ΕΞΩΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΜΕ ΒΡΟΧΕΣ, ΠΟΤΑΜΙΑ, ΛΙΜΝΕΣ ΚΑΙ ΠΑΓΟΒΟΥΝΑ ΣΤΟΝ ΤΙΤΑΝΑ
Για τις νέες επιστημονικές ανακαλύψεις μιλά στην «Ελεύθερη Έρευνα» η δρ Αστροφυσικής, Αθηνά Κουστένη
Νέα εντυπωσιακά δεδομένα, που θέτουν υπό αμφισβήτηση τις ισχύουσες θεωρίες για την πιθανότητα ύπαρξης ζωής έφερε στο φως η αποστολή του διαστημοπλοίου Cassini στον Τιτάνα, τον μεγαλύτερο δορυφόρο του Κρόνου και δεύτερου μεγαλύτερου στο Ηλιακό μας Σύστημα μετά τον Γανυμήδη του Δία. Η ανακάλυψη νερού στον Τιτάνα σε συνδυασμό με την ανακάλυψη νερού επίσης και στην επιφάνεια ενός άλλου δορυφόρου του Κρόνου, του Εγκέλαδου, ανατρέπουν μία από τις βασικές θεωρίες της εξωβιολογίας, που υποστηρίζει, ότι ζωή εκτός της Γης είναι πιθανό να υπάρχει μόνον κοντά στον Ηλιο. Ο εντοπισμός επί πλέον στον Βόρειο Πόλο του Τιτάνα πολλών μικρών λιμνών μεθανίου ενισχύει την άποψη των ερευνητών, πως στο δορυφόρο του Κρόνου επικρατούν συνθήκες παρόμοιες με αυτές, που επικρατούσαν στη Γή πριν εκατομμύρια χρόνια.
«Στον Τιτάνα βρέχει, ρέουν ποταμοί από μεθάνιο, σχηματίζονται λίμνες, αμμόλοφοι και βουνά από πάγο» εξήγησε στην «Ελεύθερη Έρευνα» η ερευνήτρια στο Αστεροσκοπείο του Παρισιού και υπεύθυνη για την επεξεργασία των στοιχείων, που στέλνουν πίσω στη Γη τα όργανα του Cassini, δρ Αστροφυσικής και Διαστημικών Τεχνικών, κ. Αθηνά Κουστένη.
«Eντοπίσαμε στην ατμόσφαιρα του Τιτάνα ισομερές ακετυλενίου. Πρόκειται για οργανικό μόριο, η δομή του οποίου μοιάζει με αυτή των προβιοτικών μορίων, που γέννησαν τη ζωή πάνω στη Γη. Μελετώντας το μπορούμε να αντλήσουμε στοιχεία για το είδος της ζωής, που μπορεί να δημιουργηθεί στον πλανήτη», μας λέει η δρ Αστροφυσικής και Διαστημικών Τεχνικών, κ. Αθηνά Κουστένη. (Φωτο ΕΤ-11-05-08.)
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΔΡ ΑΘΗΝΑΣ ΚΟΥΣΤΕΝΗ
«Ε.Ε.»: Τι έδειξε η έρευνά σας στον Τιτάνα; Υπάρχει νερό; Μοιάζει με τη Γη;
– Όταν στις 14 Ιανουαρίου 2005 το ρομπότ Huygens προσεδαφιζόταν στον Τιτάνα, κανείς δεν φανταζόταν το εξωτικό περιβάλλον και τη μορφολογικά πλούσια επιφάνεια, που θα ανακαλύπταμε. Αυτό το μικρό ουράνιο σώμα είναι μια χρυσή ευκαιρία για να κατανοήσουμε πώς δημιουργήθηκε και εξελίχθηκε το πλανητικό μας σύστημα και η Γη. Εγώ ενδιαφερόμουν βασικά ν’ αποδείξω τις πολλές ομοιότητες του Τιτάνα με τον δικό μας πλανήτη, πράγμα, που εμφανίστηκε μέσα από τα επιφανειακά και ατμοσφαιρικά χαρακτηριστικά, που ήρθαν στο φως χάρη στο Cassini. Ετσι η ανακαλυψη του νερού, που έκανα το 1998 και μετά οι πρώτοι χάρτες της επιφάνειας, που βγάλαμε το 2005 μας έφεραν πιο κοντά στην αποκάλυψη ενός νέου κόσμου, μιας νέας Γης, όπου βρέχει, ρέουν ποταμοί από μεθάνιο, σχηματίζονται λίμνες, αμμόλοφοι και βουνά από πάγο.
«Ε.Ε.»: Πώς δέχθηκε η Επιστημονική Κοινότητα το επίτευγμά σας;
– Μάλλον με χαρά, διότι προσθέταμε ένα νέο λιθαράκι στο οικοδόμημα των γνώσεών μας για το εξωτερικό πλανητικό μας σύστημα, τους δορυφόρους του Κρόνου και τον Τιτάνα ιδιαίτερα.
H προσεδάφιση του Huygens στον Τιτάνα. (Kαλλιτεχνική αναπαράσταση).
«Ε.Ε.»: Το 2009 ανακηρύχθηκε έτος Αστρονομίας. Τι ακριβώς σημαίνει αυτό;
Το έτος 2009 αποτελεί μια ξεχωριστή χρονιά για την Αστρονομία, καθώς έχει οριστεί από την Διεθνή Αστρονομική Ένωση (International Astronomical Union) και την UNESCO ως Διεθνές Έτος Αστρονομίας. Κύρια επιδίωξη είναι οι πολίτες τη Γης να ανακαλύψουν ξανά τη θέση τους στο Σύμπαν μέσα από την παρατήρηση του ημερήσιου και νυχτερινού ουρανού αποκτώντας παράλληλα μια προσωπική αίσθηση αναζήτησης και έρευνας. Στα πλαίσια του Διεθνούς Έτους Αστρονομίας πλήθος εκδηλώσεων και δραστηριοτήτων έχουν προγραμματιστεί σε όλη την Υφήλιο κατά τη διάρκεια του έτους.
«Ε.Ε.»: Οι μετεωρίτες που πέφτουν, περικλείουν στο εσωτερικό τους κά-ποιες μορφές ζωής ;
– Υπάρχουν ενδείξεις, ότι μερικοί μετεωρίτες από τον Άρη, που έφτασαν στη Γη, περιείχαν ίχνη πρώιμης ζωής και ορισμένες θεωρίες καταλήγουν, ότι και η ζωή στη Γη εμφανίστηκε με τον ίδιο τρόπο. Προς το παρόν δεν έχουν επιβεβαιωθεί αυτές οι θεωρίες πλήρως.
|
Aνεπεξέργαστη φωτογραφία του Τιτάνα, όπου είναι σημειωμένη κλίμακα μεγεθών. Η επιφάνεια είναι πιο σκούρα απ’ ότι αναμενόταν αρχικά. Αποτελείται από ένα μείγμα νερού και πάγου υδρογονανθράκων. Υπάρχουν επίσης στοιχεία διάβρωσης στη βάση των αντικειμένων της φωτογραφίας, υποδεικνύοντας ποτάμια δραστηριότητα. |
 |
«Ε.Ε.»: Τι εννοείτε λέγοντας, ότι ψάχνουμε το παρελθόν της Γης στον Τιτάνα;
– Οι συνθήκες που επικρατούν σήμερα στον Τιτάνα (χαμηλές θερμοκρασίες, μεθάνιο στην ατμόσφαιρα κ.τ.λ.) προσομοιάζουν με αυτές, που επικρατούσαν στη Γη πριν την εμφάνιση της ζωής. Μελετώντας τον Τιτάνα είναι σαν να ανοίγουμε ένα παράθυρο στη μακρινή εκείνη περίοδο της γήινης ιστορίας, που θα μας επιτρέψει να κατανοήσουμε βαθύτερα την γένεση και την εξέλιξη του πλανήτη μας.
 |
Φαράγγια δημιουργημένα από άφθονη ροή υγρού μεθανίου σε ποταμούς του Τιτάνα, όπως φαίνονται στην εικόνα ραντάρ του διαστημο-πλοίου Cassini, που λήφθηκε στις 21 Μαΐου 2009. Το είδος της διάβρωσης στο κέντρο της εικόνας υποδεικνύει δραστηριότητα βροχο-πτώσεων. |
«Ε.Ε.»: Ποια είναι τα επιστημονικά σας σχέδια για το μέλλον;
Τα διαστημόπλοια είναι τα «μάτια» μας και τα «χέρια» μας, γιατί μας επιτρέπουν να κάνουμε παρατηρήσεις σε μακρινούς κόσμους. Σήμερα έχουμε προσεδαφίσει διαστημόπλοια στη Σελήνη, την Αφροδίτη, τον Άρη και τον Τιτάνα, ενώ σε λίγο φτάνουμε μέχρι τον μακρινό Πλούτωνα! Στο κοντινό μέλλον μπορεί να έχουμε βάσεις στη Σελήνη και στον Άρη. Επίσης, διαστημικές πόλεις, που θα χρησιμοποιούν ηλιακή ενέργεια ενώ το ταξίδι προς άλλους πλανήτες θα είναι καθημερινότητα. Ηδη η διαστημική αποστολή Cassini-Huygens μας προκαλεί εκπλήξεις για τον Κρόνο, τους δορυφόρους και τους δακτυλίους και βέβαια τον Τιτάνα! Τα δικά μου σχέδια θα με πάνε πρώτα στο σύστημα του Κρόνου για να επισκεφτούμε τον Τιτάνα πάλι με αερόστατο και ρομπότ και τον Εγκέλαδο με τους πίδακες νερού.
Αγγελική Ρέτουλα
