για να λυθούν με τη χρήση ανθρώπινης εργασίας, με την τεχνητή νοημοσύνη μπορούν να ολοκληρωθούν σε λίγα λεπτά ή μερικές φορές ακόμη και σε δευτερόλεπτα.
Στην ουσία αναπτύσσεται ένα νέο είδος νοημοσύνης, που, όσον αφορά τα αποτελέσματα, ξεπερνά των ανθρώπων σε ορισμένους τομείς (πχ. ανακάλυψη εξαιρετικά πολύπλοκων στατιστικών προτύπων, που δεν μπορεί ν ανιχνεύσει η ανθρώπινη νοημοσύνη). Διαμορφώνει και ένα νέο τρόπο αντίληψης, που θέτει επί τάπητος κομβικά ερωτήματα για το παρόν και το μέλλον του είδους μας και του πολιτισμού του. Μπορεί να προξενήσει κοσμογονικές αλλαγές στον τρόπο που βλέπουμε την πραγματικότητα, καθώς τώρα συνεργαζόμαστε με μια νέα και ισχυρή μη-ανθρώπινη νοημοσύνη για πρώτη φορά στην ιστορία.
«Η προηγμένη τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να αποτελέσει μια βαθιά αλλαγή στην ιστορία της ζωής στη Γη και θα πρέπει να σχεδιαστεί και να τεθεί υπό διαχείριση με ανάλογη προσοχή και πόρους. Τα προηγμένα νέα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσαν να προκαλέσουν σοβαρότατους κινδύνους για την κοινωνία και την ανθρωπότητα, αν αυτά εξελιχθούν χωρίς επαρκείς διασφαλίσεις», αναφέρεται στην επιστολή χιλιάδων επιστημόνων, ειδημόνων της τεχνολογίας, επιχειρηματιών και ειδικών από όλο τον κόσμο.
Ο επικεφαλής της Google ζήτησε ένα παγκόσμιο ρυθμιστικό πλαίσιο για την τεχνητή νοημοσύνη, παρόμοιο με αυτό για τον έλεγχο των πυρηνικών όπλων.
Οι αλγόριθμοι που υπάρχουν σήμερα αδυνατούν να λάβουν αποφάσεις όπως οι άνθρωποι, ενώ έχουν πλήρη απουσία κριτικής σκέψης. Η τεχνητή νοημοσύνη είναι καλή στην επεξεργασία δεδομένων, κακή στην αφηρημένη σκέψη. Η ανθρώπινη νοημοσύνη έχει την ικανότητα να χειρίζεται αφηρημένες έννοιες και ιδέες, να δημιουργεί γενικές κατηγορίες και να διατυπώνει νόμους. H τεχνητή νοημοσύνη δεν μπορεί να αντικαταστήσει την ανθρώπινη σκέψη.
Η 4η Βιομηχανική Επανάσταση είναι πλέον εδώ, αν και σε «δοκιμαστική (beta) έκδοση» και σε «λάθος χέρια». Οι μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες θα μονοπωλήσουν την πρόοδο, καθώς πρόκειται για μια πολύ ακριβή τεχνολογία. Η λειτουργία συστημάτων όπως το ChatGpt είναι δαπανηρή και απαιτεί ισχυρούς υπολογιστές για να διαχειρίζονται terabyte δεδομένων για ημέρες ή εβδομάδες κάθε φορά. Τα μεγαλύτερα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης χρειάζονται περίπου 1 δισεκατομμύριο δολάρια το καθένα μόνο για εκπαίδευση.
Σήμερα, η ραγδαία εξέλιξη στον τομέα της ΤΝ πραγματοποιείται από πολυεθνικές. Η «DeepMind» και η «Google» δεν ρώτησαν κανέναν για την κατεύθυνση της έρευνάς τους. Ποιός αποφασίζει για το μέλλον της ανθρωπότητας; Το κεφάλαιο ήδη επιχειρεί να αξιοποιήσει τις εξελίξεις για κατάργηση θέσεων εργασίας και εκτίναξη της κερδοφορίας του.
Περίπου τα δύο τρίτα των υφιστάμενων θέσεων εργασίας είναι πιθανό να επηρεαστούν από κάποιο βαθμό αυτοματοποίησης με βάση την τεχνητή νοημοσύνη, και αυτή θα μπορούσε να αντικαταστήσει το ισοδύναμο 300 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης, σύμφωνα με έκθεση της Goldman Sachs.
Μια μελέτη από την OpenAI, το OpenResearch και το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια διαπίστωσε ότι έως και το 80% όλων των θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ θα μπορούσαν να επηρεαστούν τουλάχιστον στο 10% των καθημερινών εργασιών τους, από μοντέλα Τ.Ν.
Σε έρευνα του Διεθνούς Οργανισμού για την Εργασία υπολογίζεται ότι 137 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στη Καμπότζη, στην Ινδονησία, στις Φιλιππίνες, στην Ταϋλάνδη και στο Βιετνάμ – περίπου το 56% του εργατικού δυναμικού αυτών των χωρών – αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της αντικατάστασης από ρομπότ.
Οι προηγούμενες βιομηχανικές επαναστάσεις, παρέχουν μαρτυρίες άσχημων εμπειριών για την ανθρωπότητα, σε παρόμοια ζητήματα:
[Ο γενικός διοικητής των ανατολικών Ινδιών για τον καπιταλιστικό εκσυγχρονισμό και την ανεργία, το 1835: «Ζήτημα είναι αν η ιστορία του εμπορίου έχει να παρουσιάσει παρόμοια αθλιότητα. Τα κόκκαλα των μπαμπακοϋφαντουργών λευκαίνουν τις πεδιάδες των Ινδιών».
Στην Αγγλία, «η παγκόσμια ιστορία δεν έχει να παρουσιάσει πιο φρικτό θέαμα από το σιγανό αφανισμό των άγγλων χειροτεχνών μπαμπακοϋφαντουργών, που κράτησε δεκαετίες ολόκληρες. Πολλοί απ αυτούς πέθαναν απ την πείνα, πολλοί φυτοζωούσαν χρόνια συνέχεια, μαζί με τις οικογένειές τους» (Κ. Μαρξ, «Το Κεφάλαιο, τ. 1, σελ. 447)].
Κάποιοι χουβαρντάδες διατυπώνουν τα αιτήματα της νέας εποχής: μείωση του ωραρίου εργασίας κατά 1 ώρα. Αυτό… Την εποχή του παραλογισμού της κατοχής από 42 άτομα, περιουσίας (που τη δημιούργησαν εννοείται με τα «ανδραγαθήματά» τους) ίσης με την περιουσία της μισής ανθρωπότητας (3,5 δισεκατομμυρίων ανθρώπων), κάποιοι μας προτείνουν να αρκεστούμε στη μείωση της 1 ώρας εργασίας…
Όταν η ανθρωπότητα πληρώνει την «αβλεψία» της να πατεντάρει και να κατοχυρώσει τη γνώση, τα εργαλεία και την κληρονομιά της. Όταν το «εργοστάσιο» της δεν αναγνωρίζεται και οι «σοφοί» και «πρωτοπόροι» βουτάνε ό,τι τους γυαλίσει και το κατοχυρώνουν και με «πατέντες».
«Η τεχνολογία συνεργάζεται με την επιστήμη και η επιστήμη με την τεχνολογία για να προχωρήσουν, άρα είναι αλληλένδετες. Για μια τεχνολογική ανακάλυψη είναι απαραίτητες οι θεωρητικές γνώσεις από διάφορες επιστήμες. Για την επιστημονική ανακάλυψη είναι απαραίτητος ο τεχνολογικός εξοπλισμός»/Σχολικό εγχειρίδιο Τεχνολογίας.
Κάθε δηλ εφευρέτης και καινοτόμος, για να δημιουργήσει την καινοτομία του, έχει στηριχθεί πάνω στον τεράστιο όγκο γνώσης και προόδου που συσσώρευσε η ανθρωπότητα. Ο Ισαάκ Νεύτων το έθεσε σωστά και αναλογικά: “Αν μπόρεσα να δω πιο μακριά απ όλους, είναι γιατί στεκόμουν πάνω σε ώμους γιγάντων”.
«Η έννοια αριθμός είναι μια “επινόηση” κάποιου σοφού, μόνο αν τη δούμε ξεκομμένη απ την κοινωνία και την εξέλιξή της. Αλλά για να μπορέσει ο σοφός να μετρήσει χρειάστηκε μια ικανότητα αφαίρεσης απ όλες τις άλλες ιδιότητες των πραγμάτων, και συγκράτησης μόνο του ποσοτικού στοιχείου τους. Αυτή την ικανότητα την απέκτησε η ανθρωπότητα μέσα σε μια μακριά σειρά χιλιετιών δράσης και αντίδρασης με τη φύση, εμπειρίας. Αν το δούμε έτσι, τότε η έννοια αριθμός προβάλλει σαν αφομοίωση και άντληση της λογικής της φύσης, με την πράξη του ανθρώπου»/Φρ. Ένγκελς.
Η οποιαδήποτε γλώσσα, ποτέ δεν προκύπτει σαν αποτέλεσμα της έμπνευσης κάποιων ιδιωτών, αλλά είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας, της επικοινωνίας, της εργασίας και των αγώνων κάθε κοινωνίας. Και είναι η γλώσσα και οι εγγράμματοι και εκπαιδευμένοι άνθρωποι/φορείς της (το σύνολο δηλ των μελών της κοινωνίας) που αποτελούν το θεμελιώδες εργαλείο (ή καλύτερα εργοστάσιο), που πάνω του πατάει και χτίζει ο κάθε ιδιώτης την έμπνευσή του, την παραγωγή και την περιουσία του. Κι αν είναι έτσι, ποια είναι τα δικαιώματα, το μερίδιο ή και η ιδιοκτησία της κοινωνίας, απ τα κάθε είδους επιτεύγματα των ιδιωτών; Τα διεκδίκησε κανείς, ή μήπως τα απέδωσε κάποια κυβέρνηση;
Η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί ένα έργο δεκαετιών από χιλιάδες ακαδημαϊκούς και άλλους επιστήμονες σε όλο τον κόσμο, που έχουν επενδύσει αμέτρητες εργατοώρες αξιοποιώντας τη γνώση που έχει συσσωρεύσει η ανθρωπότητα ανά τους αιώνες].
Η λύση που προβάλλει σαν αυτονόητη μπρος σ αυτές τις εξελίξεις και πρέπει να διεκδικηθεί, είναι το Καθολικό Άνευ όρων Βασικό Εισόδημα (ΚΑΒΕ). Είναι θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, που δίνεται σε όλους, εφ όρου ζωής, για το απλό γεγονός ότι έχουν γεννηθεί και συμμετέχουν σε ανθρώπινη κοινωνία. Το ΚΑΒΕ θα είναι η υλοποίηση και συγκεκριμενοποίηση του δικαιώματος που αναφέρεται στο άρθρο 25 της Οικουμενικής Διακήρυξης του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, δηλ. το δικαίωμα που έχει ο καθένας σε ένα βιοτικό επίπεδο ικανό να εξασφαλίσει στον ίδιο και στην οικογένειά του υγεία και ευημερία και ειδικότερα τροφή, ρουχισμό, κατοικία, ιατρική περίθαλψη, όπως και τις απαραίτητες κοινωνικές υπηρεσίες.
Η εργατικότητα και η δημιουργικότητα είναι στη φύση του ανθρώπου. Η εργασία ήταν αυτή που ξεχώρισε τους προγόνους μας απ τα ζώα και δημιούργησε στην κυριολεξία τον άνθρωπο. Με το ΚΑΒΕ θα αποσυνδεθεί η εργασία και η επιβίωση απ την μισθωτή εργασία. Υπάρχουν διάφορα είδη εργασιών: μόρφωση κι εκπαίδευση, τα οικιακά, η φροντίδα ανθρώπων στο σπίτι, η εθελοντική εργασία… Λαμβάνοντας ένα ΚΑΒΕ, θα μπορούσαμε να αφιερώσουμε περισσότερο χρόνο σε δημιουργικές, εθελοντικές ή συνεργατικές εργασίες, απαραίτητες για μας τους ίδιους και για την κοινωνία, χωρίς να χρειάζεται να αμειβόμαστε γι’ αυτές. Το ΚΑΒΕ θα οδηγήσει σε μια αύξηση της παραγωγικότητας, της ελευθερίας και του πολιτισμού, χωρίς προηγούμενο.
Δεν θα είναι η πρώτη φορά που ο καπιταλισμός θα δεχθεί ένα χαλινάρι στην ακόρεστη δίψα του για εκμετάλλευση των ανθρώπων. Οι αγορές είναι η ιστορία των περιορισμών που τέθηκαν και τίθενται στη λειτουργία τους (ώρες εργασίας και 8ωρο, παιδική εργασία, συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας, κοινωνική ασφάλιση…).
Άμεσα οι κοινωνίες πρέπει να κινητοποιηθούν, για να υπάρξουν ισχυρές μορφές δημοκρατικής εποπτείας για τον σχεδιασμό, ανάπτυξη και λειτουργία τεχνολογιών Τ.Ν.
Οι επιχειρήσεις κολοσσοί (Facebook, Google, Amazon …) που αναπτύσσουν συστήματα Τ.Ν., πρέπει να θεωρηθούν εταιρείες κοινού ενδιαφέροντος και χρήσης και να τεθούν υπό επίβλεψη και κρατική ρύθμιση.
Λάρισα 6/5/2023 – Γιώργος Παπανικολάου
—
Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Ινστιτούτο McKinsey, σε σύγκριση με τη Βιομηχανική Επανάσταση στα τέλη του 18ου αιώνα, οι αλλαγές που επιφέρει η τεχνητή νοημοσύνη στην κοινωνία συμβαίνουν 10 φορές πιο γρήγορα και θα έχουν 300 φορές μεγαλύτερο αντίκτυπο. Αυτό που συμβαίνει και θα συμβεί τα επόμενα χρόνια δε θα μοιάζει με τίποτα από όσα έχουμε δει ως τώρα στην ανθρώπινη ιστορία.
Οι κλάδοι με τη μεγαλύτερη έκθεση σε πιθανή υποκατάσταση από την τεχνητή νοημοσύνη περιλαμβάνουν νομικές και χρηματιστηριακές υπηρεσίες, σύμφωνα με μελέτη από το Πρίνστον, το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια και το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης.
Όσον αφορά συγκεκριμένες θέσεις εργασίας, η μελέτη διαπίστωσε ότι οι τηλεπωλητές και οι καθηγητές μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε μαθήματα όπως η αγγλική γλώσσα και λογοτεχνία, ξένες γλώσσες και Ιστορία, είναι πιθανό να επηρεαστούν από την τεχνητή νοημοσύνη.
Αυτές οι μελέτες διαπιστώνουν ότι ο ανθρώπινος παράγοντας θα εξακολουθήσει να είναι αναγκαίος, αναλαμβάνοντας τα περισσότερα καθήκοντα, αλλά η τεχνητή νοημοσύνη πιθανότατα θα ενσωματωθεί στη δουλειά τους.
Αυτό ισχύει για τις περισσότερες δουλειές αλλά όχι για όλες. Η μελέτη της Goldman Sachs επισημαίνει ότι θέσεις εργασίας με 50% ή μεγαλύτερη έκθεση στην τεχνητή νοημοσύνη – όπου ένα ρομπότ θα μπορούσε να εκτελεί το 50% ή περισσότερο των καθημερινών καθηκόντων – είναι πιθανό να αντικατασταθούν.
στην ετήσια Οικονομική Αναφορά του Προέδρου των ΗΠΑ (2016 Economic Report of the President) αναφέρεται ότι για εργαζόμενους με ωριαίο μισθό κάτω των 20 δολαρίων, υπάρχει πιθανότητα 83% αντικατάστασης τους από ρομπότ, ενώ αντίστοιχα για εκείνους των 20-40 δολ, το ποσοστό είναι 31%. “Το μέγεθος του επερχόμενου «τσουνάμι» ανεργίας ή έστω μερικής απασχόλησης, ενδέχεται να είναι τεράστιο αν αφεθεί ανεξέλεγκτο”, υπογραμμίζει ο δρ. Μαυρίδης.
Σύμφωνα με παλαιότερη έρευνα της McKinsey, η ΑΙ θα μπορούσε να εξωθήσει στην ανεργία το 15% των εργαζομένων παγκοσμίως μέχρι το 2030. Ήτοι 400 εκατομμύρια ανθρώπους.
Σύμφωνα με έκθεση του 2015 του κέντρο ερευνών Nomura, σχεδόν τα μισά επαγγέλματα στην αγορά εργασίας της Ιαπωνίας θα μπορούσαν να γίνουν από ρομπότ ως το 2035. Σε συνεργασία με τον καθηγητή Μάικλ Όζμπορν του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, οι ερευνητές εξέτασαν περισσότερα από 600 επαγγέλματα και διαπίστωσαν ότι στο 49% εξ αυτών, συστήματα ΤΝ θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τους εργαζόμενους.
Η εντατική αυτοματοποίηση με ρομποτικά συστήματα και τεχνητή νοημοσύνη μπορεί επιπλέον να έχει σοβαρές επιπτώσεις τόσο σε στρώματα αυτοαπασχολουμένων, όσο και επαγγελματοβιοτεχνών, καθώς σε άλλες περιπτώσεις θα περιορίζει ή εξαλείφει επαγγέλματα και σε άλλες θα κάνει εντελώς ασύμφορη τη συνέχιση της παραγωγής με μεθόδους έντασης εργασίας, ή ακόμη και με παλιότερης τεχνολογίας αυτοματοποίηση.
«Επειδή λοιπόν οι μηχανές εξεταζόμενες αυτές καθαυτές, περιορίζουν το χρόνο εργασίας, ενώ όταν χρησιμοποιούνται καπιταλιστικά παρατείνουν την εργάσιμη ημέρα, επειδή αυτές καθαυτές ευκολύνουν την εργασία, ενώ όταν χρησιμοποιούνται καπιταλιστικά αυξάνουν την εντατικότητά της, επειδή αυτές καθαυτές αποτελούν νίκη του ανθρώπου πάνω στις δυνάμεις της φύσης, ενώ όταν χρησιμοποιούνται καπιταλιστικά υποδουλώνουν τον άνθρωπο στις δυνάμεις της φύσης, επειδή αυτές καθαυτές αυξάνουν τον πλούτο του παραγωγού, ενώ όταν χρησιμοποιούνται καπιταλιστικά εξαθλιώνουν τον παραγωγό κλπ, ο αστός οικονομολόγος δηλώνει απλούστατα πως όταν εξετάσουμε αυτές καθαυτές τις μηχανές αποδείχνεται με απόλυτη ακρίβεια ότι όλες αυτές οι χειροπιαστές αντιφάσεις αποτελούν απλή επίφαση της κοινής πραγματικότητας, ενώ αυτές καθαυτές, επομένως και στη θεωρία, δεν υπάρχουν καθόλου. Έτσι απαλλάσσεται από κάθε παραπέρα σπαζοκεφαλιά και επιπλέον φορτώνει στον αντίπαλό του την ανοησία ότι δεν καταπολεμάει την κεφαλαιοκρατική χρησιμοποίηση των μηχανών, αλλά τις ίδιες τις μηχανές.
Ο αστός οικονομολόγος δεν αρνείται καθόλου πως εδώ προβάλλουν και προσωρινά δυσάρεστα. Υπάρχει όμως νόμισμα χωρίς ανάποδη όψη; Γι αυτόν είναι αδύνατη άλλη εκμετάλλευση των μηχανών, εκτός απ την κεφαλαιοκρατική. Επομένως γι αυτόν η εκμετάλλευση του εργάτη μέσω της μηχανής, ταυτίζεται με την εκμετάλλευση της μηχανής μέσω του εργάτη. Όποιος λοιπόν ξεσκεπάζει το πώς έχει στην πραγματικότητα το ζήτημα της κεφαλαιοκρατικής χρησιμοποίησης της μηχανής, δεν θέλει καθόλου τη χρησιμοποίησή της, είναι εχθρός της κοινωνικής προόδου».
(Κ. Μαρξ, «Το Κεφάλαιο, τ. 1, σελ. 458).
Οι επιφυλάξεις ενισχύονται από την αδιαφάνεια και την αδυναμία κατανόησης αυτών των συστημάτων που χαρακτηρίζονται από αυτονομία. Οι πιθανές αρνητικές επιπτώσεις επιτείνονται, εξαιτίας της μεγάλης ασυμμετρίας ισχύος μεταξύ εκείνων που αναπτύσσουν και εφαρμόζουν αλγοριθμικά συστήματα και των χρηστών ή όσων υφίστανται τα αποτελέσματα αυτών των συστημάτων.
Η πρώτη βιομηχανική επανάσταση ταυτίζεται με τη χρήση του ατμού στη λειτουργία των μηχανών και τοποθετείται περίπου στο τέλος του 18ου αιώνα.
Η δεύτερη βιομηχανική επανάσταση προέκυψε με τη χρήση του ηλεκτρισμού αλλά και τη μαζική παραγωγή προϊόντων, βασισμένη στην επιστημονική οργάνωση παραγωγής.
Η τρίτη βιομηχανική επανάσταση στηρίχτηκε στην αυτοματοποίηση των μηχανών, την χρήση της ηλεκτρονικής και των τρανζίστορ και την επεξεργασία της πληροφορίας.
Η 4η βιομηχανική επανάσταση αποτελεί οπωσδήποτε μετεξέλιξη της τρίτης και προέρχεται από τη σύγκλιση των τεχνολογιών των υπολογιστών με τις επικοινωνίες, αυτό δηλαδή που ονομάζουμε internet.
Αν υπάρχει κάτι που διαφοροποιεί την τετάρτη αυτή επανάσταση είναι πως η μηχανή έρχεται να υποκαταστήσει όχι μόνον τη χειρωνακτική εργασία αλλά και την πνευματική εργασία. Η ηλεκτρονική μηχανή δεν αφορά μόνον την βιομηχανική παραγωγή αλλά έχει πλέον εισβάλει σε όλο το φάσμα της οικονομικής ζωής, το εμπόριο, τις υπηρεσίες, ταυτόχρονα όμως έχεις εισβάλει και στην καθημερινότητα των απλών ανθρώπων μέσω της διασκέδασης αλλά και της ευρύτερης κοινωνικής συμπεριφοράς. Μέρα με τη μέρα, η ενσωμάτωση του νέου πολίτη στην κοινωνία απαιτεί ευρεία εξοικείωση και χρήση των μηχανών, οι οποίες έχουν εγκατασταθεί αυτονόητα στο κάθε σπίτι ενώ είναι πανταχού παρούσες σε όλες τις μορφές της κοινωνίας. Αυτό όμως πού κυριολεκτικά αποτελεί πρωτόγνωρο δεδομένο για την ανθρώπινη ιστορία είναι πως μία νέα πραγματικότητα πέραν της προφανούς έχει προκύψει και διεκδικεί ισότιμο κύρος: πρόκειται για την ψηφιακή πραγματικότητα.
«Μερικά από τα πιο βαρετά μέρη της δουλειάς μπορούν να εξαφανιστούν», σημειώνει ο οικονομολόγος Καρλ Μπένεντικ Φρέι. «Μπορούμε να αρχίσουμε να εστιάζουμε περισσότερο στη δημιουργία των σωστών ιδεών, στις σωστές ερωτήσεις, σε πράγματα που είναι πιο ενδιαφέροντα».
Η συναρπαστική αλήθεια είναι ότι δεν γνωρίζουμε πραγματικά πόσο θα αυξηθούν οι δυνατότητες μας. Γιατί ενώ οι δημιουργικές βιομηχανίες – από τα μέσα ψυχαγωγίας έως τημόδα, την αρχιτεκτονική, το μάρκετινγκ και πολλά άλλα – θα αισθανθούν πρώτα τον αντίκτυπο, αυτής η τεχνολογίας, καθώς θα δώσει δημιουργικές υπερδυνάμεις σε όλους. Μακροπρόθεσμα, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία σχεδίων για σχεδόν οτιδήποτε, από νέους τύπους φαρμάκων έως ρούχα και κτίρια. Η γενετική επανάσταση έχει ξεκινήσει.
Για έναν ψηφιακό δημιουργό που εργάζεται σε βιντεοπαιχνίδια και τηλεοπτικές εκπομπές, τα μοντέλα κειμένου σε εικόνα είναι μια μοναδική ανακάλυψη. Αυτή η τεχνολογία δημιουργεί ένα πρώτο σκίτσο σε δευτερόλεπτα , η ταχύτητα με την οποία μπορείτε να δημιουργήσετε και να εξερευνήσετε είναι επαναστατική.
Μπορούν τα χρήματα να αγοράσουν την ευτυχία;
Το ChatGPT παραδέχτηκε ότι μπορεί να είναι παράγοντας για μια ευτυχισμένη ζωή: «Μελέτες έχουν δείξει ότι μέχρι ένα ορισμένο σημείο, η αύξηση του πλούτου μπορεί να σχετίζεται με αυξημένη ευτυχία, καθώς μπορεί να παρέχει πρόσβαση σε βασικές ανάγκες, όπως τροφή, στέγη και υγειονομική περίθαλψη, καθώς και ευκαιρίες για εκπαίδευση και εμπειρίες» ανέφερε.
Αλλά το Bard ήταν πιο ευαίσθητο επί του θέματος, υποστηρίζοντας ότι τα μετρητά δεν θα μας δώσουν την απόλυτη ικανοποίηση που αναζητούμε. «Τα χρήματα δεν μπορούν να σας αγοράσουν την ίδια την ευτυχία», είπε. «Η ευτυχία είναι μια κατάσταση του νου που προέρχεται από μέσα μας. Δεν είναι κάτι που μπορεί να αγοραστεί ή να πουληθεί».
Πριν από λίγες ημέρες το chatbot ανακηρύχθηκε η εφαρμογή με την ταχύτερη αύξηση χρηστών στην ιστορία του Διαδικτύου.
Η Google έχει κι αυτή επενδύσει δισεκατομμύρια δολάρια σε προγράμματα AI, όμως η Microsoft ήταν η πρώτη που ανακοίνωσε ότι ενσωματώνει την τεχνολογία στη μηχανή αναζήτησης Bing, η οποία εμφανίζεται πλέον ως ανταγωνιστής του Google Search για πρώτη φορά στην ιστορία της.
Το νέο Bing θα μπορεί έτσι να απαντά απευθείας στα ερωτήματα των χρηστών, αντί απλώς να παραθέτει μια λίστα με συνδέσμους.
Την ίδια ώρα οι δυνατότητες του ChatGPT έχουν θορυβήσει την εκπαιδευτική κοινότητα, καθώς θα πρέπει πλέον να ελέγχεται αν οι μαθητές χρησιμοποιούν το εργαλείο στις εργασίες τους. Μάλιστα, στις ΗΠΑ και τη Βρετανία, πολλοί καθηγητές ξανασχεδιάζουν τα μαθήματα που διδάσκουν, προσθέτοντας περισσότερες προφορικές εξετάσεις, ομαδικές εργασίες, αλλά και χειρόγραφα κείμενα.
Στον τομέα της υγείας, η τεχνητή νοημοσύνη μεταμορφώνει τον τρόπο με τον οποίο οι επαγγελματίες της ιατρικής διαγιγνώσκουν και θεραπεύουν τους ασθενείς. Ειδικότερα, μια εταιρεία με την ονομασία Babylon Health έχει αναπτύξει ένα chatbot με τεχνητή νοημοσύνη που είναι σε θέση να διαγνώσει ιατρικές παθήσεις με μεγάλη ακρίβεια. Αυτό έχει τη δυνατότητα να μειώσει το φόρτο εργασίας των γιατρών και να καταστήσει την υγειονομική περίθαλψη πιο προσιτή και φυσικά φθηνότερη για όλους.
Στη μάχη για την ανάπτυξη εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης στα πρότυπα του ChatGPT μπαίνει και η Ρωσία. Η ρωσική τράπεζα Sberbank ανακοίνωσε τη Δευτέρα ότι κυκλοφόρησε ένα νέο project το οποίο ονομάζει GigaChat και χαρακτηρίζει ως τον αντίπαλο του ChatGPT.
Στον καπιταλισμό θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη ανεργία, σε μεγαλύτερη εντατικοποίηση, σε μεγαλύτερη πίεση στους μισθούς, ώστε οι κεφαλαιοκράτες να εξασφαλίζουν την ίδια και μεγαλύτερη υπεραξία από λιγότερους εργαζόμενους (που θα χρησιμοποιούν υψηλότερης παραγωγικότητας μέσα, όπως η ΤΝ), ενώ οι εργαζόμενοι θα δουλεύουν τα πιο δημιουργικά και δύσκολα στοιχεία της εργασίας τους προσπαθώντας να ακολουθήσουν το ρυθμό της ΤΝ, υπό την απειλή της απόλυσης και αντικατάστασης από άλλους ανθρώπους από τη στρατιά των ανέργων, ή της αυτοματοποίησης της θέσης εργασίας τους.
η εταιρεία αξιοποιεί την αλληλεπίδραση των ήδη πάνω από εκατό εκατομμυρίων χρηστών του ChatGPT, ώστε να βελτιώσει το μοντέλο. Κάθε δωρεάν χρήση του ChatGPT αποτελεί ταυτόχρονα και δωρεάν εκπαίδευσή του από τον χρήστη.
Το ChatGPT δεν είναι το μόνο προϊόν της «OpenAI» που έχει κινήσει το ενδιαφέρον. Το Dall-e είναι ένα πρόγραμμα που μπορεί να δημιουργήσει εικόνες με βάση τις λεκτικές οδηγίες που θα του δοθούν, και μάλιστα ακολουθώντας την τεχνοτροπία που θα του υποδειχθεί (π.χ. σε στιλ Βαν Γκογκ). Μπορεί ακόμα και να κάνει …επεκτάσεις ή τροποποιήσεις σε πίνακες γνωστών ζωγράφων, που δύσκολα μπορούν να εντοπιστούν!
Σε αρκετά χρόνια από σήμερα, σύμφωνα με τον κ. Κοντογιάννη, τα συστήματα ΤΝ θα είναι διασυνδεδεμένα με τους ανθρώπους αλλά και μεταξύ τους, επιτρέποντας μας να λειτουργούμε πέραν των φυσικών δυνατοτήτων μας. Ενσωματωμένοι αισθητήρες και ηλεκτρονικό-μηχανικές διατάξεις θα παρέχουν επαυξημένη αίσθηση του περιβάλλοντος ή άμεση πρόσβαση σε υπολογιστική ισχύ για την λήψη αποφάσεων. Σε ακόμη πιο εξελιγμένο επίπεδο, ίσως δούμε υπολογιστές βασισμένους σε βιολογικό υλικό.
Προκαταλήψεις
Αυτή η καθαρά στατιστική προσέγγιση της γλώσσας αποτυπώνει ένα αρκούντως πλούσιο πολιτιστικό και κοινωνικό υπόβαθρο πίσω από την έννοια κάθε λέξης μ’ έναν τρόπο που κανένα λεξικό δεν θα μπορούσε ποτέ να κάνει.
Για παράδειγμα, οι λέξεις για τα λουλούδια βρίσκονται “συγκεντρωμένες” πιο κοντά σ’ εκείνες που συνδέονται με την ευχαρίστηση, ενώ οι λέξεις για τα έντομα βρίσκονται εγγύτερα των λέξεων που συνδέονται με την δυσαρέσκεια, αντικατοπτρίζοντας προφανώς τις κοινές πεποιθήσεις μας για τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των λουλουδιών έναντι των εντόμων.
Η ίδια έρευνα δείχνει ότι ορισμένες πιο ανησυχητικές, σιωπηλές προκαταλήψεις -που αποτελούν κοινό εύρημα των ψυχολογικών πειραμάτων- υιοθετούνται εύκολα από τους αλγόριθμους μηχανικής μάθησης. Για παράδειγμα, οι λέξεις “θηλυκό” και “γυναίκα” συνδέονται στενότερα με τις τέχνες και τις ανθρωπιστικές επιστήμες όπως επίσης με το σπίτι, ενώ αντίθετα, οι έννοιες “αρσενικό” και “άνδρας” βρίσκονται πιο κοντά στα μαθηματικά και τα επαγγέλματα που σχετίζονται με την μηχανική.
Συστήματα ΤΝ είναι επίσης πιο πιθανό να συσχετίσουν αμερικανο-ευρωπαϊκά ονόματα με ευχάριστες λέξεις όπως “δώρο” και “ευτυχισμένος” ενώ τα αφρο-αμερικάνικα συνδέονται συχνότερα με δυσάρεστες λέξεις.
Τα συγκεκριμένα ευρήματα δείχνουν πως οι αλγόριθμοι μηχανικής μάθησης έχουν αποκτήσει τις ίδιες μεροληψίες μ’ εκείνες των ανθρώπων που- όπως φαίνεται από τα τεστ έμμεσου συσχετισμού, τουλάχιστον στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο- τείνουν να συνδέουν τις ευχάριστες λέξεις με τη λευκή φυλή!
Συστήματα ΤΝ που μέσω των κοινωνικών δικτύων θα λαμβάνουν υπόψιν τους και τη γνώμη των πολιτών, θα είναι πιο συμμετοχικά ακόμα και απ’ την άμεση δημοκρατία και μάλιστα με πιο σοφό τρόπο”, μας λέει ο δρ. Μαυρίδης. Θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να συγκερασθούν απόψεις με βέλτιστα αποτελέσματα για το σύνολο, εφόσον τα “μέρη” του συνόλου επιθυμούν το καθολικό όφελος κι όχι μόνον το δικό τους.
η Adidas παρουσίασε πέρυσι το νέο πρότυπο μοντέλο εργοστασιακής παραγωγής που ονομάζεται “Speedfactory” και Futurecraft M.F.G. Βασίζεται αποκλειστικά στα ρομπότ, την ΤΝ, και την τεχνική της τρισδιάστατης εκτύπωσης.
Απ’ την σχεδίαση ενός νέου μοντέλου παπουτσιών, την κατασκευή και δοκιμή του, ως την έναρξη της μαζικής παραγωγής του, την παραγγελία των υλικών, την αποστολή και επιστροφή των δειγμάτων, το “σετάρισμα” του εργοστασίου, την οργάνωση της αλυσίδας συναρμολόγησης και τελικά την αποστολή των πρώτων ολοκληρωμένων προϊόντων στα καταστήματα, μπορεί να χρειαστούν ως και 18 μήνες. Με τα Speedfactories ο χρόνος αυτός συντομεύει σε λιγότερο από μια εβδομάδα (!) ίσως ακόμα και σε μια μία ημέρα απ’ την στιγμή που θα έχει ολοκληρωθεί ο σχεδιασμός του παπουτσιού!
Τα αθλητικά της Adidas δεν θα σχεδιάζονται μόνον στην οθόνη του υπολογιστή αλλά θα μπορούν και να δοκιμάζονται στον υπολογιστή για χαρακτηριστικά όπως η εφαρμογή και η αντοχή. Για να βελτιωθεί μάλιστα ακόμα περισσότερο η αποδοτικότητα της διαδικασίας, το Speedfactory θα μπορεί να προσομοιώνει την αλυσίδα παραγωγής σε ένα μοντέλο εικονικής πραγματικότητας. Εφόσον όλα κυλήσουν χωρίς προβλήματα ή επιλυθούν οι όποιες δυσλειτουργίες εμφανιστούν, η παραγωγή θα μεταφέρεται στο φυσικό σύστημα. Τι σημαίνουν όμως όλα αυτά; Απλά, κάθε Speedfactory θα απασχολεί όλους κι όλους 160 εργάτες υψηλής εξειδίκευσης. Σήμερα, σε μια τυπική μονάδα παραγωγής της εταιρίας στην Ασία, εργάζονται κατά μέσο όρο περισσότεροι από 1.000.
Πάνω από 16 τρισ. δολάρια αναμένεται να προστεθούν στο παγκόσμιο ΑΕΠ από τις εφαρμογές AI μέχρι το 2030.
«Yπάρχει ένα χάσμα μεταξύ των ανθρώπων και αυτών των αλγορίθμων… H γλωσσική τους κατανόηση είναι επιφανειακή… Ενώ τα γλωσσικά μοντέλα είναι προγραμματισμένα να προβλέπουν κοντινές λέξεις, ο ανθρώπινος εγκέφαλος προβλέπει συνεχώς μια ιεραρχία αναπαραστάσεων που εκτείνονται σε πολλαπλές χρονικές κλίμακες», διαπιστώνει μελέτη που συνέκρινε τη λειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου με εκείνη των μηχανών και δημοσιεύτηκε τις αρχές Μαρτίου στο Nature.
Με τους αλγόριθμους, ο Homo Sapiens ανέπτυξε ένα εργαλείο αντάξιο των προσδοκιών του. Ένα εργαλείο που φέρεται να κρατάει το κλειδί για το πέρασμα από το βασίλειο της αναγκαιότητας στο βασίλειο της ελευθερίας. Τη δημιουργία δηλαδή ενός καλύτερου κόσμου, όπου οι άνθρωποι θα απαλλαγούν από το άγχος των βιοτικών αναγκών τους και θα έχουν άπλετο χρόνο για συζήτηση, έρωτα, παιχνίδι, τέχνη, διασκέδαση… Έναν κόσμο ελευθερίας και δικαιοσύνης.
Αυτός όμως που είναι υπαρκτός κίνδυνος είναι οι άνθρωποι να αποκτήσουν τη νοημοσύνη των μηχανών. Όσο άνθρωπος αποκόπτεται από την κατανόηση αφηρημένων εννοιών, όσο αδυνατεί ή και αρνείται να δημιουργήσει αξίες και ηθικούς κανόνες επανεκτιμώντας βεβαίως διαρκώς τα νέα δεδομένα και αναζητώντας το διαχρονικό, τόσο θα αυτοθαυμάζεται από τα επιτεύγματα του αλλά και θα αισθάνεται ότι κολυμπά σε έναν κόσμο που δεν έχει δομή και νόημα.
Η επέλευση της τεχνητής νοημοσύνης απειλεί να μας εκθρονίσει από την πρώτη θέση σε ό,τι αφορά την νόηση, ενώ επίσης απειλεί να μας αποξενώσει από έναν κόσμο στον οποίο διανοητικά καθήκοντα ανατίθενται όλο και περισσότερο σε συστήματα ΤΝ των οποίων τις λειτουργίες δεν μπορούμε να κατανοήσουμε πλήρως.
Και ένα μάθημα για την ηθική της τεχνητής νοημοσύνης είναι ότι δεν πρέπει να θεωρούμε την ηθική απλώς ως ένα σύνολο περιορισμών ή απαγορεύσεων στην ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης, π.χ. περιορισμών σχετικά με το σεβασμό του απορρήτου ή άλλων δικαιωμάτων. Θα πρέπει επίσης να θίξουμε το ηθικό ερώτημα εάν οι στόχοι για τους οποίους αναπτύσσεται η τεχνητή νοημοσύνη είναι πραγματικά αξιόλογοι, στόχοι που προωθούν τα συμφέροντα της ανθρωπότητας. Και δεν θα αρκεί να απαντήσουμε σε αυτήν την ερώτηση λέγοντας ότι οι στόχοι πληρούν τις υποκειμενικές προτιμήσεις κάποιου ή ότι παράγουν περισσότερο πλούτο.
πρόσφατο άρθρο στο αμερικανικό οικονομικό περιοδικό «Forbes», όπου ο συνεργάτης του Ενρίκε Ντανς γράφει: «Τα δεδομένα είναι το μυστικό όπλο κάθε εταιρείας, το νέο πετρέλαιο, η βενζίνη που κινεί τους αλγορίθμους. Χρησιμοποιήστε όποια μεταφορά θέλετε, αλλά ως διευθύνων μια εταιρεία, αν τα δεδομένα, η μηχανική μάθηση και η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι στην κορυφή της ατζέντας σας, τότε θα έπρεπε να σας απομακρύνουν από τη θέση σας. Δεν ξέρουμε ακόμα σε ποιον θα ανήκουν αυτά τα δεδομένα, δεν ξέρουμε αν η τεχνητή νοημοσύνη θα είναι ιδιόκτητη ή ανοιχτή (σ.σ. ανοιχτό λογισμικό), αλλά ξέρουμε ότι τώρα είναι η ώρα να σταματήσετε να φοβάστε την τεχνητή νοημοσύνη και να αρχίσετε να δουλεύετε για να κατανοήσετε τις επιπτώσεις της… Αν υπάρχει ένα πράγμα που οι πιο πολύτιμες στον κόσμο εταιρείες (σ.σ. τα μεγαλύτερα μονοπώλια) συμφωνούν, είναι ότι η μελλοντική τους επιτυχία στηρίζεται στην τεχνητή νοημοσύνη».
Σήμερα, με την εξέλιξη των υπολογιστών και τη διασύνδεσή τους (διαδίκτυο), έχουμε τη δημιουργία πληθώρας δεδομένων, που είναι εύκολα προσβάσιμα και διαχειρίσιμα.
Για την Τ.Ν. το καύσιμο είναι τα δεδομένα.
Σύμφωνα με έρευνα της Oxfam 42 άνθρωποι κατέχουν όσο πλούτο έχει το 50% του πιο φτωχού πληθυσμού του πλανήτη. 3 άνθρωποι στις ΗΠΑ έχουν όσο πλούτο έχει το 50% του πιο φτωχού πληθυσμού στη χώρα. Ο πλούτος του πλουσιότερου 1% του πλανήτη αυξήθηκε κατά 762 δισεκατομμύρια δολλάρια μέσα σε ένα έτος, ένα ποσό που θα μπορούσε να εξαλείψει 7 φορές το φαινόμενο της παγκόσμιας φτώχιας.
Oι εταιρείες στις ΗΠΑ έχουν διπλασιάσει τα κέρδη τους από το 2009 και έπειτα. Όμως, αυτή η μεγάλη αύξηση της κερδοφορίας δεν οδήγησε σε δημιουργία περισσότερων καλοπληρωμένων θέσεων εργασίων ή σε μία αύξηση των μισθών για τους ήδη εργαζόμενους. Οι εταιρείες επέλεξαν, ανταυτού, να επενδύσουν τα κέρδη τους στην τεχνολογία, σε αλγόριθμους και μηχανές που έρχονται να πάρουν τη θέση των εργαζόμενων, κάνοντας τη δουλειά τους πολύ πιο αποτελεσματικά και πολύ πιο οικονομικά. Ως συνέπεια, η βελτίωση της οικονομικής απόδοσης οδηγεί σε περαιτέρω χειροτέρευση των συνθηκών για τους εργαζόμενους, σε μείωση των θέσεων εργασίας και σε κατάρρευση της διαπραγματευτικής ικανότητας τους αφού οι εταιρείες επενδύουν στην απεξάρτησή τους από αυτούς.
Ένγκελς: “Το ότι τα καθαρά μαθηματικά, ισχύουν ανεξάρτητα από την ειδική εμπειρία του κάθε ατόμου, είναι βέβαια σωστό (σ.σ δηλ η έννοια είναι μέσο προσέγγισης για το κάθε άτομο ξεχωριστά). Όμως για να μπορεί να μετράει ο άνθρωπος, δεν αρκεί μόνο να υπάρχουν τα μετρήσιμα αντικείμενα, αλλά είναι απαραίτητη και η ύπαρξη της ικανότητας του: παραβλέπει κατά τη στιγμή της θεώρησης αυτών των αντικειμένων, όλες τις άλλες ιδιότητες, εκτός του αριθμού των. Αυτή όμως η ικανότητα είναι αποτέλεσμα μιας μακρόχρονης ιστορικής εξέλιξης, που βασίζεται αποκλειστικά στην εμπειρία. Όπως την έννοια του αριθμού, έτσι και την έννοια του σχήματος, την έχουμε πάρει αποκλειστικά από τον εξωτερικό κόσμο και δεν ξεπήδησε καθόλου από το κεφάλι μας σαν προϊόν δήθεν της καθαρής σκέψης”.
Δηλ το πραγματικό υποκείμενο της γνώσης δεν είναι ένα άτομο, είναι η κοινωνία. Σε σχέση με την κοινωνία, το περιεχόμενο των εννοιών δεν είναι καθορισμένο απ τη συνείδηση, δεν είναι υποκειμενικό, δεν έχει εισαχθεί στον κόσμο των φαινομένων απ το υποκείμενο, αλλά αυτό το υποκείμενο το αντλεί απ την αντικειμενική πραγματικότητα και το εκφράζει κάτω από ιδεατή μορφή.
Μάρξ: “Η άποψη του παλιού υλισμού είναι “η κοινωνία των πολιτών”. Η άποψη του καινούργιου υλισμού είναι η ανθρώπινη κοινωνία ή η κοινωνικοποιημένη ανθρωπότητα”.
Η σκέψη δεν υπάρχει έξω απ την κοινωνία, έξω απ τις συσσωρευμένες γνώσεις απ την ανθρωπότητα και από τα μέσα της νοητικής δραστηριότητας που αυτή έχει επεξεργαστεί.
(Α. Λεόντιεφ, “Δραστηριότητα, Συνείδηση, Προσωπικότητα”).
Ο «παροξυσμός αισιοδοξίας» για την Τεχνητή Νοημοσύνη συνοδεύεται όμως και από έντονους προβληματισμούς για τους όρους, τα όρια και τις επιπτώσεις της ανάθεσης ανθρώπινων δραστηριοτήτων σε τέτοια συστήματα. Οι επιφυλάξεις ενισχύονται από την αδιαφάνεια και την αδυναμία κατανόησης αυτών των συστημάτων που χαρακτηρίζονται από αυτονομία.
Ο Μπόγιαν Τσεν, ειδικός στη ρομποτική στο Πανεπιστήμιο Duke, ο οποίος εργάζεται για την ανάπτυξη ευφυών ρομπότ, τονίζει ότι το ανθρώπινο μυαλό – ή το μυαλό οποιουδήποτε άλλου ζώου – είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τις ενέργειες και τις αντιδράσεις του σώματος στον πραγματικό κόσμο, οι οποίες διαμορφώθηκαν μέσα από την εξέλιξη εκατομμυρίων ετών. Τα μωρά, για παράδειγμα, μαθαίνουν να σηκώνουν αντικείμενα πολύ πριν μάθουν να μιλούν. Αντίθετα, το μυαλό των ρομπότ με τεχνητή νοημοσύνη, αναπτύχθηκε βασισμένο αποκλειστικά στη γλώσσα και συχνά υποπίπτει σε λάθη κοινής λογικής. Του λείπει μια βαθύτερη σύνδεση μεταξύ του φυσικού και του θεωρητικού
Αυτός όμως που είναι υπαρκτός κίνδυνος είναι οι άνθρωποι να αποκτήσουν τη νοημοσύνη των μηχανών. Όσο άνθρωπος αποκόπτεται από την κατανόηση αφηρημένων εννοιών, όσο αδυνατεί ή και αρνείται να δημιουργήσει αξίες και ηθικούς κανόνες επανεκτιμώντας βεβαίως διαρκώς τα νέα δεδομένα και αναζητώντας το διαχρονικό, τόσο θα αυτοθαυμάζεται από τα επιτεύγματα του αλλά και θα αισθάνεται ότι κολυμπά σε έναν κόσμο που δεν έχει δομή και νόημα.
η εταιρεία κοινωνικής δικτύωσης Facebook, έχει αναπτύξει μηχανή, η οποία μπορεί σε κλάσματα δευτερολέπτου, από τη στιγμή που ανεβαίνει μια φωτογραφία, να αναγνωρίσει τα ενδιαφέροντα του κατόχου της φωτογραφίας, καθώς και να φιλτράρει το περιεχόμενο αυτής, εμποδίζοντας τη δημοσίευση εικόνων που το περιεχόμενο των άπτεται της βίας και της πορνογραφίας.
τα ηλεκτρονικά κυκλώματα λειτουργούν κατά ένα εκατομμύριο φορές γρηγορότερα από τα αντίστοιχα βιοχημικά. Δηλαδή, ένα ηλεκτρονικό κύκλωμα μπορεί να σκεφθεί ένα εκατομμύριο φορές πιο γρήγορα από τον δημιουργό του.
193 χώρες υιοθετούν την πρώτη παγκόσμια συμφωνία για την ηθική της τεχνητής νοημοσύνης
Ο Βλάντιμιρ Πούτιν είπε, μέσω ζωντανού βίντεο που μεταδόθηκε σε 16.000 επιλεγμένα σχολεία της Ρωσίας:
«Η τεχνητή νοημοσύνη είναι το μέλλον, όχι μόνο για τη Ρωσία, αλλά για όλη την ανθρωπότητα… Μαζί της η τεχνολογία φέρνει κολοσιαίες ευκαιρίες αλλά και απειλές που είναι δύσκολο να προβλεφθούν. Όποιος γίνει ο ηγέτης σε αυτή τη σφαίρα θα γίνει ο κυρίαρχος του κόσμου».
Στην Κίνα, τον Ιούλιο του 2017 ανακοινώθηκε ένα τεράστιο «Αναπτυξιακό Σχέδιο» για την τεχνητή νοημοσύνη σύμφωνα με το οποίο η χώρα θα είναι κυρίαρχη στον συγκεκριμένο τομέα μέχρι το 2030.
Η Κίνα είναι ήδη το αντίπαλο δέος των ΗΠΑ όσον αφορά την ανάπτυξη τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης ενώ έχει πολλά πλεονεκτήματα που καθιστούν πολύ πιθανή την πραγμάτωση του Σχεδίου για παγκόσμια πρωτοκαθεδρία.
Το 2017, με ένα γράμμα τους προς τον ΟΗΕ, 116 διευθύνοντες σύμβουλοι μεγάλων εταιρειών που ασχολούνται με την ανάπτυξη τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης προειδοποίησαν οτι η δουλειά τους θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να δημιουργηθούν αυτόνομα φονικά όπλα – «ρομπότ δολοφόνοι». Υποστήριξαν ότι μια τέτοια εξέλιξη θα ανοίξει το «Κουτί της Πανδώρας» και θα μπορούσε να αλλάξει για πάντα τη μορφή που έχει ο πόλεμος.
Στο Λονδίνο, η εταιρεία RAVN που ειδικεύεται στην κατασκευή ρομπότ που ελέγχουν και ταξινομούν data συνεργάζεται με το Γραφείο Πάταξης Διαφθοράς σε μία σειρά υποθέσεων, μεταξύ αυτών και σε μια μεγάλη υπόθεση διαφθοράς της εταιρείας Rolls Royce.
H έρευνα παρήγαγε 30.000.000 αρχεία. Για να ελεγχθούν αυτά τα στοιχεία θα έπρεπε να πληρωθούν εκατοντάδες δικηγόροι σε μία πολύμηνη διαδικασία με τεράστιο κόστος. Όμως, με τη βοήθεια της εταιρείας και μέσω της χρησιμοποίησης τεχνολογίας τεχνητής νοημοσύνης, εκεί που οι δικηγόροι έλεγχαν 3.000 ντοκουμέντα ημερησίως, η RAVN επεξεργαζόταν 60.000 ντοκουμέντα με κόστος μόλις 50.000 λίρες και με λιγότερα λάθη από ότι αν η διαδικασία είχε γίνει από ανθρώπους.
Το βέβαιο είναι ότι τα επόμενα χρόνια θα χαθούν εκατομμύρια θέσεις εργασίας στο δικαστικό τομέα. Υπολογίζεται ότι μόνο στη Μεγάλη Βρετανία 350.000 νομικοί βοηθοί και εργαζόμενοι σε άλλα παρεμφερή επαγγέλματα θα χάσουν τη δουλειά τους λόγω της εισαγωγής τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης.
Στο Χονγκ – Κονγκ, η χρηματιστηριακή εταιρεία «Deep Knowledge Ventures» έδωσε τον τίτλο του διευθυντή τμήματος σε έναν έξυπνο αλγόριθμο.
Μία μόνο εταιρεία στις ΗΠΑ κάνει 500.000.000 αυτοματοποιημένες συναλλαγές κάθε μήνα. Το 70% των χρηματιστηριακών συναλλαγών στις ΗΠΑ γίνεται από αλγόριθμους και η τάση αυτή διαρκώς ισχυροποιείται. Ουσιαστικά, ο τρόπος που κινείται η παγκόσμια οικονομία όλο και παραπάνω καθορίζεται από αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης και τις εταιρείες στις οποίες ανήκουνε.
Στον τραπεζικό τομέα, η είσοδος έξυπνων αλγορίθμων, τεχνητής νοημοσύνης και της τεχνολογίας του Blockchain αναμένεται να οδηγήσει στην απώλεια του 30% των θέσεων εργασίας και να αλλάξει ριζικά τη λειτουργία του συστήματος.
Στην Ιαπωνία ξεκίνησε η συζήτηση για το ”τέλος των τραπεζών” μέσα στα επόμενα 7 χρόνια.
Στον τομέα της εκπαίδευσης, προγράμματα τεχνητής νοημοσύνης όπως τα McGraw-Hill Connect και Aplia επιτρέπουν σε καθηγητές πανεπιστημίων να διαχειρίζονται τις εργασίες εκατοντάδων μαθητών ταυτοχρόνως ενώ πλέον υπάρχουν ανοιχτά μαθήματα μέσω διαδικτύου (Moocs) που επεκτείνουν τη δυνατότητα ταυτόχρονης μάθησης σε δεκάδες χιλιάδες μαθητές.
Η εταιρεία Kaggle δημιούργησε αλγόριθμο ο οποίος βαθμολογεί χειρόγραφα γραπτά μαθητών. Η βαθμολογία που απέδιδε ο αλγόριθμος δε διέφερε από τη βαθμολογία που έδιναν οι δάσκαλοι.
Η New York Times σε ένα ρεπορτάζ 15.000 λέξεων με τον τίτλο «Η Μεγάλη Αφύπνιση της Τεχνητής Νοημοσύνης» σημειώνει ότι η μηχανή πλέον μαθαίνει νέους τρόπους να μεταφράζει έτσι ώστε έχοντας τη γνώση του πώς να μεταφράζει από τα Αγγλικά στα Γιαπωνέζικα και από τα Αγγλικά στα Κορεάτικα κατόρθωσε από μόνη της να μάθει πώς να μεταφράζει από Κορεάτικα σε Γιαπωνέζικα.
η Amazon έθεσε σε λειτουργία τον Ιανουάριο του 2017 το πρώτο σούπερ μάρκετ όπου δε χρειάζεται να υπάρχουν ταμίες, ανάγκη χρήσης χρημάτων ή ακόμη και πιστωτικές κάρτες. Ολα λειτουργούν αυτοματοποιημένα, με τη χρήση αλγόριθμων τεχνητής νοημοσύνης.
Πλέον υπάρχει η τεχνολογία και εφαρμόζεται ώστε ρομπότ να ετοιμάζουν πίτσες, μπέργκερς ενώ χρησιμοποιούνται ακόμα και για τη συλλογή μαρουλιών, μήλων και σε άλλες χειρωνακτικές εργασίες που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν ειδικής δεξιοτεχνίας και μόνο για ανθρώπους λόγω της ευαισθησίας των προϊόντων.
Η θυγατρική της «Google» (όμιλος «Alphabet») είναι η «DeepMind» και ο υπολογιστής της, ο «AlphaGo Zero», πριν λίγες μέρες συνέτριψε το καλύτερο ειδικό λογισμικό για σκάκι, το «Stockfish», με σκορ 28 νίκες, 72 ισοπαλίες και καμία ήττα!
Ο «AlphaGo Zero» έπαιξε και νίκησε το «Stockfish», χωρίς να έχει διδαχτεί τίποτα από σκάκι πέρα από τις βασικές κινήσεις, δηλαδή ούτε ανοίγματα, ούτε κλεισίματα, ούτε βαριάντες, ούτε παιχνίδι στα κεντρικά τετράγωνα και χωρίς να έχει δει καμία παρτίδα μεταξύ άλλων παικτών, ανθρώπων ή μη. Μέσα σε μόλις 4 ώρες έπαιξε εκατομμύρια παιχνίδια ενάντια στον εαυτό του, μαθαίνοντας και βελτιώνοντας τις κινήσεις του, μέσω της τεχνικής μηχανικής μάθησης μέσω ενίσχυσης, εγγράφοντας κάθε νέο ψήγμα γνώσης σε ψηφιακά νευρωνικά δίκτυα. Η τεχνική αυτή, σύμφωνα με τη «DeepMind», «δεν περιορίζεται από τα όρια της ανθρώπινης γνώσης». Παίζοντας με τον εαυτό του, ο «AlphaGo Zero» συγκέντρωσε μέσα σε λίγες μέρες την ανθρώπινη γνώση χιλιάδων ετών στα παιχνίδια «Go» και σκάκι και ανακάλυψε νέα γνώση, αναπτύσσοντας μη συμβατικές στρατηγικές και νέες δημιουργικές κινήσεις.
Ο Μπιλ Γκέιτς σε συνέντευξή του στο περιοδικό Quartz :
«Τώρα, ο ανθρώπος που εργάζεται και κερδίζει, ας πούμε, 50.000 δολλάρια από την εργασία του στο εργοστάσιο, φορολογείται, και με τα χρήματα αυτά το κράτος προσφέρει πολλά πίσω στους ανθρώπους, όπως ασφάλεια. Αν ένα ρομπότ έρθει και κάνει την ίδια δουλειά αντικαθιστώντας τον άνθρωπο, το ρομπότ θα έπρεπε να φορολογείται κατά τον ίδιο τρόπο».
Σύμφωνα με έρευνα της Oxfam 42 άνθρωποι κατέχουν όσο πλούτο έχει το 50% του πιο φτωχού πληθυσμού του πλανήτη. 3 άνθρωποι στις ΗΠΑ έχουν όσο πλούτο έχει το 50% του πιο φτωχού πληθυσμού στη χώρα. Ο πλούτος του πλουσιότερου 1% του πλανήτη αυξήθηκε κατά 762 δισεκατομμύρια δολλάρια μέσα σε ένα έτος, ένα ποσό που θα μπορούσε να εξαλείψει 7 φορές το φαινόμενο της παγκόσμιας φτώχιας.
Beth Singler, καθηγήτρια ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου του Cambridge:
Έχουμε ήδη δει πολλά παραδείγματα «αλγοριθμικής αδικίας», όπου οι μειονότητες ή οι υπό-εκπροσωπούμενες ομάδες επηρεάζονται αρνητικά από τις αποφάσεις αδιαφανών ή αόρατων αλγορίθμων.
Δεν είναι μόνο οι ζωές μας που αλλάζουν αλλά ότι αλλάζουμε κι εμείς ως άνθρωποι εξαιτίας της τεχνητής νοημοσύνης.
Οι άνθρωποι αλλάζουμε συμπεριφορά για να ταιριάζουμε με το σύστημα. Το να βάζουμε όμως τους εαυτούς μας σε συγκεκριμένα καλούπια, το να χρησιμοποιούμε για παράδειγμα συγκεκριμένες λέξεις στο βιογραφικό μας σημείωμα για να ανιχνευτούμε από τους αλγόριθμους ως οι κατάλληλοι υποψήφιοι ή το να μαθαίνουμε «κόλπα» για να κάνουμε το ΥouTube να κατατάξει ψηλότερα το βίντεο μας, αλλάζει εντέλει την ίδια μας τη συμπεριφορά. Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους αλλάζουμε την ανθρώπινη συμπεριφορά για να μπορεί να «κατηγοριοποιηθεί» πιο εύκολα από τέτοιου τύπου τεχνολογικά συστήματα.
δρ Κωστής Περρίκος (Costi Perricos), Global AI and data leader της Deloitte: «Αυτό που κάνουν οι συγκεκριμένοι αλγόριθμοι (ερώτηση για το αν υπάρχουν στο νέο μεγάλο γλωσσικό μοντέλο GPT-4 «σπίθες» Γενικής Τεχνητής Νοημοσύνης) είναι ότι προβλέπουν την επόμενη λέξη και το κάνουν με τρόπο που μοιάζουν ανθρώπινοι, αλλά δεν είναι.
Θα σύγκρινα (τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα) με τα έφηβα παιδιά μου, που νιώθουν 100% σίγουρα για αυτό που λένε, αλλά είναι σωστά μόνο στο 70% των περιπτώσεων».
Η έκρηξη των data (παράγουμε 2,5 πεντακισεκατομμύρια bytes δεδομένων καθημερινά και αυτό διπλασιάζεται κάθε 2-3 χρόνια), η γρηγορότερη υπολογιστική ισχύς (έχει αυξηθεί πάνω από 1 τρισ. φορές από την εποχή του Apollo 11) και η άνοδος της τεχνητής νοημοσύνης (οι μηχανές έχουν ήδη το IQ ενός 6χρονου παιδιού σήμερα) θα φέρουν την γρηγορότερη ανάπτυξη επαναστατικών τεχνολογιών που έχει σημειωθεί ποτέ στην ιστορία, σημειώνει η BofA (BANK OF AMERICA).
