Σύμφωνα με τις αρχαίες παραδόσεις ο Λυκάωνας είναι γιος του Πελασγού και υπήρξε ο γεννάρχης των αρκαδικών πόλεων και αποικιών. Έγινε βασιλιάς των Αρκάδων με έδρα του την Αρχαία Λυκόσουρα και από πολλές γυναίκες γέννησε πενήντα παιδιά και μία θυγατέρα την Καλλιστώ, που ακολουθούσε τη θεά Αρτεμη.
“Παις Λυκάων εγένετο, ος βασιλεύων Αρκάδων εκ πολλών γυναικών πεντήκοντα παίδας εγέννησε”. (Απολλοδώρου
Μυθολογία ΙΙΙ ΄96).
Από την Καλλιστώ και τον Δία γεννήθηκε ο Αρκάς, που βασίλεψε στην περιοχή και έδωσε το όνομά του στην Αρκαδία και τους Αρκάδες. Ο Παυσανίας αναφέρει:
“Εκτός από όλη αυτή τη γενιά των αρσενικών παιδιών ο Λυκάων είχε και μια κόρη την Καλλιστώ, όπου την ερωτεύτηκε ο
Δίας και κοιμήθηκε μαζί της. Η
Ήρα όμως το ανακάλυψε, μεταμόρφωσε την Καλλιστώ σε αρκούδα, κι η Aρτεμις για το χατήρι της
Ήρας την σκότωσε με το τόξο. Ο
Δίας έστειλε τον Ερμή με διαταγή να σώση το παιδί που η Καλλιστώ είχε στην κοιλιά. Την ίδια την Καλλιστώ την μεταμόρφωσε σε αστερισμό, τη γνωστή Μεγάλη ‘ρκτο.Μετά τον θάνατο του Νυκτίμου την εξουσία την πήρε ο Αρκάς, ο γιός της Καλλιστούς. Αυτός έφερε την καλλιέργια του ήμερου καρπού και δίδαξε τους ανθρώπους να κάνουν ψωμί, και να υφαίνουν ρούχα. Από τον βασιλιά αυτόν η χώρα πήρε το όνομα Αρκαδία αντί Πελασγία και οι κάτοικοί της Αρκάδες αντί Πελασγοί.”
Ο μύθος δένει άρρηκτα τον Λυκάονα με το Λύκαιο όρος. Ο Λυκάων έμελλε να γίνει ο αναμορφωτής της Αρκαδίας. Ίδρυσε την πρώτη πόλη Λυκόσουρα και καθιέρωσε τα Λύκαια και τη λατρεία του Λυκαίου Διός. Όπως αναφέρει και ο Παυσανίας:
“…τοσάδε εύρεν ή ο πατήρ οι σοφώτερα. Λυκόσουραν τε γαρ πόλιν ώκησεν εν τω όρει τω Λυκαίω και Δία ονόμασε Λύκαιον και αγώνα έθηκε Λύκαια. Ουκέτι δε τα παρ’ Αθηναίοις Παναθήναια τεθήναι πρότερα αποφαίνομαι. Τούτω γαρ τω αγώνι Αθήναια όνομα ήν. Παναθήναια δε κληθήναι φασίν επί Θησέως, ότι υπό Αθηναίων ετέθη συνειλεγμένων ες μίαν απάντων πόλιν” (Παυσ.Η΄2,1-2)(“τόσα πολλά εφεύρε παρά ο πατέρας του σοφότερα, διότι και την Λυκόσουρα πόλη ίδρυσε – εγκατέστησε κατοίκους – στο όρος το Λύκαιο και το Δία ονόμασε Λύκαιο και αγώνες καθιέρωσε τα Λύκαια. Καθόλου δε τα Παναθήναια των Αθηναίων, ότι καθιερώθηκαν πρώτα, αποφαίνομαι, διότι αυτοί οι αγώνες είχαν το όνομα Αθήναια, Παναθήναια δεν κλήθηκαν λέγουν επί Θησέως, διότι από τους Αθηναίους καθιερώθηκαν όταν συγκεντρώθηκαν σε μία πόλη άπαντες…”)
Οι γιοι του Λυκάονα μιμήθηκαν το παράδειγμα του κτίζοντας ο καθένας και από μία πόλη. Έτσι φέρονται ως ιδρυτές και επώνυμοι ήρωες πολλών πόλεων. Ο Αίμων φέρεται ότι έκτισε τις Αιμονίες, ο ‘κακος το Ακακήσιο, ο Αλίφηρος την Αλίφηρα, ο Ασεάτας την Aσέα, ο Βουκολίων τη Βουκολιώνα, ο Δασεάτας τη Δασέα, ο Ελίσσων τον Ελισσώντα, ο Ηραιεύς έδωσε το όνομά του στην περιοχή Ηραία, ο Θυραιός ίδρυσε το Θυραίον, ο Θώκνος τη Θωκνία, ο Κρώμος τους Κρώμους, ο Λύκιος τη Λυκόα, ο Μαίναλος το Μαίναλο, ο Μακαρεύς τη Μακαρία, ο Μαντινεύς έδωσε το όνομά του στην περιοχή Μαντινεία, ο Ορεσθεύς το Ορεσθάσιο, ο Ορχομενός τον Ορχομενό, ο Πάλλας το Παλλάντιο, ο Τεγεάτης έδωσε το όνομά του στην περιοχή της Τεγέας, ο Τραπεζούς έκτισε την Τραπεζούντα, ο Τροκολώνος τους Τρικολώνους, ο Υψούς την Υψούντα, ο Φίγαλος την Φιγαλία κ.λ.π. Μερικοί από τους γιους του Λυκάονα έφυγαν σε άλλους τόπους και εκεί ίδρυσαν πόλεις. Ο Θεσπρωτός πήγε στην Ήπειρο όπου έγινε γενάρχης των Θεσπρωτών και έδωσε το όνομά του στην περιοχή. Ο Μακένδος πήγε ακόμα πιο βόρεια και ίδρυσε το έθνος των Μακεδόνων. Ο Φθίος τη Φθιότιδα κ.ο.κ.
Οι αρχαίοι Αρκάδες φαίνεται ότι από σύγχυση μεταξύ των λέξεων “Λυκάων” και “λύκος”, παραποίησαν τους αρχικούς μύθους πλάθοντας άλλον, σύμφωνα με τον οποίο ο βασιλιάς Λυκάων μεταμορφώθηκε σε λύκο. Σύμφωνα με το μύθο αυτόν ο βασιλιάς Λυκάων και τα παιδιά του ήταν γνωστός για τη σκληρότητα και την ασέβειά του. Ο Ζευς λοιπόν, ακούγοντας ότι θυσίασε ένα μωρό στο βωμό του, θέλησε να τον δοκιμάσει παρουσιαζόμενος σε αυτόν με τη μορφή ανθρώπου. Ο Λυκάων τότε έσφαξε με τους γιούς του ένα μικρό παιδί και προσέφερε στο Δία τα έντερά του αναμεμιγμένα με άλλα σφάγια. Ο Δίας εξοργισμένος μεταμόρφωσε σε λύκο. ‘λλος πάλι μύθος αναφέρει ότι τον σκότωσε μαζί μαζί με τους γιους του.
O Πλάτων αναφέρεται στο μύθο γύρω από τον Λυκάονα. Λέγει ότι κατά τις εορτές στο Λύκαιο όρος γινόντουσαν θυσίες ζώων αλλά και ανθρωποθυσίες. και περιγράφει τον μύθο όπου ό Λυκάων θυσίασε ένα βρέφος και με το αίμα του έκανε σπονδή πάνω στον βωμό και στη συνέχεια μεταμορφώθηκε σε λύκο.
“…ός περί το έν Aρκαδία το του Διός του Λυκαίου ιερόν λέγεται… Ώς άρα ο γευσάμενος του ανθρωπίνου σπλάχνου, έν άλλοις άλλων ιερέων ενός εγκατατετμημένου, ανάγκη δη τούτω λύκω γενέσθαι.”
Ο Παυσανίας που επισκέφθηκε την περιοχή τον 2ο αιώνα μ.X., υπαινίσεται ότι ο ίδιος τύπος των θυσιών διατηρήθηκε μέχρι και τις ημέρες του από τους ποιμένες (“Eχέτω δε ως έχει και ως έσχεν εξ αρχής”). Ο περιηγητής επίσης αναφέρει:
“…Δοκώ δε έγωγε Κέκροπι ηλικίαν τω βασιλεεύσαντι Αθηναίων και Λυκάονι είναι την αυτήν, σοφίαν δε ουχ ομοία σφάς ες το θείον χρήσασθαι…”. (Παυσ.Η΄2,1-2)
(“Εγώ πιστεύω ότι ο βασιλιάς των Αθηναίων Κέκροψ και ο Λυκάων έζησαν την ίδια εποχή, δεν έδειξαν όμως την ίδια σύνεση απέναντι στό θείον. Γιατί ο Κέκροψ ονόμασε πρώτος τον Δία Ύπατο θεό και απο όλλα τα ζωντανά πλάσματα κανένα δεν έκρινε σωστό να θυσιάση παρά πρόσφερε πάνω στον βωμό εγχώρια γλυκίσματα, ενώ ο Λυκάων έφερε στον βωμό του Λυκαίου Διός ένα βρέφος ανθρώπου και το θυσίασε και έκανε με το αίμα του σπονδή πάνω στον βωμό και αμέσως μετά την θυσία έγινε από άνθρωπος λύκος.”)
Ο μύθος αναφέρει ότι εξαιτίας της ασέβειας που είχε δείξει ο Λυκάων και το παιδιά του, ο Ζεύς οργίστηκε και θέλησε να εξαφανίσει το ανθρώπινο γένος. Έκανε λοιπόν τον κατακλυσμό από τον οποίο σώθηκαν μόνο ο Δευκαλίων και η Πύρρα, οι οπίοι αργότερα γέννησαν τον Έλληνα, γεννάρχη των σημερινών Ελλήνων.
Πηγή…
