Ο Γερμανός ερευνητής Nors Josephson μετά από μακρόχρονες επιτόπιες έρευνες στα νησιά του Ειρηνικού διαπίστωσε Ελληνικές επιδράσεις της Ιονικής και Αιολικής διαλέκτου στις Πολυνησιακές γλώσσες. Τα γλωσσολογικά πορίσματα τα εξέδωσε στις εκδόσεις του πιο έγκριτου και αξιόπιστου πανεπιστημίου της Heidelberg. “Greek Linguistic Elements in the Polynesian Languages (Hellenicum Pacificum Heidelberg 1987).Carl Winter.Universitatsverlag.
Στoν πρώτο αγγλόγλωσσο τόμο, του 1987 μας παραθέτει 808 ελληνικές λέξεις που χρησιμοποιούνται στη γλώσσα των Μαορί της Νέας Ζηλανδίας, των νήσων Πάσχα, Χαβάης,Ταϊτής,,Κούκ,Μαρκησίων,Σαμόων,Τόγκα,κ.α Ο Josephson τη μετάβαση των Ελλήνων εξερευνητών στον Ειρηνικό τις αποδίδει από το Περού κατά τον 9- 8 αιώνα π.Χ. βασιζόμενος στα κοινά σημεία μεταξύ Ελληνικού και Περουβιανού πολιτισμού αλλά και στο γεγονός ότι στο νησί Πάσχα οι αρχική Ελληνική έννοια των λέξεων διατηρείται σε ποσοστό 31,2 % ενώ στους Μαορί 12,7% και όσο πάμε προς βορά το ποσοστό φθίνει. Με 1,4 % στη Σαμόα και Τόγκα. Το νησί του Πάσχα είναι ένα από τα πλησιέστερα νησιά της Πολυνησίας στις ακτές της Νότιας Αμερικής.
Η μετανάστευση στο Περού σύμφωνα με τον Josephson έγινε γύρο στον 9ο αιώνα π.Χ. από τις ελληνικές αποικίες της δυτικής Μεσογείου .Αναφέρει ο Josephson, ότι το ελληνικό εμπόριο κασσιτέρου προ του 1000 π.Χ. εξοικείωσε τους Ελληνες θαλασσοπόρους με τις Στήλες του Ηρακλέους. Από το σημείο αυτό τα νοτιοδυτικά ρεύματα εύκολα μεταφέρουν πλοία στην περιοχή της Καραβαϊκής και στα παράλια της βορείου ακτής της Νότιας Αμερικής. Τα ρεύματα του Ειρηνικού Ωκεανού κινούνται από την ακτή του Περού προς την Νοτιοανατολική Πολυνησία. Εδώ μιλάμε για τον γεωγραφικό αντίποδα της Ελλάδας τον Κάτω Κόσμο. Πρόκειται για νησιά που τα χωρίζει αχανή έκταση. Η απόσταση της νήσου του Πάσχα από τη Νέα Ζηλανδία είναι 6.800 χλμ .Πιθανό να έγιναν και μεταναστεύσεις από τους Μινωϊτες και τους Μυκηναΐους . Ξεφυλλίζοντας το βιβλίο του J.T.Hooker “Εισαγωγή στη Γραμμική Β”των εκδόσεων Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης ( πολυτονικό) μπορεί να βρεί κάποιος, Μινωικές και Μυκηναϊκές ομοιότητες με τις Πολυνησιακές γλώσσες.
Ας μείνουμε όμως σ’αυτά που μας προσφέρει ο γλωσσολόγος και μουσικός ,καθηγητής Josephson .Ως γνώστης της αρχαίας , νεοελληνικής και της γλώσσας του νησιού Πάσχα αποτελεί την πιό έγκριτη πηγή. Ενδεικτικά θ’αναφέρω ορισμένες λέξεις : αετός =aeto ,αι (πληθυντικός) =ai ,αλαλή (Δωρ.αλαλά) =alalâ, αλς =alia,από=apô,αρωτριάω & αρωτήρ =arote, άτη (όλεθρος)=ati, αύ (ξανά)=au, άγχος=ahu, άωρος (ύπνος)=auru, βάθος=vata,βάλλω και βέλος=vero, βίος=vio, γάμος=hamo, γεννάω=hanâu, γένος=kenu, γυνή=hine ,δέκα=tekou, εκατόν=katu,
δίω=tiu, δινή=tini, δύρω=toro, έα (δηλωτικό θαυμασμού)=ea,είδος=eito, εμέ-με =mai, εγώ-ιώ=au, έργον=anga, ερίκη=hariki, έρως=aro, Ζεύς Δωρ.Ζαν,Δαν=Tane (θεός),Οι πολυνησιακές γλώσσες έχουν διατηρήσει ακόμα και τα ελλ.άρθρα.η=he,o=ο,τα=taou, το=to,αι=he.
Ήρως=hiro, ημί=hemi, ίκω=hiko, ίνα=ina, και=kai, καίνω= kaina, κακόω=kakai, κάλαμος=kala,
κάπτω=kapo, κάρα=karaua, καρόω=karo, κέραμος=kere, κόλπος=kopu, κόρη=kore-kore, κόρος=koro, κύνεος=kino, κώμος=komo, λόγος=rongo ,μάκαρ=Make (όνομα θεού), μακκοάω-μακκώ=makau, μαμμάω=mama, μανία=menia, μάρη=maori,ματ έω=matu, μέγας=meka-meka, μέλι=meri, μήτηρ,μάρτηρ=matua, μνήμα=menema, μυί α=muia, ναι=na, ναός=nao ,νάω=nao, νέμω=namu-namu, νόθος=notoi, νύξ=nika, oράω=ara, ορούω=horǒu, ουρ ανός=uira, όφις=ofi, οχυρός=ohiro-hiro, πιπίσκω=pipi, πίνος=peno-peno, ποκάς πόκος=puoko, πόποι=popoi, ποτήριον=potio, πώρος=poro, ταράσσω=tara, τήκω=tiko, τρέμω=temeu,φυκίον=pukio, χα ίτη=hete-hete, χορός=koro,hoa, ωκύς=aki…
Τέλος θέλω να επισημάνω ότι ξεφυλλίζοντας το βιβλίο του J.T.Hooker “Εισαγωγή στη Γραμμική Β”των εκδόσεων Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (πολυτονικό) βρήκα Μινωικές και Μυκηναϊκές ομοιότητες με τις Πολυνησιακές γλώσσες.
Αντώνης Κάτανος