Η αμαζόνα, ο Σάτυρος… και τα ελβετικά φράγκα

Βλέπουμε την Αμαζόνα, γυμνή από τη μέση και πάνω με γυρισμένη την πλάτη στο ‘μπανιστιρτζή’ Σάτυρο. Έχει γονατίσει με το αριστερό πόδι και προσπαθεί να φτιάξει το τόξο της.

Είναι το ασημένιο νόμισμα της πόλης των Σολέων. Στην άλλη πλευρά υπάρχει ένα ανάγλυφο τετράγωνο με τη λέξη ‘ ΣΟΛΕΩΝ ‘, και ανάγλυφα τα προϊόντα της, ένα τσαμπί σταφύλι (βότρυς) και μια μέλισσα.
Πρόκειται για την πόλη ΣΟΛΟΙ, της Κιλικίας που ήταν ξακουστή για τα κρασιά της και το μέλι της.
Βρισκόταν στο νότιο μέρος της Μικράς Ασίας, απέναντι από την Κύπρο, και από την ομιλία των κατοίκων της προήλθε και η λέξη ‘σολοικισμός’ , ‘σολοικίζω, ή ‘σόλοικος’. Που το νόημα της δεν είναι καθόλου κολακευτικό.

Η λέξη ‘σολοικίζω’ άρχισε να λέγεται περιπαικτικά για τους κατοίκους των Σολέων, που προσπαθούσαν με κακό τρόπο να μιμηθούν την αττική διάλεκτο.

Διαβάζουμε στο λεξικό του L & Sc. “Λέγεται ότι παρήχθη η λέξις εκ της παραφθοράς της αττικής διαλέκτου υπό των Αθηναίων αποίκων των εν Σόλοις της Κιλικίας).

Γράφει μάλιστα ο κωμικός ο Ιπποκράτης : «σολοικότερον ἂν εἴη » που θα πει: θα ήταν άξεστο, ηλίθιο.( Αγμ. 763).
Πληροφορούμαστε πως ο τόπος των Σολέων ήταν ιδανικός για κυνήγι και όπως αναφέρει και ο ρωμαίος ιστορικός Πλίνιος οι Σολοί παρήγαγαν εξαιρετικής ποιότητας οίνου.

Όσο για τις Αμαζόνες, όχι δεν ζούσαν στην περιοχή, αλλά ήταν τόσο γνωστές και μυστηριώδεις αλλά και γοητευτικές που εμπλέκονταν μέσα στα παραμύθια των κατοίκων. Οι κυνηγοί, προφανώς θα τις είχαν …δει (…μπανίσει) μέσα στα πυκνά δάση της περιοχής.

Ο Διογένης ο Λαέρτιος που έζησε περί τον δεύτερο αιώνα μας λέει πως η πόλη ιδρύθηκε από το Σόλωνα:
«(Σόλων) ἐν Κιλικίᾳ, πόλιν συνῴκισεν ἣν ἀφ’ ἑαυτοῦ Σόλους ἐκάλεσεν· ὀλίγους τέ τινας τῶν Ἀθηναίων ἐγκατῴκισεν, οἳ τῷ χρόνῳ τὴν φωνὴν ἀποξενωθέντες σολοικίζειν ἐλέχθησαν.»
(Βίοι καὶ γνῶμαι τῶν ἐν φιλοσοφίᾳ εὐδοκιμησάντων Βιβλίον Α’, 51)

Δηλαδή,
(Ο Σόλων) στην Κιλικία ίδρυσε πόλη που την ονόμασε από τον εαυτό του Σόλους. Με τους λίγους Αθηναίους που κατοίκησαν εκεί, με την πάροδο του χρόνου αποξενώθηκαν από την ελληνική γλώσσα και πήραν την ονομασία ότι σολοικίζουν. Για το σολοικισμό κάνει μια αναφορά και ο Στράβων στη Γεωγραφία του:
«ἀπὸ δὲ τοῦ καρίζειν καὶ τὸ βαρβαρίζειν μετήνεγκαν εἰς τὰς περὶ ἑλληνισμοῦ τέχνας καὶ τὸ σολοικίζειν͵ εἴτ΄ ἀπὸ Σόλων εἴτ΄ ἄλλως τοῦ ὀνόματος τούτου πεπλασμένου.»

Δηλαδή,
Από το καρίζω (σ.σ. όπως μιλούσαν οι Κάρες) και το βαρβαρίζω μπήκε στην ελληνική φιλολογία και το σολοικίζειν, που προήλθε είτε από το όνομα Σόλων ή από άλλο πλασμένο παραπλήσιο όνομα.

Και όλη αυτή η ‘βαβούρα’ περί των Σολέων και το σολοικίζω έγινε για τον απλό λόγο:
Ο στατήρας αυτός (το νόμισμα) είναι του 425 με 400 π.Χ. είναι από καθαρό ασήμι και ζυγίζει 10, 68 γραμμάρια και πωλείται, παρακαλώ, στις δημοπρασίες στην τιμή των 18 χιλιάδων ελβετικών φράγκων.
Όταν βγάλουν στο σφυρί τα μάρμαρα του Παρθενώνα τότε θα …χτυπήσουμε κι εμείς!

-Γιώργος Εχέδωρος–