Προς : ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 6 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2009
Kύριε διευθυντά
Ο κ. Χρήστος Ντούμας στην «Καθημερινή» της 20ής Σεπτεμβρίου συνδέει τον μύθο του Φαέθοντα με την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης. Ο Πλάτων στον Τίμαιο 22.γ.7-22.δ.3, αναφερόμενος στον Φαέθοντα είπε το εξής χαρακτηριστικό: «Η πραγματικότητα όμως είναι ότι λόγω της μεταβολής της κίνησης των ουρανίων σωμάτων γύρω από τη Γη επέρχεται καταστροφή όλων όσων βρίσκονται στην επιφάνειά της από τεράστιες φωτιές ανάμεσα σε μεγάλα χρονικά διαστήματα». Ο ίδιος χρησιμοποιεί τον όρο παράλλαξη, οδηγώντας τον αναγνώστη στο αστρονομικό περιεχόμενο της περιγραφής του. Ασφαλώς δεν πρόκειται για τα φωτεινά φαινόμενα που δημιουργούνται στις ηφαιστειακές εκρήξεις, διότι αυτά δεν υφίστανται παραλλακτική μεταβολή της κίνησής τους. Συμβαίνουν απλώς πάνω από το ηφαίστειο και επιδρούν στην εμβέλεια των εκτινασσόμενων υλικών του. Εκείνα όμως τα φωτεινά κινητά φαινόμενα, τα οποία υφίστανται μεταβολή, δηλαδή παράλλαξη, όπως τονίζει ο Πλάτων, της τροχιάς τους, είναι οι κομήτες. Ο Φαέθων ήταν «γιος του Ηλιου» λόγω της φωτεινότητάς του. Ωστόσο, λόγω της παραλλακτικής τροχιάς του δεν μπόρεσε να μιμηθεί τον «πατέρα του τον Ηλιο», ο οποίος είχε σταθερή και προβλέψιμη τροχιά κι έτσι προκάλεσε καταστροφές με πυρκαγιές. Οι καταστροφές αυτές προήρχοντο από πυριφλεγή θραύσματα, τα οποία αποσπάσθηκαν από την πετρώδη κεφαλή του, λόγω της τριβής της με την ατμόσφαιρα, και είτε εξερράγησαν πάνω από το έδαφος προκαλώντας σεισμούς, είτε κατέπεσαν στο έδαφος και προκάλεσαν πυρκαγιές. Συνάδελφοι του κ. Ντούμα μελετούν αρχαιολογικώς και αρχαιομετρικώς τα θραύσματα του Φαέθοντος στη Γερμανία σε σχέση με τον πολιτισμό Urnfield του 12ου αιώνος π.Χ. Ηδη γνωρίζουμε τη θέση και τον προσανατολισμό της τροχιάς του ως προς τη Γη και αναμένεται η ταυτότητά του και η ηλικία του μέσα στην εποχή του Χαλκού.
Επίσης, ο ίδιος αναφέρεται σε εμφάνιση παλιρροϊκών κυμάτων μετά την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης τον 17ο αιώνα π.Χ. Το φαινόμενο που συνέβη μετά την έκρηξη είναι ότι δημιουργήθηκε θαλάσσιος κυματοσυρμός αποτελούμενος από διαδοχικά κύματα μεγάλου ύψους, τα οποία έτρεχαν με ταχύτητα εκατοντάδων χιλιομέτρων την ώρα. Τα τελευταία δεν έχουν να κάνουν με παλιρροϊκά κύματα, όπως γράφει ο αρθρογράφος σας. Τα παλιρροϊκά κύματα κινούνται αργά με μικρή ταχύτητα και είναι απόρροια των έλξεων της Σελήνης και του Ηλίου απουσιάζουν δε παντελώς από το Αιγαίο εκτός της περίπτωσης του στενού του Ευρίπου. Κατακλυσμοί δημιουργούνται μόνο από τον θαλάσσιο κυματοσυρμό που είναι απρόβλεπτος κι όχι από τα παλιρροϊκά κύματα τα οποία είναι απολύτως προβλεπόμενα κι επομένως όχι επικίνδυνα.
Σταύρος Π. Παπαμαρινόπουλος
Καθηγητής Γεωφυσικής Πανεπιστημίου Πατρών,
Πρόεδρος της Εταιρείας Μελέτης Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας
