Μια προσεκτική ματιά στον ρόλο της Μέδουσας στην ελληνική μυθολογία και την τέχνη αποκαλύπτει έναν πολύπλοκο χαρακτήρα με προεκτάσεις που εμπνέουν ακόμη και σήμερα. Αυτή την πολυπλοκότητα και τους συμβολισμούς που απορρέουν από τον μύθο, αξιοποίησαν κάποια ατίθασα μυαλά για να περάσουν τα δικά τους μηνύματα.
Τα έργα των Gianni Versace (Τζιάνι Βερσάτσε), Luciano Garbati (Λουτσιάνο Γκαρμπάτι) και Πανταζή Χούλη″φωτίζουν” τέτοιες πλευρές που συνδέονται με διαχρονικά ανθρώπινα ενδιαφέροντα, έξυπνα παιχνίδια που ακονίζουν το νου, παθογένειες και αξίες.
Η Μέδουσα, που το άλλο της όνομα ήταν Γοργώ, ήταν μια πανέμορφη ιέρεια της θεάς Αθηνάς. Όταν τη ”διεκδίκησε” ο Ποσειδώνας η Αθηνά την μεταμόρφωσε σε απεχθές τέρας, που στο κεφάλι της αντί για μαλλιά είχε φίδια. Στη συνέχεια, τη σκότωσε ο Περσέας και έδωσε το ”Γοργόνειο” κεφάλι της στη θεά η οποία το αποτύπωσε στην ασπίδα της. Ακόμη και νεκρό το κεφάλι της Μέδουσας ”πέτρωνε” όποιον το κοίταζε. Έχει ακόμη παρατηρηθεί ότι σε πολλές καλλιτεχνικές δημιουργίες, στη διάρκεια των χιλιετιών, η Μέδουσα εμφανίζεται να κοιτάζει απευθείας τον θεατή, γεγονός που αποδίδεται σε αυτή την ιδιαιτερότητα του βλέμματος, ασυνήθιστη σε άλλα Ελληνικά αγάλματα.
Gianni Versace
Δημοπρασία στο Sotheby’s με πιάτο όπου έχει το σύμβολο του Versace
Katie Collins – PA Images via Getty Images
Ο πιτσιρικάς που έπαιζε στα ερείπια της μεγάλης Ελλάδας στη νότιο Ιταλία, μεγαλώνοντας βρήκε έμπνευση στον μύθο της Μέδουσας. Ο Gianni Versace, κορυφαίος σχεδιαστές μόδας του 20ου αιώνα, συνέδεσε τη μόδα με τον μύθο της Μέδουσας δημιουργώντας σύνολα σε έντονα χρώματα που απέπνεαν αισθησιασμό και σεξουαλικότητα. Το χαρακτηριστικό λογότυπο με το κεφάλι της Μέδουσας, τοποθετημένο σε κύκλο που περιβάλλεται από τον χαρακτηριστικό ελληνικό μαίανδρο ή περίγραμμα κλειδιού, παραμένει ένα από τα πιο εμβληματικά σύμβολα της μόδας όλων των εποχών.
Ο Versace αγκάλιασε την παραδοξότητα της Μέδουσας, που σε συνδυασμό με την απερίγραπτη ομορφιά της εκπέμπουν έναν απολιθωτικό φόβο. Συνειδητοποίησε δε από νωρίς τη δύναμη της εικόνας μέρος της οποίας είναι και το λογότυπο. Η επιλογή του πολύ ιδιαίτερου αυτού εμβλήματος βοήθησε τόσο στην προώθηση όσο και διεθνή αναγνώριση του brand.
Μετά τη δολοφονία του πολλοί αναφέρθηκαν στην κοινή αίσθηση τραγωδίας μεταξύ της Μέδουσας και του ”βασιλιά της μόδας”. Και οι δύο, χωρίς να έχουν φταίξει, συνδέθηκαν με τιμωρητικές πράξεις εις βάρος τους. Άλλοι εστίασαν στην ειρωνεία πίσω από τη χρήση του κεφαλιού της Μέδουσας στο λογότυπο, θέλοντας να επισημάνουν τη ματαιοδοξία και τη λαγνεία, πίσω από τη μόδα. Από ότι φαίνεται όμως το κυνήγι της μόδας είναι διαχρονικό.
Το 2018 ο αμερικανικός όμιλος μόδας Michael Kors εξαγόρασε τον οίκο Versace έναντι 2 δισεκατομυρίων δολαρίων.
Λουτσιάνο Γκαρμπάτι
Pacific Press via Getty Images
Το άγαλμα της Μέδουσας που κρατάει στο ένα χέρι σπαθί και στο άλλο το κεφάλι του Περσέα (’Medusa With The Head of Perseus’), συνδέθηκε με μια σειρά αποκαλύψεων που συγκλόνισαν την Αμερική.
Το έργο αυτό, που δημιούργησε ο γλύπτης Luciano Garbati το 2008, πρόκειται για αντιστροφή του γνωστού αρχαιοελληνικού μύθου. Από μια σειρά συμπτώσεων βρήκε απήχηση στο κοινό δέκα χρόνια αργότερα και έγινε viral με αφορμή το κίνημα #MeToo, κάτι που ούτε ο ίδιος ο καλλιτέχνης είχε κατά νου όταν το φιλοτεχνούσε. Παρόλα αυτά, και αφότου η Μέδουσα πήρε τη θέση του Περσέα, ο κόσμος αγκάλιασε το έργο περνώντας το δικό του μήνυμα λόγω αυτής της συγκυρίας.
Στην περίπτωση αυτή ο Λουτσιάνο Γκαρμπάτι έγινε ”accidental hero” αφού ταυτίστηκε με το κοινωνικό αυτό κίνημα. Θύμα βιασμού η Μέδουσα, φαίνεται πλέον να διεκδικεί έναν άλλο ρόλο μέσα από το γλυπτό του Luciano Garbati, απενοχοποιώντας τα θύματα της σεξουαλικής κακοποίησης και παροτρύνοντας τις γυναίκες να παίρνουν τη μοίρα στα χέρια τους.. Aναπαραστάσεις της Μέδουσας με το κεφάλι του Περσέα πωλούνται σε πλειστηριασμούς, στο διαδίκτυο, ή σε συνδυασμό με NFTs, σε τιμές που φτάνουν ακόμη και τα 10.000 δολάρια.
Πανταζής Χούλης
Ο Πανταζής Χούλης, ταλαντούχος γριφολόγος και μαθηματικός από το Καστελλόριζο, για πολύ καιρό καλλιεργούσε στο μυαλό του την πιθανότητα δημιουργίας ενός νέου γρίφου με αναφορές στη Μέδουσα. Καθώς λοιπόν επεξεργαζόταν αυτή την ιδέα, περπατώντας και κάνοντας την καθημερινή του άσκηση στα μονοπάτια του νησιού, η φαντασία του θέριευε. Μάλιστα, όταν κάποια στιγμή βρέθηκε σε μια περίεργη τοποθεσία, συνειρμικά τη συνέδεσε με τη Μέδουσα, θεώρησε ότι εκεί θα μπορούσε να ήταν το λημέρι της και το ονόμασε ″σημείο Μέδουσα”! Λογικό αφού, σύμφωνα με κάποιες αναφορές, η Μέδουσα έζησε στην αρχαία Κισθήνη, το σημερινό Καστελλόριζο!
Στη συνέχεια το φλερτ του Πανταζή Χούλη με τον μύθο και την εντοπιότητα της Μέδουσας που ο ίδιος διεκδικεί για λογαριασμό του Καστελλόριζου, έγινε ο νέος του γρίφος που είναι έτοιμος να παρουσιαστεί στο Αθηναϊκό κοινό στα μέσα Δεκεμβρίου.
Ο γρίφος της Μέδουσας
Είκοσι τέσσερα χρωματιστά φίδια, σχεδιασμένα και υπολογισμένα από τον ίδιο, μέσω MATLAB, δίνουν μοναδική λύση όταν ταυτίζονται τα χρώματα εκεί που τα φίδια τέμνονται μεταξύ τους. Υπάρχουν συνολικά 48 ταυτίσεις. Αν κάποιος θέλει να γίνει ο «Άρχοντας του Πετρώματος» θα πρέπει να αντιμετωπίσει τους κορυφαίους βαθμούς δυσκολίας..
Η Μέδουσα και ως επιτραπέζιο παιχνίδι
Ένα σετ από 100 συλλεκτικά χειροποίητα παιχνίδια πήραν την τελική τους μορφή μετά από τον αρχικό ψηφιακό σχεδιασμό τους, πολυάριθμες επαναλήψεις και δοκιμές στην οθόνη, ειδικά καλούπια, παραγωγή και συναρμολόγηση, κομμάτι – κομμάτι, από τον ίδιο.
Το κάθε παιχνίδι περιλαμβάνει 24 χρωματιστά φίδια, καθώς και άλλα 8 ειδικά φίδια, τη σπηλιά του Κύκλωπα, και ακόμη μερικά νομίσματα. Μέχρι 3 ή 4 ταυτίσεις είναι αρκετές εδώ. Τα 8 ειδικά φίδια χρησιμεύουν στο να κάνουν το παιχνίδι πιο ενδιαφέρουν, αυξάνοντας τις ή μειώνοντας τις ταυτίσεις. Η επιλογή τους γίνεται βάζοντας το χέρι μέσα στη σπηλιά του Κύκλωπα. Οι ταυτίσεις υπολογίζονται με νομίσματα της αρχαίας Μεγίστης! Το χάλκινο νόμισμα αντιστοιχεί σε μια ταύτιση, το ασημένιο σε δύο, και το χρυσό σε τέσσερις ταυτίσεις. Κάθε παιχνίδι διαρκεί συνήθως 25 με 30 λεπτά, ενώ μπορούν να παίξουν από 2 εως 8 παίκτες.
Αυτόν τον νέο γρίφο με το ”Γοργόνειο” κεφάλι της Μέδουσας θα φέρει και θα παρουσιάσει στην Αθήνα ο Πανταζής Χούλης, στο πλαίσιο του φεστιβάλ γρίφων που θα πραγματοποιηθεί στη βιβλιοθήκη της Βουλής (πρώην καπνεργοστάσιο) 16-18/12/2022. Παράλληλα θα παρουσιάσει και την έρευνά του για το Οστομάχιον του Αρχιμήδη, τον αρχαιότερο γρίφο στον κόσμο.
