ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ του Αρχαιοελληνικού ναού της Αφροδίτης στο κέντρο της Θεσσαλονίκης από τον Γ. Καραδέδο, καθηγητή της Αρχιτεκτονικής της Πολυτεχνικής Σχολής Θεσσαλονίκης, στην ομιλία του την Τετάρτη στις 11 Νοεμβρίου 2009 στην αίθουσα διαλέξεων της βιβλιοθήκης του Δήμου Θεσσαλονίκης στον δεύτερο όροφο (ώρα 19.00)
Η Διάλεξη θα πραγματοποιήθεί στα πλαίσια του προγράμματος σεμιναρίων Ελληνικής Αυτογνωσίας του ινστιτούτου Αριστοτέλης τηλ. 2310.315215 e-mail: [email protected]..Διεύθυνση Δημοτικής Βιβλιοθήκης, Εθνικής Αμύνης 27, 546 21 Θεσσαλονίκη, Τηλ. 2310 374800, fax 2310 221066, email: [email protected].
Ένα εκπληκτικής ομορφιάς αρχαίο μνημείο, ο Ναός της Αφροδίτης στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, κινδυνεύει να μπαζωθεί!
Η κινητοποίηση όλων είναι αναγκαία!
Σε ποιο σημείο της πόλης βρίσκεται ο Ναός
Στην πλατεία Αντιγονιδών, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης! Ακριβώς κάτω από αυτήν και σε ένα διπλανό, άδειο μέχρι σήμερα οικόπεδο, βρίσκεται θαμμένος ο εκπληκτικός αρχαιοελληνικός Ναός της Αφροδίτης, ένα σπάνιο εύρημα του 6ου αι. πΧ που μεταφέρθηκε στην πόλη από την Αίνεια, την πόλη που ίδρυσε ο Αινείας έξω από τη Μηχανιώνα.
Πότε και πώς ανακαλύφθηκε ο ναός;
Ο υστεροαρχαϊκός ναός, αφιερωμένος στη Θεά Αφροδίτη, ήταν γνωστός από τα διάσπαρτα στην πόλη της Θεσσαλονίκης ιωνικά αρχιτεκτονικά μέλη του, τα περισσότερα από τα οποία προέρχονται από την εκσκαφή των θεμελίων που έγινε το 1936 για την ανέγερση διώροφης οικοδομής στο οικόπεδο που βρίσκεται στη διασταύρωση των οδών Κρυστάλλη και Διοικητηρίου.
Η περιοχή που τώρα πια ονομάζεται Διοικητήριο ήταν γνωστή στους ρωμαϊκούς χρόνους της πόλης ως περιοχή των ιερών, αφού εκεί ήταν συγκεντρωμένοι οι περισσότεροι ναοί και ιερά..
Το 2000 με την ευκαιρία της κατεδάφισης της διώροφης οικοδομής σε οικόπεδο που βρίσκεται στην πλατεία Αντιγονιδών, πραγματοποιήθηκε ανασκαφή από την αρχαιολόγο Α.Τασιά, η οποία ξανάφερε στο φως την κρυμμένη πλούσια ιστορία της πόλης. Αποκαλύφθηκε τότε το ανατολικό τμήμα της κρηπίδας του συγκεκριμένου ναού, αγάλματα των ελληνορωμαϊκών χρόνων και πλήθος θραυσμάτων αρχιτεκτονικών μελών. Οι κίονες του ναού οι οποίοι φθάνουν τα 7 μέτρα σε ύψος, όπως και πολλά από τα ευρήματα, χάρη και στις προσπάθειες των αρχαιολόγων της ΣΤ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και των υπευθύνων του Αρχαιολογικού Μουσείου, εκτίθενται σήμερα σε αίθουσα του Αρχαιολογικού Μουσείου της Θεσσαλονίκης.
Η αξία του μνημείου
Όπως ανέφερε στη δημοσιογράφο Στελίνα Μαργαριτίδου ο αρχιτέκτονας αρχαιολόγος, αναπληρωτής καθηγητής στο ΑΠΘ, κ. Γιώργος Καραδέδος:
«Πρόκειται για ένα εύρημα μοναδικό στο είδος του, μεγάλο μέρος του οποίου εκτίθεται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο. Το ύψος των κιόνων του φθάνει τα επτά μέτρα και όπως είναι φυσικό, δεν μπορούν υπό τις παρούσες συνθήκες μέσα σε μια αίθουσα μουσείου να εκτεθούν έτσι ώστε να αναδεικνύεται το ακριβές μέγεθός του. Γνωρίζουμε ότι ο υπόλοιπος ναός συνεχίζει δυτικά κάτω από το οδόστρωμα της οδού Διοικητηρίου και της πλατείας Αντιγονιδών. Η αρχιτεκτονική και καλλιτεχνική αξία του ναού είναι μεγάλη και η εικόνα του μπορεί να βελτιωθεί, ειδικά εάν σκεφτεί κάποιος ότι τα μέχρι τώρα ευρήματα αποτελούν μόνο το ένα τρίτο αυτών που μπορεί να προκύψουν από την ανασκαφή»
Πώς προέκυψε το πρόβλημα της κατάχωσης
Η αρχική απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, λίγο μετά την ανασκαφή του μνημείου, ήταν να απαλλοτριωθεί το οικόπεδο στο οποίο βρίσκεται και να προχωρήσει η ανάδειξη του ναού που χαρακτηρίστηκε σπάνιο μνημείο, με τεράστια ιστορική, αρχαιολογική και καλλιτεχνική αξία. Αργότερα η απόφαση αυτή αναθεωρήθηκε και αποφασίστηκε να διατηρηθεί στο υπόγειο της υπό ανέγερση πολυκατοικίας. Πριν από δύο χρόνια η τύχη του ναού συζητήθηκε και πάλι στο ΚΑΣ και δόθηκε θετική γνωμοδότηση για την απαλλοτρίωση του οικοπέδου, το ζήτημα όμως έκτοτε «πάγωσε».
Το θέμα της απαλλοτρίωσης, μετά από ένσταση των ιδιοκτητών του οικοπέδου, επρόκειτο να συζητηθεί στις 13/4 σε συνεδρίαση της Επιτροπής Απαλλοτριώσεων του Υπουργείου Πολιτισμού, η οποία όμως αναβλήθηκε ελλείψει απαρτίας για μετά τις γιορτές. Αν η απαλλοτρίωση απορριφθεί και η ένσταση γίνει δεκτή, ο ναός θα μπαζωθεί!
Ενδιαφέρουσα πρόταση από το Τμήμα Αρχιτεκτόνων του ΑΠΘ.
Το Τμήμα Αρχιτεκτόνων του ΑΠΘ παρουσίασε μια ενδιαφέρουσα σχεδιαστική πρόταση σύμφωνα με την οποία η πλατεία Αντιγονιδών διαμορφώνεται σε δύο επίπεδα, το σημερινό και το αρχαίο, επιτρέποντας την αναστήλωση και ανάδειξη του μνημείου χωρίς να θιγεί η λειτουργία της πλατείας.
Ερώτηση προς τον υπουργό Πολιτισμού για το θέμα κατέθεσε η Βουλευτής Α΄ Θεσσαλονίκης κα Χρύσα Αράπογλου: “ΕΡΩΤΑΤΑΙ Ο ΚΥΡΙΟΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ Αν σκοπεύει να προχωρήσει στην άμεση απαλλοτρίωση του οικοπέδου ώστε, μέσω της ενδιαφέρουσας αρχιτεκτονικής πρότασης του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του ΑΠΘ, να ανασκαφεί και να αναστηλωθεί ο υστεροαρχαϊκός ναός και να αποτελέσει ένα στολίδι για την πόλη”.
