Ανασκαφές που έγιναν τις τελευταίες δεκαετίες σε πολλές περιοχές του Αφγανιστάν ανέδειξαν πάρα πολλές αρχαιότητες που ήταν χαμένες και λησμονημένες στα εδάφη της παλαιού ελληνο-βακτριανού βασιλείου.
Οι αρχαιολογικές αποστολές παρασυρμένες από τις ιστορικές πηγές αλλά και τις προφορικές, καθώς μυθοποιήθηκαν από τους μεταγενέστερους, για τον αρχαίο πολιτισμό της Βακτρίας, προέβησαν τις τελευταίες δεκαετίες σε ανασκαφές αρκετών περιοχών στα νότια και στα ανατολικά της χώρας.
Οι ανασκαφές άρχισαν με τους Αμερικανούς και Βρετανούς στα τέλη του ’50 και στις αρχές του ’60, συνεχίστηκαν από του Ρώσους, τους Γερμανούς, τους Γάλλους και τους Γιαπωνέζους πάντοτε συνεπικουρούμενοι από την εκάστοτε εντόπια αρμόδια υπηρεσία.
Ο Σαλέχ Μοχάμαντ Χάλεκ, ένας ντόπιος ποιητής και ιστορικός και κάνει χρέη προϊσταμένου στην περιφέρεια της Καμπούλ υποστηρίζει πως η προστασία της αφγανικής κληρονομιάς θα προστατευθεί μόνον όταν αυτή γίνει συνείδηση μέσα από την εκπαίδευση στους νέους Αφγανούς.
«Ο κόσμος είναι πολύ φτωχός, ψάχνουν διάφορες μεθόδους για να αγοράσουν ένα κομμάτι ψωμιού. Πρέπει να ανοίξουν τα μυαλά τους γιατί δεν γνωρίζουν την αξία της ιστορίας τους, πρέπει να τους βοηθήσουμε, να τους προστατέψουμε».
Πολλά μνημεία γίνονται στόχοι από τους Ταλιμπάν που εμπνεόμενοι από έναν μουσουλμανικό φουνταμενταλισμό καταστρέφουν ότι δεν ανήκει στο Ισλάμ.
Πρόσφατα μάλιστα καταστρέψανε ένα τεράστιο άγαλμα του Βούδα ηλικίας 3.000 ετών. Μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα, κατάφεραν να διασωθούν αρκετά αρχαιολογικά ευρήματα και από το ελληνο-βακτριανό κράτος της αρχαιότητας. Προσπαθήσαμε να συγκεντρώσουμε ορισμένα από αυτά.
Οι αρχαίες ελληνικές επιγραφές