Οι Ελληνικές λέξεις που δώσαμε στο εξωτερικό δεν έχουν τελειωμό.
Πριν από μερικά χρόνια η συγγραφέας Άννα Στεφανίδου με το σκεπτικό να φέρει τους αγγλόφωνους πιο κοντά στη γλώσσα μας και να την εκτιμήσουν όπως της αξίζει παρουσίασε το πρώτο βιβλίο της με τίτλο: «You speak Greek, you just don’t know it» («Μιλάς Ελληνικά, απλώς δεν το ξέρεις»).
Το βιβλίο του Αριστείδη Κωνσταντινίδη “ Οι ελληνικές λέξεις στην αγγλική γλώσσα» είναι διαφωτιστικό.
“ENGLISH” WORDS WITH GREEK ROOTS! «Η Ομηρική (Ελληνική) Γλώσσα, αποτελεί τη βάση επάνω στην οποία στηρίχτηκαν πλήθος σύγχρονων γλωσσών.
Ακόμη πιο εντυπωσιακή είναι βέβαια, η ιατρική ορολογία: απ’ τις 43716 λέξεις της, οι 20346 είναι ελληνικές. Δηλαδή, σε σύνολο 178.903 αγγλικών λέξεων , οι 51.807 ( το 29,24%) προέρχονται από τα ελληνικά!
Ας προστεθεί πως η γνωστή Αμερικανίδα ελληνίστρια, καθηγήτρια Μακ Ντόναλντ, υποστηρίζει πως το σύνολο των ελληνικών λέξεων φτάνει τις 600.000- δηλ. 3,4 φορές περισσότερες απ’ τις αγγλικές και 4,3 φορές περισσότερες απ’ τις γαλλικές).
Ακόμα κι αν δεν υπήρχε καμία άλλη αναφορά, ακόμα κι αν δεν είχε διασωθεί κανένα προκατακλυσμιαίο μνημείο, θα αρκούσε η Ελληνική Γλώσσα ως απόδειξη της ύπαρξης στο παρελθόν, μίας εποχής μεγάλου πολιτισμού. Στη γλώσσα μας είναι εμφυτευμένη όλη η γνώση που κατέκτησε ο άνθρωπος, έως την παρούσα στιγμή.
Κάθε Ελληνική λέξη φέρει ένα βαρύ φορτίο νόησης, φορτίο που οι προγενέστεροι «εξόδευσαν», για να κατακτήσουν γνωστικά τη συγκεκριμένη έννοια και να την «βαπτίσουν» με το συγκεκριμένο όνομα- λέξη».
CAN=κάνω
DIFFERENCE= διφορά, διαφορά
AFTER = Από το ομηρικό αυτάρ= μετά. Ο Όμηρος λέει: ”θα σας διηγηθώ τι έγινε αυτάρ”….. AMEN = λατινικά: amen. Το γνωστό αμήν προέρχεται από το αρχαιότατο ή μήν = αληθώς, (Ιλιάδα Ομήρου β291-301), ημέν. Η εξέλιξη του ημέν είναι το σημερινό αμέ! BANK = λατινικά pango από το παγιώ, πήγνυμι. Οι τράπεζες πήραν την ονομασία τους από τα πρώτα ‘τραπέζια’ (πάγκους) της αγοράς. BAR = λατινικά: barra από το μάρα = εργαλείο σιδηρουργού. BOSS = από το πόσσις = ο αφέντης του σπιτιού.
BRAVO = λατινικό, από το βραβείο.
CARE = από το καρέζω.
COLONIE από το κολώνεια = αποικιακή πόλη.
DAY = Οι Κρητικοί έλεγαν την ημέρα ‘δία’. Και: ευδιάθετος = είναι σε καλή μέρα.
DISASTER = από το δυσοίωνος + αστήρ
DOUBLE = από το διπλούς – διπλός.
EXIST = λατινικά ex+sisto από το έξ+ίστημι= εξέχω, προέχω.
EXCELLENT = Εξ Ελληνων (;)
FATHER = από το πάτερ (πατήρ).
FLOWER = λατινικά flos από το φλόος.
FOX=Αλεπου απο το Φοξος μακρυκεφαλος!
FRAPPER = από το φραγκικό hrappan που προέρχεται από το (F)ραπίζω = κτυπώ ( F= δίγαμμα).
GLAMO UR = λατινικό gramo ur από το γραμμάριο. Οι μάγοι παρασκεύαζαν τις συνταγές τους με συστατικά μετρημένα σε γραμμάρια και επειδή η όλη διαδικασία ήταν γοητευτική και με κύρος, το gramou r – glamou r, πήρε την σημερινή έννοια.
HEART, CORE = από το κέαρ = καρδιά.
HUMOR = από το χυμόρ = χυμός (Στην ευβοϊκή διάλεκτο, όπως αναφέρεται και στον Κρατύλο του Πλάτωνος, το τελικό ‘ ς’ προφέρεται ως ‘ρ’. Π.χ. σκληρότηρ αντί σκληρότης). I = από το εγώ ή ίω, όπως είναι στην βοιωτική διάλεκτο.
ILLUSION = από το λίζει = παίζει.
ΙS = από το είς.
KARAT = εκ του κεράτιον, (μικρό κέρας για τη στάθμιση βάρους).
KISS ME = εκ του κύσον με = φίλησέ με (…είπε ο Οδυσσέας στην Πηνελόπη).
LORD = εκ του λάρς. Οι Πελασγικές Ακροπόλεις ονομάζονταν Λάρισσες και ο διοικητής τους λάρς ή λαέρτης. Όπως: Λαέρτης – πατέρας του Οδυσσέα).
LOVE = λατινικό: love από το ‘λάFω’. Το δίγαμμα (F) γίνεται ‘αυ’ και ‘ λάF ω’ σημαίνει ”θέλω πολύ”.
MARMELADE = λατινικά melimelum από το μελίμηλον = κυδώνι.
MATRIX = από το μήτρα.
MATURITY = λατινικά: maturus από το μαδαρός= υγρός.
MAXIMUM = λατινικά: maximum από το μέγιστος.
MAYONNAISE = από την πόλη Mayon, που πήρε το όνομά της από το Μάχων = ελληνικό όνομα και αδελφός του Αννίβα.
ME = από το με.
MEDICINE = λατινικά :medeor από το μέδομαι, μήδομαι = σκέπτομαι, πράττω επιδέξια. Και μέδω = φροντίζω, μεδέων = προστάτης.
MENACE = από το μήνις.
MENTOR = από το μέντωρ.
MINE = από το Μινώαι (= λιμάνια του Μίνωα, όπου γινόταν εμπόριο μεταλλευμάτων. «Κρητών λιμένες, Μίνωαι καλούμεναι».
MINOR = λατινικά: minor από το μινύς = μικρός. Στα επίσημα γεύματα είχαν το μινύθες γραμμάτιον, ένα μικρό κείμενο στο οποίο αναγραφόταν τι περιελάμβανε το γεύμα. Παράγωγο το… menu!
MODEL = από το μήδος= σχέδιο (η ίδια ρίζα με τη μόδα (= moda).
MOKE = από το μώκος = αυτός που χλευάζει.
MONEY = λατινικό: moneta από το μονία = μόνη επωνυμία της Θεάς Ήρας: Ηραμονία. Στο προαύλιο του ναού της Θεάς στη Ρώμη ήταν το νομισματοκοπείο και τα νομίσματα έφεραν την παράστασή της, (monetae).
MOTHER = από το μήτερ, μάτηρ, μήτηρ.
MOVE = από το ομηρικό αμείβου = κουνήσου!
MOW = από το αμάω = θερίζω.
NIGHT = από το νύχτα.
NO = λατινικό: non, ne εκ του εκ του νη: αρνητικό μόριο ( ”νέ τρώει, νέ πίνει”), ή (νηπενθής = απενθής, νηνεμία = έλλειψη ανέμου.
PAUSE = από το παύση.
RESISTANCE = από το ρά + ίστημι.
RESTAURANT = από το ρά + ίσταμαι = έφαγα και στηλώθηκα.
RESTORATION = λατινικά restauro από το ρά+ίστημι, όπου το ρά δείχνει συνάρτηση, ακολουθία, π.χ . ρά-θυμος, και ίστημι = στήνομαι.
SERPENT = λατινικά serpo από το έρπω (ερπετό). H δασεία ( ‘) προφέρεται ως σ = σερπετό. SEX = από το έξις. Η λέξη δασύνεται και η δασεία μετατρέπεται σε σίγμα και = s + έξις.
SIMPLE = από το απλούς (η λέξη δασύνεται).
SPACE = από το σπίζω = εκτείνω διαρκώς.
SPONSOR από το σπένδω = προσφέρω (σπονδή).
TRANSFER από το τρύω (διαπερνώ) + φέρω. Transatlantic = διαπερνώ τον Ατλαντικό.
TURBO = από το τύρβη = κυκλική ταραχώδης κίνηση.
YES = από το γέ = βεβαίως.
WATER = από το Ύδωρ ΥΔΩΡ (νερό), με το δ να μετατρέπεται σε τ .
Και οι Ελληνικές λέξεις που “δανείσαμε” στο εξωτερικό δεν έχουν τελειωμό..
Ίδια λέξη σε τρεις γλώσσες
Ελληνικά – Αγγλικά – Γαλλικά – Ιταλικά – Γερμανικά
ανάλυσις – analysis – analyse – analisi – Analyse
βιολογία – biology – biologie – biologia – Biologie
διάγνωσις – diagnosis – diagnose – diagnosi – Diagnose
μικρόβιο – microbe – microbe – microbio – Mikrobium
μικροσκόπιο – microscope – microscope – microscopio – Mikroskop
οικολογία – ecology – ècologie – ecologia – Ekologie
όργανο – organ – organe – organo – Organ
πένταθλο – pentathlon – pentathlon – pentathlo – Pentathlon
πρόγνωσις – prognosis – prognose – prognosi – Prognose
τεχνική – technique – technique – tecnica – Technik
Ιατρική Ορολογία
Βιολογία – Biology
πνευμονία – pneumonia
καρωτίδα – karotis
διαβήτης – diabetis
τραχεία – trachea
στομάχι – stomach
επιδερμίδα – epidermis
νεύρο – nerve
θυρεοειδής – thyreoid
χοληστερόλη – cholisterol
πρωτεΐνη – protein
οφθαλμίατρος – ophthalmologist
νευρολογία – neurology
ανατομία – anatomy
κλινική – clinic
οπτικός – optical
θερμόμετρο – thermometer
αιμόπτυση – hemoptysis
αιμοστατικός – hemostatic
αλλεργία – allergy
αμμωνία – ammonia
άμυλο – amylum
αναιμία – anemia
χολέρα – cholera
αμνησία – amnesia
αναισθησία – anesthesia
βιοψυχολογία – biopsychology
βιοθεραπεία – biotherapy
αγκύλωση – ankylosis
Επιστήμες
Βιολογία – Biology
Φυσική – Physics
Φιλοσοφία – Philosophy
Μαθηματικά – Mathematics
Αρχαιολογία – Archeology
Ιστορία – History
Ψυχολογία – Psychology
Γεωγραφία – Geography
Χημεία – Chemistry
Γεωλογία – Geology
Μυθολογία – Mythology
Μουσική
Μουσική – Music
Νότα – Note
Μελωδία – Melody
Χορός – Chorus
Κιθάρα – Guitar
Πιάνο – Piano
Βιολί – Biolin
Τρομπέτα – Trombet
Σαξόφωνο – Saxophone
Διάφορες λέξεις
autography – αυτοβιογραφία
fruit – φρούτο
ambrosia – αμβροσία
bibliography – βιβλιογραφία
economic – οικονομικός
aerodynamic – αεροδυναμική
gastronomy – γαστρονομία
energy – ενέργεια
acrolith – ακρόλιθος
telescope – εικονογραφία
apologize – απολογούμαι
aerodrome – αεροδρόμιο
paragraph – τηλεσκόπιο
practical – πρακτικός
airplane – αεροπλάνο
stereotype – παράγραφος
epoch – εποχή
photography – φωτογραφία
catastrophe – στερεότυπο
harmony – αρμονία
numismatic – νομισματικός
diagram – δημοκρατία
emphasis – έμφαση
characteristic – χαρακτηριστικό
hydrogen – καταστροφή
epilogue – επίλογος
bibliophile – βιβλιόφιλος
Λαβύρινθος – labyrinth
διάγραμμα – diagram
επεισόδιο – episode
Τεχνολογία – technology
Τριλογία – trilogy
Επικός – epic
Τεχνικός – technical
Ήρωας – hero
epistle – επιστολή
tragic – τραγικός
amphitheatre – αμφιθέατρο
idol – είδωλο
theatre – θέατρο
anabasis – ανάβαση
alcohol – αλκοόλη
pyramid – πυραμίδα
anaglyph – ανάγλυφο
system – σύστημα
abyss – άβυσσος
anathema – ανάθεμα
synthetic – συνθετικός
chasm – χάσμα
anathematize – αναθεματίζω
pilot – πιλότος
angelical – αγγελικός
analogy – αναλογία
enigma – αίνιγμα
agronomy – αγρονομία
analyze – αναλύω
etiology – αιτιολογία
agony – αγωνία
alphabetic – αλφαβητικός
academical – ακαδημαϊκός
agonistic – αγωνιστικός
lemon – λεμόνι
acacia – ακακία
telephone – τηλέφωνο
antagonize – ανταγωνίζομαι
acme – ακμή
telegraph – τηλέγραφος
axiom – αξίωμα
cost – κόστος
telepathy – τηλεπάθεια
apnea – άπνοια
acrobat – ακροβάτης
television – τηλεόραση
acropolis – ακρόπολη
telegram – τηλεγράφημα
acrostic – ακροστιχίδα
Κωμωδία – Comedy
Αγγλικά άραγε πως λέγεται το computer; Όταν πλημμύριζε ο Νείλος στην Αρχαία Αίγυπτο, οι αγρότες που είχαν χωράφια δίπλα στο ποτάμι έχαναν τα όρια τους. Όταν βρέθηκε εκεί ο Θαλής ο Μιλήσιος να μετρήσει την μεγάλη πυραμίδα από την σκιά της, του ανέθεσαν να βρει έναν τρόπο έτσι ώστε μετά την άμπωτη να μπορούν να ξαναβρούν οι Αιγύπτιοι αγρότες τα όρια των χωραφιών τους.
Ο Θαλής έβαλε πασσάλους ανά τακτά διαστήματα στην άκρη του ποταμού κατά μήκος της ακτής. Από κάθε πάσσαλο έδεσε μακριά σχοινιά προς τα έξω, προς τα χωράφια, δηλαδή κάθετα σε διεύθυνση προς τον ποταμό.
Τα σχοινιά κατά μήκος τους, ανάλογα με τις αποστάσεις έφεραν κόμβους !!! Με την βοήθεια των κόμβων μέτρησε ακριβώς τα σύνορα του κάθε αγρού αφού είχε σταθερή απόσταση από τον ποταμό.
Η μέθοδος αυτή, του να υπολογίζεις δηλαδή με ακρίβεια, ονομάστηκε κομβέω. (υπολογίζω, μετρώ ακριβώς με την βοήθεια κόμβων…) Αργότερα το πήραν οι Λατίνοι όπου όσοι ήξεραν να εκτελούν μαθηματικές ή αριθμητικές πράξεις, το φώναζαν δυνατά (εξού κομπασμός), και ο υπολογισμός σε αυτούς έγινε combaso, ή compasso(Υπάρχει και σήμερα όργανο στη ναυσιπλοΐα για υπολογισμό της πορείας του πλοίου κλπ). Έκτoτε το μετρώ ή υπολογίζω με ακρίβειαcompaso => computer.
Το θέμα της ακριβούς προέλευσης των λέξεων, είναι λεπτό και υπάρχουν πολλές διαφορετικές απόψεις. Εμείς εκθέτουμε αυτή την λίστα με σκοπό να δώσουμε ένα στίγμα για το πόσο βαθιά ο ελληνικός πολιτισμός έχει τροφοδοτήσει με στοιχεία του όλο το σύγχρονο κόσμο.
