Γυναικοκρατία
Στο χωριό Μονοκκλησιά υπάρχει το έθιμο της Γυναικοκρατίας, ή (Βρεξούδια ή Γιορτή της Μπάμπως). Το έθιμο, το οποίο έφεραν στην Μονοκκλησιά πρόσφυγες από την Θράκη επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο στις 8 Ιανουαρίου. Σύμφωνα με αυτό οι γυναίκες μία ημέρα του χρόνου παίρνουν στα χέρια τους την εξουσία του χωριού. Τα Αναστενάρια
Το χωριό είναι σήμερα γνωστό για την φημισμένη τελετή των Αναστεναρίων που τελείται στις 21 Μαΐου ημέρα γιορτής των Αγ. Κωνσταντίνου και Ελένης. Η περίφημη τελετή των Αναστενάρηδων παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον τόσο από λαογραφικής, όσο και από θρησκευτικής άποψης. Περιλαμβάνει άκρως ενδιαφέρουσες ιεροπραξίες όπως είναι: η τελετουργική ζωοθυσία, ή ένθετη έκσταση των μυστών, η πυροβασία, ή ακαϊα και η ορειβασία. Πυροβασία γίνεται και την Καθαρή Δευτέρα. Στις 21 Μαΐου Κωνσταντίνου και Ελένης, οι κάτοικοι της Αγ. Ελένης γιορτάζουν τα Αναστενάρια. Το έθιμο σύμφωνα με τις έρευνες που έγιναν έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα αν και οι αναστενάρηδες εμφανίζονται με χριστιανικές εικόνες στα χέρια τους. Οι αναστενάρηδες μαζεύονται στο ‘κονάκι’ ένα δωμάτιο όπου προσεύχονται και αυτοσυγκεντρώνονται. Κάθε νέος αναστενάρης πρέπει πρώτα να μυηθεί και μετά να πάρει μέρος στην γιορτή. Δεν υπάρχει σαφής περιορισμός όσον αφορά το φύλο, την ηλικία ή την θρησκεία του αναστενάρη. Μετά την μύηση μπορεί να πάρει μέρος στο πάτημα των κάρβουνων όπως και οι υπόλοιποι, πράγμα που δεν μπορεί να εξηγηθεί επιστημονικά λόγω των υψηλών θερμοκρασιών που αναπτύσσονται στα κάρβουνα.
Σε ένα συγκεκριμένο χώρο, ανάβουν φωτιά σε μεγάλη έκταση και όταν κοπάσει η φωτιά, στα αναμμένα πλέον κάρβουνα, με εικόνες στα χέρια χορεύουν και περπατούν με την μουσική υπόκρουση των ζουρνάδων και του νταουλιού. Ο αρχιαναστενάρης και οι υπόλοιποι μειούμενοι σε αυτό το ανεξήγητο φαινόμενο, ακολουθούν το ρυθμό της μουσικής, ο οποίος είναι συγκεκριμένος και χωρίς εναλλαγές, χορεύοντας πάνω στα κάρβουνα με ψυχεδελικό τρόπο.
Όλες οι θέσεις άσκησης εξουσίας στο χωριό καταλαμβάνονται από γυναίκες, ενώ οι άνδρες ασχολούνται με τα οικιακά. Τα τελευταία χρόνια το έθιμο έλαβε ιδιαίτερο πανηγυρικό χαρακτήρα και προσελκύει πλήθη επισκεπτών που έρχονται να χαρούν τα “Διονυσιακά” γλέντια στα οποία πρωταγωνιστούν οι Αμαζόνες της Μονοκκλησιάς.
Πηγή: ΒΙΣΑΛΤΗΣ
