Οι Δαίμονες είναι αθάνατα πνευματικά όντα δηλαδή Θεοί κατά την αρχαία Ελληνική θεολογία.
Οι αρχαίοι Έλληνες πολλές και ποικίλες νομίζανε τις προστασίες των Δαιμόνων όπως και ποια ήταν η αρχή τους. Μερικοί λέγανε ότι γεννήθηκαν από τους Θεούς και ότι είναι “μηνυταί” των Θεών προς τους ανθρώπους και “μεσίται” των ανθρώπων προς τους Θεούς. Κατοικούν στο κατώτερο μέρος του Ουρανού που αντιστοιχίζεται στην Πλατωνική θεολογία με το Αιθέριο πεδίο ή αλλιώς το Νοερό πεδίο. Αυτό το πεδίο στο μυθολογικό γεωκεντρικό σύστημα βρίσκεται πάνω από το πεδίο των Ηρώων και γύρω από την Γαία, η δε Γαία συμβολίζει την ύλη και το πεδίο του γίγνεσθαι. Άλλοι αυτό το πεδίο γύρω από την Γαία το ταύτιζαν με τον αέρα και έτσι στην λαϊκή παράδοση οι Δαίμονες ήταν και τα “αερικά” και είχαν μορφή αέρα.
Οι Δυνάμεις των Δαιμόνων είναι εις τα γήινα πράματα, τα υλικά και τα ψυχικά. Έτσι οι Δαίμονες είναι εφαρμοστές της Θείας θελήσεως ώστε να παρεμβαίνουν και να δρουν στην ύλη και στην ψυχή των όντων.
Κάθε άνθρωπος λέγεται ότι είχε δύο προσωπικούς Δαίμονες. Ο ένας ήταν καλός και παρακινούσε αυτόν σε καλές πράξεις ο δε άλλος εναντίος. Αυτό γινόταν για να δειχθεί η αρετή ή η κακία του κάθε ανθρώπου και να φανερωθούν τα ελαττώματα ή προτερήματα του, ώστε στην νέα μετενσάρκωση να εξελιχθεί ανάλογα δουλεύοντας πάνω στις ατέλειες του που φανερώθηκαν στην προηγούμενη ζωή του.
Κάθε πόλη και χώρα είχε τον δικό της Δαίμονα που κατέγραφε τις πράξεις των ανθρώπων, παρατηρούσε τις θυσίες και γενικά την συμπεριφορά του λαού. Αυτός ο Δαίμων έδινε και τους χρησμούς στην κάθε χώρα.
Κάθε Δαίμων έπαιρνε όνομα από τον Θεό στον οποίο είχε την σειρά του. Έτσι ο Δαίμων του Διός ονομαζόταν Δίιος, της Αθηνάς Αθηναίος και Απολλώνιος, Ερμαίος κτλ.
Άλλοι πίστευαν ότι οι Θεοί που χειρίζονται το καλό και το κακό για την δικαιοσύνη των ανθρώπων και την λειτουργία της φύσεως πολλούς κακούργους τους χρησιμοποιούσαν ως Δαίμονες για να τιμωρήσουν την κακία άλλων ανθρώπων.
Όταν κρίνονταν η ψυχή του ανθρώπου στον Άδη ήταν παριστάμενοι οι δύο προσωπικοί Δαίμονες του ανθρώπου. Αν ο άνθρωπος δεν έλεγε την αλήθεια εμαρτύρει ο δαίμων του για τις πράξεις του.
Οι κακοδαίμονες που ήταν τιμωριτικοί Δαίμονες είχαν μελανή εμφάνιση. Οι Αγαθοδαίμονες είχαν αστραφτερή και λευκή εμφάνιση. Η διαφορά των Κακοδαιμόνων από τους κακούς Δαίμονες του Χριστιανισμού είναι ότι οι πρώτοι δεν δρουν ανεξέλεκτα και για να παράγουν το κακό γιατί είναι αντίθετοι στους Θεούς. Ίσα ίσα οι Κακοδαίμονες φανερώνουν την κακία που υπάρχει εντός του ανθρώπου και η κακία είναι έργο ανθρώπινο και όχι του Κακοδαίμονος. Από την άλλη η τιιμωρία τους δεν είναι άδικη αλλά στα πλαίσια της απονομής δικαιοσύνης αφού τιμωρούν τους κακούργους και τους εγκληματίες.
Στο Χριστιανισμό οι Δαίμονες εμφανίζονται ως αντίθετοι στην θέληση του Θεού πράγμα που αυτό δεν συμβαίνει στον πολυθεϊσμό. Αυτή η θέση του Χριστιανισμού είναι δικαιολογημένη από την στιγμή που ο Χριστιανισμός δέχεται τον Θεό ως αγαθό και άρα το υπερφυσικό ή μεταφυσικό κακό είναι μια κακοποιός δύναμη.
Από την άλλη ορισμένοι Πλατωνικοί ακολουθώντας την ίδια λογική και φιλοσοφική θέση, δηλαδή ότι οι Θεοί είναι Αγαθοί, το υπερδύναμο και μεταφυσικό κακό δεν το τοποθετούσαν στο Θείο αλλά ως λανθασμένη πνευματική λειτουργία του ανθρώπου. Με άλλα λόγια ένας Πλατωνικός θα έλεγε ότι όλοι οι Θεοί είναι αγαθοί δεν υπάρχουν Κακοδαίμονες αλλά το κακό παράγεται όσο και υπερδύναμο είναι από τον άνθρωπο. Οι Πλατωνικοί επίσης έλεγαν ότι υπάρχει πλήθος Δαιμόνων και κατοικούν στο πεδίο μεταξύ Θεών και ανθρώπων και ότι οι δεήσεις, προσευχές των ανθρώπων αναπέμπονται από του ενός στον άλλον μέχρι τους Θεούς και ομοίως οι αμοιβές κατέρχονται με όμοιο τρόπο μέχρι τους ανθρώπους. Οι Πλατωνικοί δαίμονες οδηγούν τους ανθρώπους πάντα σε αγαθές πράξεις και όχι σε κακές. Τους ζωγράφιζαν με ποικίλους τρόπους, πότε ως όφεις, πότε ως νέους ενδεδυμένους με αστερωτά ρούχα, σαν να έχουν αστέρες και στέφανο “ανθινόν”, ή από φύλλα πλατάνου, πότε ημίγυμνους πότε με πολεμικά σύμβολα, πότε με το κέρας της Αμαλθείας ως πλουτοδότηρες.
Κάθε άνθρωπος γιόρταζε τον Δαίμονα του την ημέρα των γενεθλίων του και πρόσφερε άνθη, θυμίαμα και οίνο και δεν επιτρεπόταν να θυσιάσει ζώο και να αφαιρέσει ζωή την ημέρα εκείνη που αυτός ήρθε στην ζωή. Οι Δαίμονες είχαν ιερό δένδρο τον Ασφένδανο.
Ο Ορφέας γράφει ύμνον στον Δαίμονα και τον ονομάζει Μειλίχιο Δία επειδή όλοι οι Θεοί ονομάζονταν και Δαίμονες:
Ορφικός Ύμνος: «ΔΑΙΜΟΝΟΣ θυμίαμα, λίβανον»
Τον Δαίμονα επικαλούμαι τον μέγαν τον καλόν οδηγόν τον φρικτόν (πού προκαλεί φρίκην)
τον μαλακόν Δία, τον γεννήτορα των πάντων, αυτόν πού δίδει την ζωήν εις τους θνητούς,
τον Δία τον μεγάλον τον πολυπλάνητον, τον τιμωρόν, τον βασιλέα των πάντων
τον δίδοντα τον πλούτον, όταν εισέλθη εις τον οίκον φουσκωμένος (από δώρα),
και αντιθέτως αφανίζεις τον βίον (την περιουσίαν) των ανθρώπων,
πού μοχθούν πολύ διότι από σε μεταφέρονται (εσύ κατέχεις) τα κλειδιά της λύπης και της χαράς.
Δια τούτο, ώ μακάριε, αγνέ, αφού απομακρύ νεις τας λυπηράς ανησυχίας,
όσαι στέλλουν την καταστροφήν της ζωής εις όλην την γην,
είθε να μας δώσης ένδοξον γλυκύ καλό τέλος του βίου.
Δαίμονες και Αναγωγή της ψυχής στα πεδία των Θεών
Είναι τα όντα που φέρνουν σε πραγμάτωση τις Ιδέες από το απορρέον Εν δηλαδή είναι κοινωνοί της προόδου της Θείας Δύναμης κατά τους Νεοπλατωνικούς. Για τον λόγο αυτό θεολογικά λέμε ότι οι Δαίμονες είναι οι εφαρμοστές της θέλησης των Θεών.
Αντίθετη εργασία των Δαιμόνων επιτελούν οι Ήρωες που είναι κοινωνοί της επιστροφής της Θείας Δύναμης του Ενός. Για τον λόγο αυτό κατά την Θεουργική Αναγωγή (ένωσης της ψυχής μας με το Εν) επικαλούμαστε Ήρωες σαν αρωγούς της εργασίας μας και όχι Δαίμονες. Στην κατάβαση όμως των κοσμικών σφαιρών γίνεται το αντίθετο και έτσι τότε επικαλούμαστε Δαίμονες αντί Ηρώων.
Φυσικοί και Ψυχικοί Δαίμονες
Οι Δαίμονες χωρίζονται στους Φυσικούς και τους Ψυχικούς.
Φυσικοί Δαίμονες είναι για παράδειγμα οι Νύμφες που προωθούν την ζωή μέσα από τα τέσσερα στοιχεία. Οι Φυσικοί Δαίμονες είναι οι «τροφοί» κάθε εκδήλωσης ζωής πάνω στην Γη. Έτσι είναι τα πνεύματα που συχνάζουν στα δάση, στις πηγές, στα σύννεφα, στις παραλίες κτλ.
Οι Ψυχικοί Δαίμονες είναι πνεύματα που επηρεάζουν την ψυχική κατάσταση των ανθρώπων.
Επειδή οι ψυχικοί Δαίμονες γίνονται γνωστοί στους ανθρώπους από την δράση τους επί της ψυχής παίρνουςν το όνομα τους από την ψυχική κατάσταση που δημιουργούν στους ανθρώπους.
Η ψυχική κατάσταση του ανθρώπου όμως έχει και καλά και κακά στοιχεία έτσι και οι Ψυχικοί Δαίμονες χωρίζονται σε Αγαθούς και Κακούς τους Αγαθοδαίμονες και τους Κακοδαίμονες. Οι Αγαθοδαίμονες άγουν την ψυχή προς το Θείο και οι Κακοδαίμονες παίζουν ρόλο τιμωρητικό όταν διαπράτεται υπερβολή, ύβρη ή κάποιο αδίκημα. Οι Κακοδαίμονες επίσης βρίσκονταν στον Άδη προς τιμωρία των εγκληματιών.
Συνοπτικά έχουμε δύο απόψεις περί των Δαιμόνων. Αυτοί που αναγνωρίζουν τους Θεούς ως “κρείττωνες”, δλδ υπερδυνάμεις αναγνωρίζουν καλούς και κακούς Θεούς, Αγαθοδαίμονες και Κακοδαίμονες. Αυτοί που αναγνωρίζουν τους Θεούς αναίτιους του κακού και μόνο αγαθούς, όπως οι Πλατωνικοί, λένε ότι οι Δαίμονες είναι πάντα Αγαθοί και όχι Κακοδαίμονες.
Μερικοί από τους Πλατωνικούς αναγνωρίζουν την τιμωρία από Δαίμονες ως ενέργεια προς σωφρονισμό από τους Θεούς. Άλλοι, αποδέχονται την Πλατωνική θέση ότι οι Θεοί είναι αναίτιοι του κακού και μόνο Αγαθοί αλλά αποκλείουν την τιμωρία από τους Θεούς και άρα όλους τους Κακοδαίμονες.
Σε αντιδιαστολή πιστεύουν ότι οι Θεοί με απλή ενεργοποίηση της καλοσύνης μέσα στο άτομο το οδηγούν από το κακό στο καλό.
