(…και τα σφάλματα εις την πράξιν εξαιτίας αυτής της αγνοίας είναι, του να νομίζωμεν δηλαδή ότι ηξεύρομεν, ενώ δεν ηξεύρομεν;) Πλάτωνος-Αλκιβιάδης 117D
(ΣΩ: …όχι μόνον αγνοείς τα σπουδαιότατα,αλλά ππαρότι δεν τα γνωρίζεις,νομίζεις ότι τα γνωρίζεις..) Πλάτωνος-Αλκιβιάδης 118D
(ΣΩ:…αυτή λοιπόν η άγνοια είναι η αιτία των κακών και η επονείδιστος αμάθεια..)
Πλάτωνος-Αλκιβιάδης118Α
Εδώ εισάγεται η συζήτηση του ακανθώδους θέματος όχι της απλής άγνοιας από την οποία διακατεχόμαστε πριν της Αυτογνωσίας, αλλά της διπλής άγνοιας διότι ενώ δεν γνωρίζουμε τον εαυτό μας, νομίζουμε ότι τον γνωρίζουμε..
Καθημερινό παράδειγμα της διπλής άγνοιας μας δίνει ο Πλάτων στο “Συμπόσιο” δια στόματος της Διοτίμας λέει τα εξής: “Διότι ακριβώς αυτό είναι διπλή άγνοια το να μην είναι κάποιος ούτε ωραίος, ούτε καλός, ούτε σώφρων αλλά να νομίζει ότι τα έχει όλα αυτά σε ικανοποιητικό βαθμό.”..
Πως είναι δυνατόν να καταστεί φανερό στον διαλογιζόμενο η διπλή άγνοια; Μέσω του δικαστηρίου της ψυχής ακολουθώντας τα ίχνη του Σωκράτη είναι δυνατόν να βρεθεί ο τρόπος εξουδετέρωσης της. Και ο τρόπος είναι δια της καθάρσεως,δηλαδή δια του συνεχούς έλεγχου του εαυτού.
Το προτείνει με πλάγιο τρόπο ο Σωκράτης στον νεαρό Αλκιβιάδη;
Ο Σωκράτης αναπτύσσει την ιδέα ότι πρώτα πρέπει να εξεταστεί το εγώ,ο έξω εαυτός εντός του περιβάλλοντος του, η προσωπικότης του προτού ο Αλκιβιάδης, και κατά επέκτασιν ο κάθε εξ ημών Αλκιβιάδης,ασχοληθεί με τον έσω εαυτό.
Η Σωκρατική μέθοδος της καθάρσεως μέσω της άρσης των εμποδίων της διπλής άγνοιας , όπως την αναλύει ο Πρόκλος “Εις τον Πλάτωνος πρώτον Αλκιβιάδην”(175) είναι οι εξής:
1. Ο Σωκράτης δεν αναφέρει τίποτα από τα Αληθή στον Αλκιβιάδη,εάν πρώτα δεν αφαιρέσει τις γνώμες εκείνες, οι οποίες αποτελούν εμπόδιο στην ψυχή του για την κατάκτηση της ελευθερίας…
2. Η εν λόγω διαδικασία οδηγεί εις “στο Μέτρον”, δηλαδή δια της αφαίρεσης της αλαζονείας, γινόμαστε όπως ο Αλκιβιάδης, περισσότερο κόσμιοι και λιγότερο φορτικοί και δυσάρεστοι σε αυτούς οι οποίοι μας συναναστρέφονται, επειδή τους επιτρέπουμε να εκφράσουν και εκείνοι τις δικές τους απόψεις ,τις οποίες ακούμε με προσοχή και διαλλακτικότητα.
3. Περαιτέρω προετοιμαζόμαστε για την κατάκτηση της επιστήμης, βρισκόμενοι στην απλή άγνοια, επειδή η απλή άγνοια βρίσκεται μεταξύ της διπλής άγνοιας και της επιστήμης.
4. Η ενασχόληση μας με την Αρετή μας απομακρύνει από τα εξωτερικά υλικά πράγματα του σώματος και μας στρέφει προς την ψυχή.
5. Στρεφόμενη η ψυχή στον εαυτό της αρχίζει τον εσωτερικό διάλογο, καθώς η ίδια αμφισβητεί και επανεξετάζει τις απόψεις της, για τις οποίες προηγουμένως είχε την ακλόνητη πεποίθηση ότι ήταν ορθές. Η “οίησης”είναι η ασθένεια της ψυχής λέει ο Σωκράτης στο “Σοφιστή”
6. Με την επανεξέταση η ψυχή διακρίνει ποια είναι τα εμπόδια και τα αφαιρεί, καθώς συγχρόνως διαπιστώνει ποια από τα αναγκαία λείπουν να τα αναπληρώσει.
7. Η αντικειμενική εξέταση άνευ εμπάθειας τις επιτρέπει την βεβαιότητα και την μονιμότητα εις την μεθόδευση των συλλογισμών,οι οποίοι πρόκειται να διατυπωθούν.
………..
(Διότι ο καθένας από εμάς και από τους άλλους ανθρώπους είτε πιο καθαρά είτε πιο αμυδρά,ενέχεται στα ίδια ακριβώς με τον γιο του Κλεινία πάθη.Πράγματι αγνοούμε τον εαυτό μας κατεχόμενοι από την γενεσιουργό λήθη και συγκλονιζόμενοι από την ταραχή των άλογων μορφών της ζωής και νομίζουμε ότι γνωρίζουμε πολλά από αυτά που αγνοούμε εξαιτίας των κατ’ ουσίαν ενυπαρχόντων σε εμάς λογικών καθορισμών,επιπλέον χρειαζόμαστε την ίδια με εκείνον βοήθεια,για να απομακρύνουμε τον εαυτό μας από την περιττή “οίηση”και για να τύχουμε της επιμέλειας που μας ταιριάζει) Πρόκλου-“Εις τον Πλάτωνος πρώτον Αλκιβιάδην” 7)
*οίησης=η μεγάλη ιδέα που έχει κάποιος για τον εαυτό του, έπαρση, αλαζονεία
Σε ελεύθερη απόδοση στην Νεοελληνική από το βιβλίο της Αλτάνης ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΜΟΣ 2
