Τα αίτια – Οι τελευταίες ημέρες*
Η αιτία θανάτου του Μεγάλου Αλεξάνδρου υπήρξε το θέμα ενδιαφέροντος για πολλούς μελετητές σε όλο τον κόσμο, τόσο από ιατρική όσο και από ιστορική άποψη. Υπήρξαν και υπάρχουν πολλές διαφορετικές απόψεις.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της εκστρατείας του, ο Αλέξανδρος είχε αρκετούς τραυματισμούς και ασθένειες όπως περιγράφονται από τον Αρριανό: πυρετό με σπασμούς, εξάντληση και οξεία αϋπνία στην Ταρσό της Κιλικίας, τραύμα από ακόντιο και κρανιακό τραυματισμό όταν το κράνος του χτυπήθηκε και καταστράφηκε κατά τη διάρκεια της μάχης του Γρανικού ποταμού, τραυματισμός στον μηρό του από σπαθί στην Ίσσο, διεισδυτικό τραύμα στον ώμο του από βέλος στη Γάζα, διάτρητο βέλος στο πόδι του στον ποταμό Όξο, τραυματισμός στο κεφάλι από πέτρα στην Κύρωπολη στα Σογδιανά, οξεία διάρροια και κοιλιακό άλγος λόγω κατανάλωσης μολυσμένου νερού στη Σκυθία, τραυματισμός από βέλος στον αστράγαλο στην Ινδία, τραύμα στο στήθος από βέλος που τρυπούσε το θώρακά του, με τον Πτολεμαίο να σημειώνει, ότι «αέρας και αίμα ανέπνεαν από την πληγή».
Η έρευνά μας για το θάνατό του επικεντρώθηκε στην εξέταση των σημείων και συμπτωμάτων που αναφέρθηκαν και ερμηνεύτηκαν τόσο από τους αρχαίους (κυρίως τον Αρριανό και τον Πλούταρχο), όσο και από μεταγενέστερους μελετητές.
Το αρχικό σύμπτωμα ήταν οξύς κοιλιακός πόνος μετά από ένα πλούσιο γεύμα και κατανάλωση κρασιού, ακολουθούμενο από πυρετό και καθημερινή προοδευτική, θανατηφόρα επιδείνωση σε διάστημα 14 ημερών. Η έρευνα μέσω της ιατρικής ερμηνείας και των αρχών της «τεκμηριωμένης ιατρικής», μας οδήγησε στο συμπέρασμα, ότι ο μεγαλύτερος στρατιωτικός ηγέτης στον κόσμο πέθανε από την πλέον σοβαρή ενδοκοιλιακή λοίμωξη, λόγω οξείας παγκρεατίτιδας που εξελίχθηκε σε νεκρωτική παγκρεατίτιδα και απόφραξη του χοληδόχου πόρου με πιθανή χολαγγειίτιδα, δευτερογενή σε σοβαρή σήψη.
Δεν ήταν ελονοσία, επειδή ο πυρετός δεν ήταν του τύπου πυρετού που σχετίζεται με την ελονοσία (πυρετός tertian ή quartan). Επιπλέον, η ελονοσία συνήθως δεν προκαλεί θάνατο με αυτόν τον τρόπο ή τόσο σύντομα. Δεν ήταν πνευμονία ή πνευμονικό απόστημα επειδή η πνευμονία σπάνια προκαλεί κοιλιακό άλγος, ειδικά όχι στην περιγραφόμενη οξεία έναρξη. Δεν ήταν δηλητηρίαση επειδή η εξέλιξη της ασθένειας του Αλεξάνδρου δεν αντιστοιχεί στις επιπτώσεις των γνωστών δηλητηρίων που χρησιμοποιήθηκαν στην αρχαιότητα. Σε μια μελέτη 114 δηλητηριωδών ή δυνητικά δηλητηριωδών φυτών και ζωικών δηλητηρίων που χρησιμοποιήθηκαν στην αρχαιότητα, κανένα από αυτά δεν προκαλεί τα συμπτώματα της ασθένειας που έπληξε τον Μέγα Αλέξανδρο. Δεν ήταν τυφοειδής πυρετός, γιατί δεν είχε διάρροια, δεν ήταν πυρετός του Δυτικού Νείλου γιατί αυτή η ασθένεια θα προκαλούσε εγκεφαλίτιδα και όχι κοιλιακό άλγος, δεν ήταν σύνδρομο Guillain-Barré γιατί είναι «παράλυση» δεν ήταν τίποτα περισσότερο από την αδυναμία εκτέλεσης ενεργών κινήσεων λόγω ηλεκτρολυτικής ανισορροπίας, σηπτικής κατάστασης και σοκ.
Συμπέρασμα: Δεν έχουν ακόμη αποκαλυφθεί αδιαμφισβήτητα ευρήματα, για να τεκμηριώσουν την αιτία του Θανάτου του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Αυτά θα βρεθούν όταν και αν ανακαλυφθεί ο τάφος και το μουμιοποιημένο σώμα του Αλέξανδρου και υποβληθούν σε ιατροδικαστική εξέταση και νεκροψία. Αυτή η έρευνα μας, με τα υπάρχοντα στοιχεία, δείχνουν την σοβαρή πιθανότητα να πέθανε ο Βασιλιάς Αλέξανδρος από την επιθετική φύση της οξείας παγκρεατίτιδας και την επιπλοκή της, η οποία ακόμη και στις μέρες μας εξακολουθεί να είναι απειλητική για τη ζωή.
*Περίληψη της διάλεξης του Ομότιμου Καθηγητή Χειρουργικής -Αγγειοχειρουργικής Ιατρικής Σχολής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Θωμά Σ. Γερασιμίδη στο ΙΗΑ ΖΟΟΜ Forum Πέμπτης 24 Νοεμβρίου 2022. Ολόκληρη η εξαιρετική και πολύ ενδιαφέρουσα αυτή διάλεξη, καθώς και το στάδιο των παρατηρήσεων, ερωτήσεων και απαντήσεων αμέσως μετά την διάλεξη, αναρτήθηκε στο ΙΗΑ Youtube και βρίσκεται εδώ
Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα του ΙΗΑ εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς – μέλη του ΙΗΑ. Η ιστοσελίδα του ΙΗΑ δεν λογοκρίνει, ούτε επεμβαίνει σε άρθρα – κείμενα των μελών του ΙΗΑ.
INTERNATIONAL HELLENIC ASSOCIATION
του Θωμά Σ. Γερασιμίδη, Ομότιμου Καθηγητή Χειρουργικής -Αγγειοχειρουργικής Ιατρικής Σχολής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
