Από μορφολογική άποψη, αυτό που αποκαλούμε «ηλεκτρονικό υπολογιστή» όπως τον γνωρίζουμε και τον χρησιμοποιούμε σήμερα, αποτελεί αναμφισβήτητα προϊόν του 20ου αιώνα, δηλαδή ένα ιστορικά πολύ πρόσφατο τεχνολογικό αντικείμενο.
Ιδωμένες όμως από λειτουργική άποψη, οι υπολογιστικές μηχανές είναι παμπάλαια υπόθεση, με αρχαιότερο δείγμα τους ένα μηχανισμό που κατασκευάστηκε πριν από περισσότερο από δύο χιλιετίες, γνωστό σε όλους ως ο «μηχανισμός των Αντικυθήρων».
Ως γνωστόν, πρόκειται για έναν πολύ προηγμένο για την εποχή του μηχανισμό, σχεδιασμένο να εκτελεί πολύπλοκους αστρονομικούς υπολογισμούς, με τη βοήθεια ενός δαιδαλώδους συστήματος γραναζιών, συγχρονισμένων ώστε να υπολογίζουν τις κινήσεις των ουράνιων σωμάτων.
Ο μηχανισμός ή, τουλάχιστον,
ένα μεγάλο τμήμα αυτού, βρέθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα από σφουγγαράδες σε ναυάγιο κοντά στις ακτές των Αντικυθήρων.
Παρά το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος του είχε υποστεί σοβαρή αλλοίωση λόγω της διάβρωσης, το εύρημα δεν άφηνε καμία αμφιβολία ότι επρόκειτο για ιδιαίτερης πολυπλοκότητας μηχανισμό.
Έπρεπε ωστόσο να περάσουν πολλά χρόνια μέχρι να συνειδητοποιήσουν οι επιστήμονες ότι η αρχαιοελληνική εφεύρεση προσομοίαζε από πολλές απόψεις σε αναλογική υπολογιστική μηχανή.
Η μηχανή λειτουργούσε ως εξής: εισήγαγε κάποιος μία μελλοντική χρονολογία και η μηχανή του έδειχνε τις θέσεις της σελήνης και του ηλίου σε εκείνη τη συγκεκριμένη χρονολογία, όπως επίσης και τη φάση της σελήνης.
Κατ’ αυτό τον τρόπο, ο μηχανισμός μπορούσε να πληροφορήσει εκ των προτέρων για το πότε θα είχε πανσέληνο ακόμη και χρόνια πριν αυτή συμβεί – μία πληροφορία μεγάλης χρησιμότητας ως προς τον προσδιορισμό της μέρας κατά την οποία μπορούσαν να λάβουν χώρα εκείνες οι εορτές που γιορτάζονταν σύμφωνα με μία συγκεκριμένη φάση στον κύκλο της σελήνης.
Πιστεύεται ότι ο μηχανισμός χρησιμοποιούνταν επίσης για την πρόβλεψη των εκλείψεων, καθώς και για την ένδειξη της κίνησης άλλων πλανητών.
Η χρήση τομογραφίας με ακτίνες χ μέσω ψηφιακού υπολογιστή έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην αποκάλυψη των μυστικών που κρύβονται στο εσωτερικό του διαβρωμένου μηχανισμού, καθώς και των εγχαραγμένων συμβόλων σε ολόκληρη την επιφάνειά του. Με άλλα λόγια, αυτή η μέθοδος απεικόνισης επέτρεψε στους επιστήμονες όχι μόνο να σχηματίσουν καθαρότερη εικόνα για το εσωτερικό σύστημα των γραναζιών, αλλά και να αναγνώσουν αποτελεσματικότερα τους εγχαραγμένους χαρακτήρες.
Στο ξεκίνημα της έρευνας, μονάχα 700 χαρακτήρες ήταν γνωστοί, οι οποίοι σήμερα έχουν φτάσει τους 2.000-3.000, καθιστώντας ευκολότερη την ανάγνωση των οδηγιών και, άρα, την κατανόηση των λειτουργιών πίσω από το κέλυφος της μηχανής.
Αυτό που κάνει τόσο ξεχωριστό το μηχανισμό είναι το πόσο μπροστά από την εποχή του υπήρξε, αν αναλογιστεί κανείς ότι τα αστρονομικά ωρολόγια, τα οποία χρησιμοποιούσαν παρόμοια συστήματα γραναζιών, άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους στην Ευρώπη κατά τον 14ο αιώνα.
Ακολουθεί διαφωτιστικό βίντεο με ακριβές αντίγραφο του Μηχανισμού των Αντικυθήρων, όπου φαίνεται καθαρά πώς αυτός λειτουργούσε:
www.triklopodia.gr/
©ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟΝ/visaltis.net
Πηγή: ΒΙΣΑΛΤΗΣ
