Ο εγκέφαλος των καλλιτεχνών εμφανίζει δομικές διαφορές σε σύγκριση με εκείνον των… μη καλλιτεχνικών φύσεων, σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο «NeuroImage». Απεικονίσεις του εγκεφάλου αποκάλυψαν ότι οι καλλιτέχνες εμφανίζουν περισσότερη φαιά ουσία σε περιοχές που σχετίζονται με τη λεπτή κινητικότητα και την οπτική φαντασία.
Το έμφυτο ταλέντο και ο ρόλος του περιβάλλοντος
Τα νέα ευρήματα μαρτυρούν ότι το καλλιτεχνικό ταλέντο είναι έμφυτο. Ωστόσο οι συγγραφείς της μελέτης από το Πανεπιστήμιο KU Leuven στο Βέλγιο σημειώνουν ότι η σκληρή δουλειά παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στην απόδοση ενός καλλιτέχνη. Και βέβαια όπως συμβαίνει σε πολλά πεδία της επιστήμης, η ακριβής αλληλεπίδραση φύσης και ανατροφής παραμένει ασαφής.
Όπως ανέφερε η επικεφαλής των ερευνητών Ρεμπέκα Τσάμπερλεν, η ομάδα της θέλησε να ανακαλύψει αν οι καλλιτέχνες βλέπουν τον κόσμο… διαφορετικά. «Οι άνθρωποι που είναι καλύτεροι στη ζωγραφική φαίνεται να έχουν πιο ανεπτυγμένες περιοχές του εγκεφάλου οι οποίες ελέγχουν τη λεπτή κινητικότητα ενώ έχουν και πιο ανεπτυγμένη την αποκαλούμενη διαδικαστική μνήμη η οποία είναι υπεύθυνη για την αποθήκευση και ανάκληση αυτοματοποιημένων διεργασιών» εξήγησε η ειδικός.
Στο πλαίσιο της μικρού εύρους μελέτης τους οι ειδικοί «βούτηξαν» στον εγκέφαλο 21 φοιτητών της Σχολής Καλών Τεχνών και τον συνέκριναν με εκείνον 23 ατόμων που δεν ήταν καλλιτέχνες με χρήση μιας μεθόδου σάρωσης που ονομάζεται μορφομετρία βασισμένη σε ογκοστοιχείο (voxel-based morphometry).
Περισσότερη φαιά ουσία
Οι λεπτομερείς απεικονίσεις του εγκεφάλου αποκάλυψαν ότι η ομάδα των καλλιτεχνών είχε σημαντικά περισσότερη φαιά ουσία σε μια περιοχή του εγκεφάλου που ονομάζεται προσφηνοειδές λοβίο και βρίσκεται στον βρεγματικό λοβό. «Η περιοχή αυτή εμπλέκεται σε διάφορες λειτουργίες αλλά κυρίως σε λειτουργίες που αφορούν τη δημιουργικότητα όπως η οπτική φαντασία – το να είναι το άτομο ικανό να επεξεργάζεται τις εικόνες που βλέπει στον εγκέφαλό του, να τις συνδυάζει, να τις αλλάζει να τις αποδομεί» σημείωσε η δρ Τσάμπερλεν στο πρόγραμμα Inside Science του ΒΒC.
Οι συμμετέχοντες στη μελέτη κλήθηκαν επίσης να ζωγραφίσουν και οι ερευνητές διερεύνησαν τη σύνδεση μεταξύ της απόδοσής τους στη ζωγραφική με την ποσότητα λευκής και φαιάς ουσίας στον εγκέφαλό τους.
Όπως φάνηκε, όσοι ήταν καλοί στη ζωγραφική παρουσίαζαν αυξημένη ποσότητα φαιάς και λευκής ουσίας στην παρεγκεφαλίδα καθώς και στη συμπληρωματική κινητική περιοχή – και οι δύο περιοχές εμπλέκονται στη λεπτή κινητικότητα αλλά και στον συντονισμό καθημερινών κινήσεων.
Η φαιά ουσία αποτελείται κυρίως από νευρικά κύτταρα ενώ η λευκή ουσία είναι υπεύθυνη για την επικοινωνία μεταξύ των περιοχών της φαιάς ουσίας.
Η επιδεξιότητα αλλάζει τον εγκέφαλο
Ωστόσο δεν είναι σαφές τι ακριβώς σημαίνει αυτή η αύξηση της φαιής και λευκής ουσίας. Παρόμοιες μελέτες σε άλλα δημιουργικά άτομα όπως οι μουσικοί έχουν δείξει ότι τα άτομα αυτά εμφανίζουν πιο έντονη δραστηριότητα στις συγκεκριμένες περιοχές. «Όλα αυτά συνηγορούν στο ότι η επιδεξιότητα και η εξειδίκευση πραγματικά αλλάζουν τον εγκέφαλο. Ο εγκέφαλος είναι απίστευτα πλαστικός αποκρινόμενος στην εξάσκηση και υπάρχουν τεράστιες διαφορές μεταξύ ανθρώπων τις οποίες τώρα αρχίζουμε να βλέπουμε» είπε η δρ Τσάμπερλεν.
Ενας άλλος εκ των συγγραφέων της μελέτης, ο Κρις ΜακΜάνους από το University College του Λονδίνου τόνισε ότι είναι δύσκολο να διαχωριστεί ποιες πτυχές του ταλέντου των καλλιτεχνών είναι έμφυτες και ποιες επίκτητες. Σε κάθε περίπτωση, όπως ανέφερε, απαιτούνται περαιτέρω έρευνες σε εθελοντές οι οποίοι θα παρακολουθηθούν από μικρή ηλικία – π.χ. από την εφηβεία – προκειμένου να φανεί πώς εξελίσσονται τα έργα τους καθώς μεγαλώνουν.
