Μία από τις πιο διαχρονικές μορφές τέχνης από την αρχαία Ελλάδα είναι αυτή του θεάτρου. Οι Ελληνικές τραγωδίες και κωμωδίες είναι μια λυδία λίθος για την κατανόηση του πολιτισμού της αρχαίας Ελλάδας — από τον Ευριπίδη μέχρι τον Σοφοκόλη — και οι γραπτές τους μορφές εξακολουθούν να διαβάζονται και να μελετώνται ευρέως μέχρι σήμερα.
Όμως το θέατρο είναι πρωτίστως μια τέχνη ψυχαγωγίας και το αισθητικό θέαμα που εμπλέκεται στα αρχαία Ελληνικά έργα ήταν καθοριστικής σημασίας. Ένα από τα πιο καθοριστικά εργαλεία αυτών των παραστάσεων ήταν οι μάσκες. Γιατί όμως οι Έλληνες ηθοποιοί ένιωσαν την ανάγκη να καλύψουν το πρόσωπό τους;
Αν και μπορεί να φαίνεται αντιφατικό, οι μάσκες στην πραγματικότητα βοήθησαν τους ηθοποιούς να προβάλουν καλύτερα τις εκφράσεις και τα συναισθήματά τους στο κοινό. Οι μάσκες προίκισαν επίσης τους ηθοποιούς με την ικανότητα να παίζουν πολλαπλούς ρόλους σε μια παράσταση και τους έδινε επίσης τη δυνατότητα να αλλάζουν φύλο.
Αυτές οι ιδιότητες μεταμόρφωσης επέτρεψαν στους ηθοποιούς να ενσαρκώσουν πλήρως τους θεούς και τις μυθολογικές οντότητες που κατοικούσαν στις ιστορίες της αρχαίας Ελλάδας. Αυτή η σύνδεση με την ενσάρκωση συνδέθηκε έντονα με τον Διόνυσο, τον θεό του κρασιού. Οι Έλληνες είδαν μια σχέση μεταξύ της ικανότητας της μάσκας να αλλάζει ριζικά τις συμπεριφορές ενός ηθοποιού στις πράξεις και την κρίση ενός ατόμου.
Ο Διόνυσος ήταν στενά συνδεδεμένος με το γλέντι και την τελετουργική τρέλα – ο όρος «μέθυσος» προέρχεται από το λατινικό όνομά του, «Βάκχος» – και έπεξε ένα σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του αρχαίου Ελληνικού θεάτρου.
Στο μύθο, ο Διόνυσος είναι γνωστό ότι απελευθέρωσε τους οπαδούς του από κοινωνικούς και πολιτιστικούς περιορισμούς μέσω του κρασιού ή της τελετουργίας, κυρίως στο τραγικό έργο του Ευριπίδη «Οι Βάκχες».
Πολλά αρχαία Ελληνικά έργα παίχτηκαν στην Αθήνα κατά τη διάρκεια των φεστιβάλ που διοργανώνονταν προς τιμήν του Διονύσου, προσελκύοντας μεγάλο πλήθος παρευρισκομένων από όλη την Ελλάδα. Το θέατρο έγινε κεντρικό στοιχείο της ταυτότητας της πόλης, κερδίζοντας χρηματοδότηση από το κράτος καθώς και από σημαντικούς θαμώνες της τέχνης. Τα φεστιβάλ αυτά εξελίχθηκαν στα ετήσια Διονύσια όπου διακεκριμένοι θεατρικοί συγγραφείς συναγωνίζονταν μεταξύ τους.
Οι περισσότερες μάσκες που χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ήταν κατασκευασμένες από βαμμένο λινό και έκτοτε έχουν καταστραφεί ή χαθεί με την πάροδο του χρόνου. Ωστόσο, οι θεατρικές μάσκες τεκμηριώνονται ευρέως μέσα από ιστορικά αρχεία και γλυπτικές απεικονίσεις του ελληνικού θεάτρου. Αργότερα δημιουργήθηκαν αναπαραγωγές των μασκών χρησιμοποιώντας διάφορα άλλα μέσα.
Ανακαλύφθηκε θεατρική μάσκα του Διονύσου στη Δυτική Τουρκία
Μια εξαιρετικά εκφραστική μάσκα από τερακότα, που πιστεύεται ότι αντιπροσωπεύει τον Διόνυσο, ανακαλύφθηκε πρόσφατα κατά τη διάρκεια ανασκαφών στην αρχαία ελληνική πόλη Δασκύλιο στη Δυτική Τουρκία.
Ο θησαυρός που ανακαλύφθηκε πρόσφατα, ο οποίος φαίνεται να αντιπροσωπεύει έναν μάλλον ακατάστατο θεό, βρισκόταν στην ακρόπολη της πόλης και πιστεύεται ότι χρησίμευε ως ανάθημα ευγνωμοσύνης στον Διόνυσο, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους.
A terracotta mask of the Greek wine god Dionysus, likely dating to the late 4th century B.C., was recently discovered on the acropolis of the ancient city of Daskyleion in western Turkey.https://t.co/tPIZ2C5TF4 pic.twitter.com/hWmrNf4TsS
— Archaeology Magazine (@archaeologymag) January 30, 2021
