Μια αναλυση του Γ.Θ.Χατζηθεοδωρου
Δοκτορος πτυχιουχου μηχανικου
Υφηγητου Πολυτεχνειου Ααχεν Γερμανιας
Δημητρης Ν. Αδαμοπουλος
Φρανκφυρτη Γερμανιας
Περι τινος ομιλουμεν οταν χρησιμοποιουμεν την λεξη «θρησκεια»;
Σε ποια μεταξυ τους συσχετιση βρισκονται η θρησκεια και η «πιστη»;
Ειναι η ουσια μιας θρησκειας η παρηγορια που μεταδιδει στους ανθρωπους;
Εξαρταται η υπαρξη της θρησκειας απο την υπαρξη ενος ανωτατου οντος;
Οι απαντησεις στις ως ανω ερωτησεις δεν ειναι τοσο ευκολες οπως με την πρωτη ματια φαινεται. Υπαρχουν θρησκειες οπως π.χ. ο Βουδισμος που δεν βασιζονται στην υπαρξη ενος ανωτατου οντος. Πολυ συχνα οι θρησκευτικες παρουσιασεις μεταφερουν στις καρδιες των πιστων τους πρωτα τον φοβο π.χ. του καθαρτηριου, που δηθεν θεραπευουν.
Ορισμενες λειτουργικες εννοιολογικες διατυπωσεις για την θρησκεια εχουν ως εξης:
Για τον φιλοσοφο Kant θρησκεια ειναι μια «αναγκαιοτητα σκεψης» ή μια «δυνατοτητα σκεψης».Ο κοινωνιολογος Emile Durkheim θεωρει την θρησκεια ως «ενα ομογενες συστημα απο παραστασεις πιστης και πρακτικες σχετικα με το αγιο».
Για τον ψυχολογο Sigmund Freud θρησκεια ειναι μια «μαζικη νευρωση».
Για τον Erich Fromm θρησκεια ειναι ενας «θεσμος με την δικη του ιεραρχια και τα δικα της δογματα συνδεδεμενα με μια σχετικη αυθεντικοτητα».
Κατα τον εθνολογο Cliffort Geertz θρησκεια ειναι ενα «συστημα πολιτισμικωνενδειξεων και συμβολων».
Οι ως ανω εννοιλογικες διατυπωσεις για την θρησκεια απορριπτονται απο πολλους θεολογους, διοτι αυτες δεν εχουν καμια σχεση με την ουσια της εννοιας της θρησκειας, που ειναι υπερκοσμικη, απολυτη και αγια.
Ο ευαγγελικος θεολογος Friedrich Schleiermacher θεωρει, οτι θρησκεια ειναι«η αισθηση και η γευση για το απειρο» ‘η επισης «η αισθηση της εξαρτισης».
Κατα τον επιστημονικο θεολογο Gustav Mensching θρησκεια ειναι «η περιπετειωδης συναντιση με το αγιο και απαντιτικη ενεργεια του αγιου προς τον ανθρωπο».
Ο καθολικος θεολογος Johann Baptist Metz θεωρει, οτι θρησκεια ειναι « το ρηγμα της θε’ι’κης σωτηριας» που διασπα χωρις διακοπη την απειροτητα.
Το προβλημα με τις ως ανω εννοιες γινεται πολυπλοκωτερο οταν για το ιδιοθεμα η συζητηση γινεται στον πληθυντικο.
Για πολυ καιρο θρησκεια υπηρξε μια προδιαγραμμενη για την χριστιανικη θεολογια εννοια. Οταν ομως οι ιεραποστολοι της χριστιανικης θρησκειας τον 18. και 19 μ.Χ. αιωνα εισηλθαν στον νεο κοσμο ‘η στις ασιατικες χωρες, κουβαλουσαν μαζι τους και τις δικες τους αποψεις περι θρησκειας. Διαπιστωσαν ομως πολυ γρηγορα, οτι οι εννοιες τους παρεμειναν ακατανοητες στους ξενους. Οι ιεραποστολοι αυτοι ηρθαν σε επαφη με μια ποικιλια θρησκευτικων πιστευω, με τραγελαφικα τυπικα και παραδοσεις μικρων φυλετικων ομαδων, αλλα και με εξελιγμενα φιλοσοφικα συστηματα οπως π.χ. ο Βουδισμος. Με εκπληξη διεπιστωναν οτι ακομη και ο Βουδισμος που βασιζεται σε ενα ιστορικο υποβαθρο, δεν ηταν ενα ομογενες συστημα πιστης. Στην Ινδια, στην Σρι Λανκα ή στην Ταϋλανδη ο Βουδισμος εφαρμοζεται διαφορετικα απ’οτι στην Ιαπωνια ή στην Κορεα. Οι ιδιοι οι Βουδιστες που δεν ειχαν αμεσες επαφες με την Ιαπωνια και Κορεα, δεν γνωριζαν τις διαφορες της ιδιας τους θρησκειας.
Αντιθετως και οι ξενοι ειχαν τα προβληματα τους με τους ιεραποστολους της δυσης της χριστιανικης θρησκειας. Διεπιστωναν, οτι στην θρησκεια αυτη υπαρχουν τοσες πολλες αντιφασεις ωστε να μην την θεωρουν ομογενη. Μεχρι σημερα χρησιμοποιουνται στην Κορεα ή στην Ιαπωνια για την χριστιανικη θρησκεια των ευαγγελικων και καθολικων δυο διαφορετικες εννοιες. Στις αφρικανικες χωρες Κογκο ή Ανγκολα, που επισημα θεωρουνται χριστιανικες, εξελιχθηκαν περιεργα θρησκευτικα μιγματα. Οι ανθρωποι των περιοχων αυτων δεν θεωρουν αντιφαση την μιξη χριστιανικων δογματων με παραδοσιακα τελετουργικα για να καταπραϋνουν τις μαγισσες και τα κακα πνευματα ή τα πνευματα των αποθανωντων προγονων. Τιθεται εδω ευλογα το ερωτημα. Προκειται για χριστιανικη θρησκεια ή για δεισιδαιμονια; Τα ως ανω παραδειγματα δειχνουν, οτι η εννοια της λεξης θρησκεια καθε αλλο παρα ακριβης ειναι. Οι ανθρωποι της δυσης ειναι συνηθισμενοι να κατανοουν ετσι την εννοια αυτη, επιρεασμενοι απο τον πολιτισμο τους. Σε αλλους πολιτι- σμους η εννοια της λεξης θρησκεια περιεχει μια περιγραφη, η οποια αναλογα με τις εσωτερικες προοπτικες αντιλαμβανεται απο τους ανθρωπους διαφορετικα.
Αυτος ειναι ο λογος που ο ερευνητης θρησκειων Wilfred Cantwell Smith ηδη το 1963 επροτεινεν την πληρη διαγραφη της αντινομικης εννοιας θρησκεια απο την επιστημονικη βιβλιογραφια και αντικατασταση αυτης με την λεξη «πιστη» (faith) και για την «συλλογη θρησκευτικης παραδοσης» με την «αθροιστικη παραδοση». Με την εννοια «πιστη» θελησε ο Smith να χαρακτηριση τις προσωπικες των ανθρωπων περιπετειες. Με την εννοια της «συλλογης θρησκευτικων παραδοσεων» χαρακτηρισεν τις εξωτερικες ορατες αποψεις ναοι, τυπικοτητες, συγγραμματα, μυθοι, ηθικα κηρυγματα, κοινωνικοι θεσμοιπου υπηρετουν την ισχυροποιηση και μεταδοση της πιστης. Η πιστη και η παραδοση, οι δυο πυλωνες της θρησκειας ειναι δυο διαφορετικες και αντιθετες αποψεις. Η παραδοση προσπαθει να διατηρηση ενα συστημα πιστης και να το προστατευση απο μεταβολες. Η προσωπικη πιστη επανατοπο- θετει τις βασικες ερωτησεις κατ’επαναληψη και με τον τροπο αυτο μπορει να εξελιξη μια αναρχικη δυναμη που μεταβαλλει το υπαρχον συστημα, να το ανατιναξη και να οδηγηση σε νεες παραδοσεις, οπως εγινεν με τους ιδρυτας θρησκειων Βουδα, δια μεσω του Ιησου του Ναζωραιου εως τον Μωαμεθ και τον Μαρτινο Λουθηρο και αλλους.
Η διαρκης ειρωνεια της θρησκευτικης ιστοριας διδασκει, οτι τετοιες επαναστατικες παρορμησεις οδηγουν συχνα σε θρησκευτικους θεσμους που και αυτοι περιοριζονται καποτε στις δικες τους αληθειες. Η κατασταση αυτη διχνει ποσο βαθεια ριζωμενη ειναι η επιθυμια των ανθρωπων για μια αληθεια, οπου μπορουν να κρατηθουν σταθερα και να την υπερασπισουν εναντιον μιας αλλης αληθειας. Κανενας αλλος δεν περιγραφει καλυτερα την σκοτεινη πλευρα της θρησκευτικης παραδοσης απο τον Fjodor Dostojewski στην πραγματεια του για τον «Μεγα Ιεροεξεταστη», στο πεμτο βιβλιο του μυθιστορηματος «οι αδελφοι Karamasov». Στην ιστορια αυτη που παρισταται στην Sevilla τον 16. μ.Χ. αιωνα, επανερχεται ολοζωντανος ο Ιησους ο Ναζωραιος στην γη. Οι λαοι τον χειροκροτουν, αυτος θεραπευει ασθενεις και μεταφερει αγαπη, ενω ο Ιεροεξεταστης δεν εχει να κανη τιποτε αλλο απο το να τον συλλαβη και να τον φυλακιση. Η νυχτερινη συνομιλια του Ιησου με τον Ιεροεξεταστη θα πρεπει, αντι για τα αλλα ιουδα’ι’κα παραμυθια, να γινη υποχρεωτικο μαθημα σε καθε θρησκευτικη διδασκαλια, διοτι ο Ιησους ο Ναζωραιος, ενω εως το τελος της συζητησης σιωπα, οδηγηται εδω εως τα ανωτατα ορια της δραματικης αντιπαραθεσης μεταξυ της ωθησης της ελευθεριας και της ωθησης της πιστης και τις αναγκες ασφαλειας, που προσπαθει να δωση η μεσαζουσα εκκλησια στους ανθρωπους. «Αντι να κυριαρχης στην συνειδηση των ανθρωπων, κατεβαινεις ακομη πιο βαθεια» κατακρινει ο Ιεροεξεταστης τον Ιησου τον Ναζωραιο και συνεχιζει.
«Ξεχασες οτι η ησυχια, ακομη και ο θανατος ειναι πραγματι προτιμωτερος για τους ανθρωπους απο την ελευθερη επιλογη για το καλο και το κακο. Οι ανθρωποι ειναι λοιπον αδυναμοι και μικροπροθυμοι απ’οτι εσυ θεωρεις. Το ηρω’ι’κο παραδειγμα σου στην ερημο, οταν δεν υπεπησες στους πειρασμους του σατανα, μονο λιγοι ανθρωποι μπορεσαν να κατανοησουν. Για τον λογο αυτο αφαιρεσεν η εκκλησια την συνειδηση απο τους ανθρωπους και τοποθετησε στην θεση της την αυθεντια, γνωριζοντας, οτι ετσι επροδωσε το κηρυγμα σου. Οι ανθρωποι ομως ειναι ευτυχεις, διοτι η εκκλησια τους ξαναοδηγει ως ποιμνιο και τους εκλεψε απο την καρδια τους το φοβερο δωρο που τους συσσωρευσε τοσο πολλα βασανα». Στο τελος της συζητησης απαντα ο Ιησους ο Ναζωραιος, χωρις να διατυπωση καμια λεξη, με μια χειρονομια, που εδονησεν τον εσωτερικο κοσμο του Μεγα Ιεροεξεταστη…..
Δεν ειναι αγνωστο, οτι η χριστιανικη εκκλησια απο αναγκη προσετρεξε στην «Ελληνικη Φιλοσοφια» και υπο μορφη «υποκλοπων» αριστοτεχνικα προσαρμοσμενων, αντικατεστησε την α’ι’διοτητα του κοσμου και την μετεμψυχωση των αρχαιων Ελληνων φιλοσοφων, με το δογμα της «ex nihilo» δημιουργιας του κοσμου και της προσωπικης αθανασιας των ανθρωπων. Η ανυπαρξια του μηδενος θα εξωστρακιζε την ιουδα’ι’κη και την χριστιανικη θεωρια για την δημιουργια του κοσμου εκ του μηδενος απο το ανωτατο ον. Οι αλλογες αυτες αυθαιρεσιες και παραμορφωσεις χαρακτηρισθηκαν απο τους «υποκλεπτας» ως επαναστατικες. Στην ψυχη δινεται μια παραμορφωμενη δυναμικη για να ελευθερωθη αυτη απο τον κλοιο της αναγκαιοτητας. Η απολυτη αποσταση που δημιουργηθηκε αναμεσα στους ανθρωπους και στο ανωτατο ον, γεφυρωνεται με το τεχνασμα, οτι η πνευματικη φυση του ανθρωπου δημιουργηθηκεν «κατ’εικονα και κατ’ομοιωση του ανωτατου οντος». Η απολυτη αποσταση μεταξυ του κτιστου και ακτιστου βεβαιωνεται περισσοτερο απο τις ατελειες του κτιστου και απο την υπαρξη του κακου παρα την εννοια του αγαθου. Εαν το κτιστο ηταν τελειο θα ηταν αυτο η ιδια η υπερβατικοτητα. Με τον δυ’ι’σμο του κακου και του αγαθου, η φυση αυτοσυλλαμβανεται απο την χριστιανικη εκκλησια ως ατελης, ως πασχουσα, ως επιρρεπης προς το κακο. Με το τεχνασμα αυτο, η εγκοσμιος συνειδηση του ανθρωπου γινετα αδυναμη, πασχουσα, αμαρτωλη… Με την παραμορφωση αυτη τιθενται τα θεμελια του φοβου και της ελπιδας στις ψυχες των πιστων, που δεν ειναι τιποτε αλλο, απο τις βασικες προϋποθεσεις για την δεσποτεια επι του ποιμνιου των πιστων και την οικονομικη εκμεταλλευση αυτου…Τα απολυτα διαφορετικα, δηλαδη το κτιστο και το ακτιστο, συνδεονται με το τεχνασμα, οτι το προσωπικο ανωτατο ον εχει την απολυτη δυνατοτητα της δημιουργιας του ατελους ανθρωπου και του κοσμου. Ετσι γεφυρωνεται εστω και φαινομενικα το χασμα. Εαν ο ανθρωπος κατανοουσε λογικα και αντιληπτα τα εσαει τελουμενα εργα του ανωτατου οντος, θα επαβε αυτος να ειναι δημιουργημα του… Με το τεχνασμα αυτο αποκτα ο ανθρωπος την ικανοτητα να συλλαμβανη το τελειο χωρις να εισερχεται στην φυση αυτου. Εξηγηται ετσι γιατι οι ευαγγελικες κατηγοριες ειναι ενσαρκες, αμεσες και συγκεκριμενες. Με την εντεχνα δημιουργηθεισα «διαλεκτικη» μεταξυ ανθρωπου και ανωτατου οντος, γεφυρωνεται η απειρως μεγαλη αποσταση. Ειναι ακομη γνωστο, οτι η αισθηση συνυπαρχει με το αισθητο που εκφραζεται με το εκτατο (διασταλτικο) των αντικειμενων, απο τον μικροκοσμο εως τον μακροκοσμο. Τα αισθητα αντικειμενα ειναι μορφες, πεπερασμενα, τμηματα, ασυνεχη, χρονιζομενα. Ολες οι ιδιοτητες αυτες, απειρες ουσιαστικα, συνδεονται αρρηκτα με το διαστατο χαρακτηρα των αισθητων αντικειμενων. Το εκτατο ως χωρος ειναι ολοτητα, συνεχης, ατμητος, ομογενης κ.ο.κ, σε αντιθεση με το διαστατο, το οποιο εκφραζεται με τις εκτατες μεν αλλα πεπερασμενες οντοτητες των διαστατων σωματων και προϋποθετει το ασυνεχες, το μεταβαλλομενο, το ατμητο, το ειδος, το μερος, το πεπερασμενο των αισθητων αντικειμενων. Χωρις το διαστατο, το διαιρετο, το εγχρονο κ.ο.κ. των αισθητων μεγεθων, δεν υπαρχει ουτε θετικοτητα, ουτε αισθηση, ουτε λογικη κριση. Συνεπως δεν ειναι δυνατο να νοησουμε το ατμητο χωρις το τμητο, το αχρονο χωρις το εγχρονο, το ολο χωρις το μερος, το αρνητικο χωρις το θετικο, το εκτατο χωρις το διαστο τελος κ.ο.κ. Η αρνητικοτητα αυτη στηριζει τον πανθε’ι’σμο σε ολες τις εκφρασεις του και την διαλεκτικη.
Οι περισσοτεροι ιουδαιοι, χριστανοι και μουσουλμανοι, πασης αποχρωσης, πιστευουν, οτι η Βιβλος και το Κορανι εχουν γραφει απο το υπερτατο ον, που ονομαζουν Γιαχβε ή Αλλαχ. Δεν αμφιβαλλουν καθολου, οτι ειναι αδυνατο ενα προσωπικο ανωτατο ον, μεσα στην απειρη σοφια του, να συγγραψη τετοια κειμενα ή να εχη πλασει τον πλανητη γη με τα ζωντα οντα το 4.004 π.Χ., δηλαδη 2.500 χρονια μετα την περιοδο που οι Βαβυλωνιοι και οι Σουμεριοι εμαθαν πως να παραγουν μπυρα. Εαν καποτε αυτοκαταστραφει το ανθρωπινο γενος του πλανητη γη μεσα απο καποιο πολεμο, αυτο θα συμβει οχι γιατι ηταν γραμμενο στις υποδομες του συμπαντος, αλλα επειδη ηταν γραμμενο στα ιερα βιβλια του ανωτατου οντος των Ιουδαιων, Χριστιανων και Μουσουλμανων. Η ιστορια των θρησκειων αυτων ειναι μια ιστορια αθλιοτητας, εγκληματικοτητας και αμαθειας και δεν εχει καμια απολυτως σχεση με την ανταποδοση της αγαπης για το ανωτατο ον. Η τρομοκρατια στην ακομη μεσαιωνικη Ε.Ε. και στις ΗΠΑ ειναι θεοκρατικη. Ο βαθμος στον οποιο οι θρησκευτικες ιδεες καθοριζουν ακομη την πολιτικη των κυβερνησεων, αποτελει εναν σοβαρον κινδυνο για ολους τους ανθρωπους του πλανητη γη. Οι περισσοτεροι πολιτικοι της δυσης προσεγγιζουν σημερα τις δυσμενεις καταστασεις στην Μεση Ανατολη απο την σκοπια των προφητειων της Βιβλου. Η πολιτικη για την περιοχη διαμορφωνεται απο τα συμφεροντα που εχουν οι φουνταμεταλιστες χριστιανοι σε σχεση με το μελλον του κρατους του περιουσιου λαου του Γιαχβε. Στην πραγματικοτητα ομως οι χριστιανικη υποστηριξη για το κρατος αυτο, ειναι ενα υποδειγμα θρησκευτικου κυνισμου, τοσο υπερβατικα διαχρονικου, ωστε να περνα σχεδον απαρατηρητος στις συζητησεις των πολιτικων. Οι φονταμεταλιστες χριστιανοι υποστηριζουν το κρατος αυτο, διοτι πιστευουν, οτι η τελικη εδραιωση της ισραηλινης εξουσιας στους ετσι ονομασθεντες Αγιους Τοπους – και συγκεκριμενα η ανοικοδομηση του ναου του Σολομωντα – θα φερει την δευτερη παρουσια του Ιησου του Ναζωραιου και την τελικη εξοντωση των Ιουδαιων. Τετοιες «ευοιωνες» προσδοκιες γενοκτονιας υπαρχουν στην περιοχη αυτη απο πολυ παλαια. Η γενοκτονια των Ελληνων απο τους χριστιανους ελαβεν χωρα κατα τον λατινο ιστορικο Ammianuς Marcellinuς στα «σφαγεια» της Σκυθοπολης, στο σημερινο Μπετ Σηαν του Ισραηλ, δηλαδη στο πρωτο «Αουσβιτς» της ιστοριας, που υπηρξε επινοηση ενος νοσηρου εγκεφαλου, του τοτε επισκοπου Αλεξανδρειας Γεωργιου.
Η πρωτη διεθνης στηριξη για την επιστροφη των Ιουδαιων στην Παλαιστινη, η διακηρυξη Μπαλφουρ του 1917 μ.Χ., αντλουσε την επνευση της, τουλαχιστον εν μερει, απο μια συνειδητη συμμορφωση με την προφητεια της Βιβλου. Αυτες οι διεισδυσεις της εσχατολογιας στην συγχρονη πολιτικη, αποδεικνυουν, οτι οι κινδυνοι, που πηγαζουν απο την θρησκευτικη πιστη, δεν μπορουν να θεωρηθουν υπερβολικοι. Εκατομμυρια θρησκευομενων ανθρωπων, χριστιανων και μη, οργανωνουν σημερα την ζωη τους με βαση προφητικες παραδοσεις, οι οποιες θα πραγματωθουν μονο οταν ποταμοι αιματος αρχισουν να ρεουν στην Ιερουσαλημ. Δεν ειναι καθολου δυσκολο να φαντασθη κανεις το πως προφητειες για εναν πολεμο χωρις διακρισεις, απο την στιγμη που καποιοι τις περνουν στα σοβαρα, μπορουν να εκπληρωθουν αυτοματα μονες τους. Πολλα μελη των κυβερνησεων των ΗΠΑ και των χωρων της Ε.Ε. προσεγγιζουν σημερα τις επαγγελματικες τους ευθυνες με θρησκευτικους ορους. Συγχρονα παραδειγματα κυβερνητικης ευσεβειας ειναι παντου ορατα. Πολλοι ηγετικοι Ρεπουμπλικανοι των ΗΠΑ π.χ. ανηκουν στο συμβουλιο για την εθνικη πολιτικη, μια μυστικοπαθη χριστιανικη ομαδα πιεσης. Η οργανωση αυτη συνεδριαζει καθε τριμηνο. Στην ομαδα αυτη ανηκε και ο προηγουμενος Προεδρος των ΗΠΑ Τζωρζ Μπους. Στις ΗΠΑ 65 % του λαου πιστευει στην υπαρξη του σατανα. Ανδρες προθυμοι να εκτελεσουν τις βουλες του ανωτατου οντος Γιαχβε εχουν επιλεγει σε ολους τους κλαδους καθε ομονσπονδιακης κυβερνησης. Πολλοι απο αυτους μπηκαν στην πολιτικη για να προωθησουν βιβλικες κοσμοαντιληψεις. Η ξεφρενη πορεια της ανθρωπινης ηλιθιοτητας θα μπορουσε να αρχιση μετα απο μια ριζικη αποτυχια της λογικης, ετσι ωστε να πεσουν οι μεγαλυτερες πυρηνικες βομβες που διαθετουν οι ανθρωποι επανω στις μεγαλυτερες πολεις, προκειμενου να υπερασπισθουν οι θρησκευτικες αποψεις ορισμενων ηλιθιων που προετοιμαζουν το εδαφος για την Αποκαλυψη. Απο την στιγμη που η θρησκευτικη πιστη εχει μπει στο βασιλειο της τρελας της, ακομη και ολοφανερες αντιφασεις μπορουν να επαινονται ως ουρανιες απορριψεις της γηινης λογικης. Κατα τον Μαρτινο Λουθηρο «το Αγιο Πνευμα ατενιζει μονο την ουσια και δεν δεσμευεται απο τις λεξεις». Ολα ειναι ετοιμα για την μαχη του Αρμαγεδδωνα και για την δευτερη παρουσια του Ιησου του Ναζωραιου. Η θρησκευτικη πιστη ειναι τυφλη, κουφη, βωβη και αλογη και απειλη την ανθρωπινη υπαρξη στον πλανητη γη.
ΟΠΟΙΑ ΑΘΛΙΟΤΗΤΑ !!!
Γ.Θ. Χατζηθεοδωρου
05.05.2009
Δ .Ν. Αδαμοπουλος
[email protected]
