Η Ευτυχία Κοντοπούλου είναι η Ελληνίδα εμβρυοχειρουργός που γράφει ιστορία πραγματοποιώντας ένα ιατρικό θαύμα: την πρώτη αναίμακτη επέμβαση αφαίρεσης όγκου σε έμβρυο μέσα στη μήτρα της μητέρας του. Η διάσημη γιατρός αποκαλύπτεται στην «Espresso της Κυριακής» και μιλάει για την υπόθεση που συγκλόνισε όλον τον πλανήτη.
Η δυνατότητα να αντιμετωπίζονται χειρουργικά συγκεκριμένα σοβαρά προβλήματα των παιδιών στη διάρκεια της ενδομήτριας ζωής τους που εντοπίζονται χάρη στις εξελιγμένες μεθόδους προγεννητικού ελέγχου δεν αποτελεί στην εποχή μας σενάριο επιστημονικής φαντασίας.
Αυτό μας βεβαιώνουν δύο διάσημοι εμβρυοχειρουργοί, η Ευτυχία Κοντοπούλου και ο σύζυγός της δρ Ρούμπεν Κιντέρο, οι οποίοι μάλιστα δεν έμειναν στα λόγια αλλά το απέδειξαν με την αφαίρεση όγκου σε έμβρυο μέσα στη μήτρα της μητέρας του. Ενα ιατρικό θαύμα που είχε ελληνική υπογραφή και έκανε αμέσως τον γύρο του κόσμου.
«Χειρουργικές επεμβάσεις στο έμβρυο πραγματοποιούνται ήδη εδώ και περίπου δέκα χρόνια σε τρία μόνον εξειδικευμένα κέντρα στον κόσμο στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ και την Ολλανδία» μας ενημερώνουν κατά την τηλεφωνική επικοινωνία που είχε μαζί τους η «Espresso της Κυριακής».
Η εμβρυοχειρουργική απαιτεί εξαιρετικά λεπτούς χειρισμούς, γι’ αυτό και ο χειρουργός που θα αναλάβει μια τέτοια επέμβαση πρέπει να έχει μεγάλη εξειδίκευση. Γίνεται δε συνήθως στο τρίτο τρίμηνο της κύησης. Η περίπτωση της μικρής Λέινα Γκονζάλες, η οποία χειρουργήθηκε όταν ήταν ακόμα μέσα στη μήτρα της μητέρας της και είδε το φως της δημοσιότητας πριν από λίγες ημέρες, μας έφερε σε επαφή με τους κορυφαίους αυτούς γιατρούς που σώζουν στην κυριολεξία ζωές.
ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΧΕΙΡΟΥΡΓΗΘΕΙ ΣΤΗ ΜΗΤΡΑ
Η επέμβαση στη μικρή Λέινα Γκονζζάλες διεξήχθη πριν από δύο χρόνια στο Νοσοκομείο Jackson Memorial του Πανεπιστημίου του Μαϊάμι και θεωρείται «παγκόσμια πρώτη». Η είκοσι μηνών σήμερα και υγιέστατη Λέινα, όπως έδειξαν οι εξειδικευμένες εξετάσεις στη 17η εβδομάδα της κύησης, παρουσίαζε στο αμνιακό υγρό μια «φυσαλίδα» με μέγεθος όσο εκείνο ενός ροδάκινου, η οποία έβγαινε από το στόμα της.
Είχε δηλαδή έναν πολύ σπάνιο όγκο που ονομάζεται τεράτωμα της στοματικής κοιλότητας και καταγράφεται σε μία στις εκατό χιλιάδες εγκυμοσύνες, ενώ οι πιθανότητες επιβίωσης ήταν ελάχιστες. Ακόμα, οι πιθανότητες για παρέμβαση μετά τη γέννηση ήταν πολύ μικρές εξαιτίας της ταχείας ανάπτυξης του όγκου.
«Μια τέτοια επέμβαση αφαίρεσης ενός τέτοιου όγκου στη μήτρα δεν είχε επιχειρηθεί στο παρελθόν. Αλλά ήμασταν πρόθυμοι να βοηθήσουμε τη μητέρα και το μωρό» δηλώνει ο δρ Κιντέρο.
Ετσι, η δρ Ευτυχία Κοντοπούλου και η ομάδα του δρα Κιντέρο στο Κέντρο Εμβρυϊκής Χειρουργικής (Fetal Therapy Center) στο Πανεπιστήμιο του Μαΐάμι / Τζάκσον Μεμόριαλ πραγματοποίησε την επέμβαση-σταθμό για τα ιατρικά δεδομένα, που αλλάζει τα όσα γνωρίζαμε μέχρι τώρα και δίνει ελπίδες σε χιλιάδες γονείς.
«Η έγκυος υπεβλήθη σε τοπική αναισθησία, με αποτέλεσμα να μπορεί να παρακολουθεί σε οθόνη την όλη διαδικασία. Εισαγάγαμε στη μήτρα της ένα ενδοσκόπιο, την πορεία του οποίου καθοδηγούσαμε με υπερήχους. Με λέιζερ αφαιρέθηκε ο όγκος από τα χείλη του εμβρύου κατά τη διάρκεια μιας διαδικασίας που διήρκεσε λίγο παραπάνω από μία ώρα. Ετσι, η μικρή Λέινα γεννήθηκε χωρίς προβλήματα πέντε μήνες μετά την επέμβαση με βάρος γύρω στα τρία κιλά και εφτακόσια γραμμάρια. Τα ώριμα τερατώματα που αφαιρούνται ριζικά σπάνια υποτροπιάζουν. Στην περίπτωση της μικρής Λέινα η μαγνητική (MIR) μετά τη γέννηση ήταν φυσιολογική, καθώς και όλη η μέχρι σήμερα πορεία της υγείας της» μας εξηγεί η κ. Κοντοπούλου.
«Αυτό το νέο επίτευγμα αποτελεί ευκαιρία για την ανάπτυξη του νέου πεδίου που αφορά την αντιμετώπιση γενετικών ανωμαλιών στη μήτρα, δίνοντας ελπίδα σε πολλούς γονείς» δηλώνει ο δρ Κιντέρο.
ΠΟΥ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ
Η ενδοσκοπική εμβρυϊκή χειρουργική, όπως μας εξηγεί η κ. Κοντοπούλου, είναι μία από τις τελευταίες εξελίξεις της σύγχρονης χειρουργικής. Σήμερα, εφαρμόζεται συνήθως στις εξής περιπτώσεις εμβρύων:
– Σύνδρομο μετάγγισης διδύμων.
– Απόφραξη του κατωτέρω ουροποιητικού συστήματος.
– Εμβρυϊκή ακαρδία.
– Συγγενή διαφραγματοκήλη.
– Σύνδρομο αμνιακής ταινίας.
– Ιεροκοκκυγικό τεράτωμα και άλλοι εμβρυϊκοί όγκοι.
– Ατρησία λάρυγγα.
– Δισχιδή ράχη.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι αυτή δεν ήταν η πρώτη μεγάλη ιατρική επιτυχία των δύο διάσημων εμβρυοχειρουργών. Η Ευτυχία Κοντοπούλου και ο σύζυγός της Ρούμπεν Κιντέρο είχαν σώσει το 2006 από βέβαιο θάνατο δίδυμα που παρουσίασαν το σύνδρομο μετάγγισης διδύμων. Σε παρόμοιες περιπτώσεις ο θάνατος του ενός ή και των δύο εμβρύων είναι δεδομένος και οι γυναίκες υποχρεώνονται σε άμβλωση.
«Η επεμβατική εμβρυοσκόπηση χρειάζεται τη συνδυασμένη και πολλές φορές ταυτόχρονη χρήση της υπερηχογραφίας με την ενδοσκόπηση. Την πρωτοεφαρμόσαμε, για παράδειγμα, στο σύνδρομο μετάγγισης διδύμων, όπου το ένα έμβρυο λαμβάνει περισσότερο ποσοστό όγκου αίματος από το άλλο, με συνέπεια το ένα να δέχεται περισσότερο αίμα (δίδυμο «δέκτης») και να παράγει πιο πολλά ούρα, γεγονός που θα αυξήσει το αμνιακό υγρό του (πολυυδράμνιο).
Αυτό γίνεται εις βάρος του άλλου διδύμου (διδύμου «δότη»), το οποίο χάνει συνεχώς αίμα που μεταγγίζεται στο άλλο, οπότε αυτό ουρεί ελάχιστα ή καθόλου, με αποτέλεσμα ελάττωση του αμνιακού υγρού (ολιγοάμνιο). Ο θάνατος στο ένα ή και στα δύο έμβρυα μπορεί να επέλθει ως αποτέλεσμα της άνισης κατανομής όγκου αίματος και η μητέρα πιθανόν να έχει την εμπειρία ενός πρόωρου τοκετού λόγω μεγάλης διάτασης της μήτρας της από το πολυυδράμνιο» εξηγεί η κ. Κοντοπούλου.
Οπως μας διαβεβαιώνουν οι κορυφαίοι επιστήμονες, «η εμβρυοχειρουργική είναι μια επιστήμη που εξελίσσεται και τελειοποιεί τις τεχνικές της ανοίγοντας νέους δρόμους γεμάτους υποσχέσεις και στη χειρουργική των νεογνών».
ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ ΠΟΥ ΑΞΙΖΕ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ
Η φωτογραφία που έχει κάνει τον γύρο του κόσμου πριν από μερικά χρόνια και δείχνει ένα μικροσκοπικό χεράκι να βγαίνει μέσα από την τομή και να σφίγγει το χέρι του έκπληκτου γιατρού ήταν η αρχή για την ομάδα του Ρούμπεν Κιντέρο και της Ευτυχίας Κοντοπούλου. «Εζησα μια συγκινητική στιγμή, όταν είδα το χέρι του είκοσι δύο εβδομάδων εμβρύου τότε Σάμουελ Αρμάς να γραπώνει το δάκτυλο του γιατρού, δείχνοντάς του θαρρείς ευγνωμοσύνη που το έφερε στη ζωή» θυμάται ο διάσημος γιατρός. «Αυτή η εικόνα άξιζε χιλιάδες προσπάθειες» λέει. Η εικόνα αυτή του φωτογράφου Μάικλ Γκλάνσι στην εφημερίδα «USA Today» πράγματι ανάγκασε πολλούς τότε να ξανασκεφτούν τις πεποιθήσεις τους σχετικά με την άμβλωση.
Οι επεμβάσεις αυτές πλέον γίνονται και σε κάποια κέντρα στην Ευρώπη, με διαφορές όμως στα ποσοστά επιτυχίας μεταξύ τους. Ωστόσο, όπως τονίζει η κ. Κοντοπούλου, «η λίστα των διαταραχών που δυνητικά μπορεί να θεραπευτούν με ενδομήτρια (in utero) χειρουργική συνεχώς επεκτείνεται ως αποτέλεσμα της μειωμένης μητρικής και εμβρυϊκής θνησιμότητας, που απορρέει από την επεμβατική εμβρυοσκόπηση, συγκρινόμενη με τις άλλες χειρουργικές μεθόδους.
Ηέρευνα του δρα Κιντέρο για την ανάπτυξη νέων εργαλείων που να ζυγίζουν λιγότερο από μία λίρα και να καθιστούν δυνατό να επιτευχθεί μια ελάχιστα επεμβατική χειρουργική, ειδικά για έμβρυα, ήταν το κλειδί της εξέλιξης αυτής. Δεν είναι λίγοι οι γονείς που ευγνωμονούν τον δρα Κιντέρο γιατί έφερε στον κόσμο τα αγέννητα παιδιά τους και το δηλώνουν με κάθε τρόπο στις συναντήσεις που κάνουμε για επανασύνδεση έπειτα από χρόνια».
ΕΝΑ ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΕΝΤΡΟ, ΔΥΟ ΕΞΑΙΡΕΤΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ
Το Κέντρο Εμβρυϊκής Χειρουργικής στο Μαϊάμι είναι διεθνώς γνωστό για πολλά παρόμοια περιστατικά που αντιμετωπίζει επιτυχώς κάθε χρόνο. Η επιστημονική ομάδα του έχει αντιμετωπίσει με επιτυχία πάνω από δύο χιλιάδες τέτοιες περιπτώσεις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια, οι οποίες συνήθως αποστέλλονται από άλλα κέντρα των ΗΠΑ και του εξωτερικού.
– Ο δρ Κιντέρο είναι καθηγητής μαιευτικής και γυναικολογίας. Είναι επίσης διευθυντής του Κέντρου Εμβρυϊκής Χειρουργικής στο Νοσοκομείο του Jackson και υπεύθυνος της Ιατρικής Σχολής Miller του Πανεπιστημίου του Μαϊάμι. Τελείωσε την Ιατρική Σχολή Universidad Central στη Βενεζουέλα και ειδικεύτηκε στο Yale University στην εμβρυοχειρουργική, στην οποία έχει κάνει επισταμένη έρευνα και έχει αναπτύξει και τελειοποιήσει σύγχρονα υπερεργαλεία μικροχειρουργικής ειδικά για τα έμβρυα.
– Η δρ Ευτυχία Κοντοπούλου είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια μαιευτικής και γυναικολογίας εξειδικευμένη εμβρυοχειρουργός και εργάζεται δίπλα στον σύζυγό της δρα Κιντέρο. Είναι επίσης συγγραφέας πολλών επιστημονικών άρθρων και έχει επιμεληθεί πολλά κεφάλαια σχετικά με το θέμα της εμβρυϊκής θεραπείας και το σύνδρομο μετάγγισης διδύμων. Γεννήθηκε στην Αθήνα και εδώ και δεκαεπτά χρόνια ζει και εργάζεται στις ΗΠΑ. Τελείωσε την Ιατρική Σχολή Semmelweis στη Βουδαπέστη. Μιλάει ελληνικά, αγγλικά και ισπανικά.
ΣΟΦΙΑ ΔΙΓΕΝΗ-ΚΟΛΙΟΤΑΣΗ για την εσπρέσο
Πηγή: Καλά Νέα
