Οι άνθρωποι εκείνοι οι οποίοι επιθυμούν να ανέλθουν τις βαθμίδες του πραγματικού μύστη, γιά να επιτύχουν την πραγματική πρόοδο και να βοηθήσουν το έργο της εξελίξεως των ανθρωπίνων κοινωνιών πρέπει κατά πρώτιστο λόγο να διάγουν βίο απολύτως φυσικό.
Φυσικός δε βίος είναι εκείνος ο οποίος προσαρμόζεται προς τις λειτουργίες των φυσικών νόμων και δεν καθίσταται το αίτιο της εκτροπής της ανθρωπίνης διανοήσεως προς σχηματισμό συλλογισμών oι οποίοι εξωθούν τον άνθρωπο έξω της πραγματικής του ζωής και εμποδίζουν τις εκδηλώσεις των ψυχικών του δυνάμεων. Ο φυσικός βίος γίνεται το αίτιο, το πραγματικό αίτιο της εκδηλώσεως των ψυχικών δυνάμεων του ανθρώπου όπως και το αίτιο της ομαλής μεταξύ αυτών συνεργασίας, η οποία διευκολύνει την δυναμική αύξηση της διανοητικής και συναισθηματικής τους ενέργειας. Ο φυσικός βίος δεν αφήνει την διανόηση του ανθρώπου να εκτρέπεται σε συλλογισμούς διά των οποίων δημιουργούνται όλες οι ανωμαλίες των ανθρωπίνων σχέσεων και oι παραλογισμοί και τα εξ αυτών ανθρώπινα πάθη τα οποία κατατυραννούν τις ανθρώπινες ψυχές, με συνέπεια να εμποδίζουν τη δυναμική τους ανέλιξη όπως κατευθύνονται προς πλήρωση του ανθρωπίνου σκοπού των.
Οταν ο βίος του ανθρώπου δεν είναι φυσικός, όπως απαιτούν αυτό οι λειτουργούντες νόμοι της φύσεώς του, τότε όλες oι ενέργειες και της ψυχής του και της οργανικής του φύσεως τείνουν στην δημιουργίαν ανωμάλων λειτουργιών και αυτές είναι εκείνες οι οποίες συνταράσσουν τις αισθησιακές λειτουργίες και εκτρέπουν τα όργανα της διανοήσεως σε σχηματισμόν ιδεών oι οποίες δεν εξυπηρετούν την φυσική της ανέλιξη διότι γίνονται ξένες προς τις πραγματικές αλήθειες της Φύσεως. Μη φυσικός βίος του ανθρώπου δεν είναι δυνατόν να έχει ως αποτέλεσμα διανόηση ικανή να ρυθμίζει τις ψυχικές εκδηλώσεις της βουλήσεως, της επιθυμίας, της θελήσεως και όλες εκείνες τις άλλες εκδηλώσεις οι οποίες εμφανίζουν την συνειδητή ύπαρξη του ανθρώπου, τις συνειδητές ενέργειές του και τις αρμονικές συλλειτουργικές σχέσεις μετά των άλλων συνανθρώπων του.
Οι ψυχικές εκδηλώσεις oι οποίες δεν ρυθμίζονται υπό της διανοήσεως του ανθρώπου η οποία ενεργεί φυσιολογικώς, δεν λειτουργούν μόνον ατάκτως κατά την εκδήλωσή τους, αλλά καθίστανται και ασυνείδητοι και ως εκ τούτου τα αποτελέσματα των ενεργειών τους παρεμποδίζουν την ψυχική πρόοδο των ανθρώπων και εν συνεχεία κρατούν τη διανόησή τους στο σκότος. Ο μη φυσικός βίος του ανθρώπου είναι βίος ανώμαλος, μη εξυπηρετών την διανοητική και συναισθηματική του πρόοδο και εξ αυτού μη εξυπηρετών και την ηθική του πρόοδο, με αποτέλεσμα την μη αύξηση των ψυχικών του δυναμικοτήτων. Μη αυξανομένων όμως των ψυχικών του δυναμικοτήτων δεν είναι δυνατόν να φθάνει τις βαθμίδες εκείνες της διανοήσεως oι οποίες επιτρέπουν στις ακτίνες της να έρχονται σε επαφή με τις ακτίνες ακτινοβολούσης διανοήσεως πνευματικών όντων υπεροχωτέρων αυτού.
Διά την αύξηση της ψυχικής δυναμικότητος των ανθρώπων και την δι’ αυτής αύξηση της διανοήσεώς τους όπως επιτύχει την επαφή και τις σχέσεις προς τα υπέρτερα διανοητικά πνευματικά όντα, θα υποδείξουμε τις αρχές εκείνες oι οποίες εφαρμοζόμενες και εξαγνίζουν την φύση των μυστών και τους προπαρασκευάζουν στο έργον διά του οποίου και αυτοί oι ίδιοι θα ανέλθουν ψυχικώς σε Θειοτέρους πνευματικούς κόσμους και τηv ανθρωπότητα θα βοηθήσουν να ανελιχθεί και να κατανοήσει τον σκοπό της.
Πρώτον καθήκον του ανθρώπου είναι να εργάζεται. Η εργασία είναι φυσικός νόμος και δι’ αυτό ουδέν αργεί στον Άπειρο Κόσμο. Ο μη εργαζόμενος άνθρωπος παρεμβαίνει διά της βουλήσεώς του επί της λειτουργίας των νόμων της οργανικής του φύσεως και τους εκτοπίζει εκ των σχέσεων τους οποίους έχουν προς τους λειτουργούντες νόμους της Φύσεως του περιβάλλοντός του. Η του είδους αυτού διά της βουλήσεώς του επέμβαση και η εξ αυτής χαλάρωση των σχέσεων της οργανικής του φύσεως προς το σύνολο της Φύσεως του περιβάλλοντός του, προκαλεί από απόψεως ενεργείας παθητικότητα στην οργανική του φύση, εξ αυτής δε περιέρχεται σε παθητικότητα και η ψυχή του, δηλαδή σε κατάσταση να μη δύναται αυτή (η ψυχή) να εξωτερικεύει σε λειτουργίαν στην οργανική της φύση τις δυνάμεις της προς αύξηση των ενεργειών της.
Τότε μη εξωτερικευομένων των ψυχικών δυνάμεων προς ενέργειαν στην διανοητική και συναισθηματική λειτουργία της ανθρωπίνης φύσεως και διά της ενεργείας αυτής σε μεταβολή τους προς περαιτέρω ενίσχυση της λειτουργίας της διανοήσεως και συναισθηματικότητος, τότε η ανθρωπίνη φύση περιέρχεται σε αδράνεια από απόψεως εκτάσεως των νοητικών και ηθικών της δυνάμεων, οπότε δεν συντελείται η ανθρωπίνη πρόοδος, παρά τις υπαγορεύσεις των λειτουργούντων νόμων των νοητικών και ηθικών όντων.
Η διανοητική φύση του ανθρώπου λόγω του ανωτέρω διατυπωθέντος λόγου υφίσταται και προσαρμογή προς μη φυσική κατάσταση η οποία την απομακρύνει περισσότερο από τις πραγματικές της φυσικές λειτουργίες και ούτω φθάνει στο σημείον ώστε να μη γίνει ουδεμία δυναμική της αύξηση καθ’ όλον το χρόνο της ενεργού ζωής του οργανισμού της. Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα και την πλήρη στασιμότητα της ανθρωπίνης ψυχής.
Η εργασία του ανθρώπου πρέπει όμως να είναι και ανάλογος των φυσικών του δυνάμεων και δεν πρέπει να καταναλίσκονται οργανικές δυνάμεις πέραν του ποσού των δυνάμεων εκείνων τις οποίες δύναται να αναπληροί η οργανική του φύση διά της ομαλής λειτουργίας της, διότι η πέραν των ορίων αυτών κατανάλωση οργανικών δυνάμεων προκαλεί τα φαινόμενα της παθητικότητας και στην οργανική του φύση και στην ψυχήν του, με τα αυτά αποτελέσματα τα οποία δημιουργούνται και κατά την περίπτωση του μη εργαζομένου και μάλιστα υπό βαρύτερα μορφήν. Η μεγάλη εξάντληση των οργανικών δυνάμεων παρεμποδίζει την εξωτερίκευση σε λειτουργίαν των ψυχικών δυνάμεων, διότι διά να εκδηλωθούν και λειτουργήσουν αυτές έχουν ανάγκην μέσου και το μέσον αυτό είναι oι οργανικές δυνάμεις.
Η εργασία του ανθρώπου δεν είναι μόνον σωματική αλλά είναι και ψυχική. Ψυχική εργασία είναι η διανοητική, διότι το σύνολο του περιεχομένου των ιδεών αποτελείται από ψυχικές δυνάμεις βοηθούμενες σε λειτουργίαν από την καθόλου εγκεφαλική ουσία προς την οποία oι ψυχικές δυνάμεις δίδουν το μέσον της Κινήσεως και Ενεργείας. Περί αυτού όμως θα πραγματευθούμε αργότερα.
Εάν η σωματική εργασία γίνεται διά συμμετοχής και διανοητικής, τότε το μήκος του χρόνου πρέπει να είναι βραχύτερον. Εάν επίσης η διανοητική εργασία προκαλεί μεγαλυτέρα ένταση των διανοητικών οργάνων, επίσης πρέπει ο χρόνος της να είναι βραχύτερος. Σε ουδεμία περίπτωση ούτε η διανοητική ούτε η σωματική εργασία πρέπει να προκαλούν κατανάλωση δυνάμεων πέραν των υπό της φύσεως του ανθρώπου και της ψυχικής του ικανότητος επιτρεπομένων, διότι άλλως δημιουργείται κατάσταση αντιφυσική η οποία υπονομεύει την εξέλιξη και των ψυχικών και των οργανικών δυνάμεων του αvθρώπου.
Η ανθρωπίνη φύση πρέπει να έχει διαθέσιμο χρόνο και γιά ψυχικές της καθαρώς λειτουργίες. Ο χρόνος αυτός πρέπει να διατίθεται προς επισκέψεις φυσικών τοπίων τα οποία εμφανίζουν αρμονίες μορφών και χρωμάτων και εν γένει πάσης φύσεως μορφών των οποίων η θέα τους (αρμονιών και χρωμάτων) δύναται να ξεκουράζει και τέρπει τις ανθρώπινες αισθήσεις. Επίσης διαφόρων θεαμάτων τέχνης όπως και εκδηλώσεις της ανθρωπίνης καλαισθησίας και διανοήσεως, διότι αυτές επιδρούν επί της σκέψεως των παρατηρητών και δημιουργούν ψυχικές εξάρσεις οπότε οι ψυχικές δυνάμεις εκδηλούνται αφθονότερων προς ενέργεια, εκ της οποίας γίνεται η διανοητική και ηθική πρόοδος. Η ανθρωπίνη φύση πρέπει ακόμη να διαθέτει χρόνον διά διανοητικές της και ψυχικές της συναναστροφές, διά συζητήσεις και διά πάν ό,τι δύναται να την τέρπει και της προκαλεί ψυχική ηρεμία και γλυκύτητα και εν γένει διανοητική χαρά.
Της εργασίας και της αναψυχής του ανθρώπου έπεται ο ύπνος. Κατά τον χρόνον αυτόν συντελούνται μέγιστες λειτουργίες της ανθρωπίνης ψυχής. Ο υπαγορεύων τον ύπνο φυσικός νόμος φέρει σε αδράνεια τα επαρκώς ενεργήσαντα όργανα της φύσεως των όντων, ίνα μη αυτά εν τω συνόλω τους απασχολούν την ψυχή και δεν της είναι δυνατόν να ελευθερώνεται και να έρχεται σε επαφή μετ’ άλλων ζωικών και πνευματικών μορφών του περιβάλλοντός της.
Τηρεί τον βρισκόμενο σε ύπνο οργανισμό της δια των ζωικών και κινητικών της λειτουργιών όπως μη διακόπτεται η συνέχεια της ζωής του, αλλά ελευθερουμένη αυτού και ερχόμενη σε επαφήν μετά άλλων ζωικών και πνευματικών φύσεων τελεί μετ’ αυτών είδος τι επιμιξίας, προσλαμβάνει εξ αυτών αύξουσα δυναμικότητα και κατόπιν αυτού έρχεται και περιβάλλει εκ νέου τα όργανά της με τις ζωικές της δυνάμεις. Αλλά και απλώς ακόμη ανάπαυλα των ενεργειών της επί του οργανισμού της δίδει στην ψυχή την ευκαιρία να αυτοσυγκεντρούται, να ανασυντάσσει μηχανικώς τις δυνάμεις της και να περιβάλλει τα όργανά της με μεγαλυτέρα ζωική ενέργεια.
Σπυρίδων Νάγος – Απόσπασμα από το “Αλήθεια Ελευθερία Γνώση”
