Έχουν ιδιαίτερη σημασία τα λεγόμενά του, γιατί, πριν την σημερινή συνέντευξη του Αλβανού αρχαιολόγου, την αναγνώριση και την ελληνικότητα της “Αδριανούπολης” στην Βόρειο Ήπειρο και τα ατράνταχτα στοιχεία για τον ανεπτυγμένο ελληνικό πολιτισμό, είχαν προηγηθεί τα τελευταία χρόνια, από την σύμπραξή του αλβανικού αρχαιολογικού Ινστιτούτου με το Ιταλικό πανεπιστήμιο Μαντσεράτα και εν συνεχεία και με το πανεπιστήμιο Αργυρόκαστρου, ανελέητοι ισχυρισμοί με σκοπό να θάψουν 400 χρόνια προγενέστερου αρχαιοελληνικού πολιτισμού στον κάμπο της Δερόπολης στην Βόρειο Ήπειρο και να επιδιώκουν να το βαφτίσουν και να” μιλάει μόνο ρωμαϊκά.”
εδραιωθεί και να κατακυρωθεί η ευρύτερη περιοχή, “ρωμαϊκή”. Ευτυχώς τότε προσέκρουσαν στην σθεναρή αντίδραση των δημοτικών αρχών της Κάτω Δερόπολης.
Αυτό είναι που θέλουν και οι Αλβανοί για τους ευνόητους λόγος ,οι οποίοι παραδέχονται κάθε τι ρωμαϊκό, ενώ βαφτίζουν κάθε τι ελληνικό “ιλλυρικό”, άρα, αλβανικό . Τότε οι ανασκαφές ανέδειξαν στο βορειοανατολικό τμήμα του αρχαίου θεάτρου ελληνικά μεγαλοπρεπή κτίσματα που άνηκαν στον VI – V π.Χ. αιώνα .
Υπό τον φως αυτών των πραγμάτων, τότε το 2010 οι Ιταλοί επιστήμονες αναγκάστηκαν να παραδεχτούν για πρώτη φορά ότι στην περιοχή προϋπήρχε ελληνικός πολιτισμός αλλά…, “ασήμαντος” !
Αδριανούπολη , τα 400 χρόνια προϊστορίας που δεν ” γνωρίζαμε” ως σήμερα,- λέει ο Αλβανός καθηγητής αρχαιολογίας ,επικεφαλής των Αλβανών αρχαιολόγων στις ανασκαφές στην Αδριανούπολη – Βόρειος Ήπειρος.
Αυτή είναι η ιστορική αλήθεια και το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε ο Αλβανός αρχαιολόγος Dimiter Kondi . Οι πρόσφατες ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν από αυτόν στο κάμπο της Δερόπολης στην κοιλαδα του Δρίνου, έχουν φέρει στο φως αρχαιολογικά ευρήματα που δείχνουν τα ίχνη της Ελληνιστικής περιόδου προγενέστερης εκείνης της Ρώμης , η οποία έδωσε το όνομά του (Αδριανού ) στην περιοχή . Αυτά είναι τα πραγματικά αποτελέσματα ανασκαφών της αρχαιολογικής αποστολής έρευνας που διεξάγεται από την Ιταλική – Αλβανική ομάδα ,από Πανεπιστήμιο της Ιταλίας με επικεφαλής τον καθηγητή Roberto Perna, το Ινστιτούτο Αρχαιολογίας της Αλβανίας ,με επικεφαλής τον αρχαιολόγο καθηγητή Dimiter Kondi και φοιτητές του Πανεπιστημίου Τιράνων και Πανεπιστημίου “Eqerem Kambej ” Αργυρόκαστρου.
Ο καθηγητής Dimiter Kondi αναφέρει,
«Ο στόχος της αποστολής αυτής ήταν η επέκταση της ανασκαφής στον αρχαιολογικό αυτό χώρο και κατάρτισης φοιτητών , η οποία διήρκεσε από 4 Αύγουστος έως 4 Σεπτεμβρίου 2013. Η ανασκαφή επικεντρώθηκε στο χώρο του αρχαίου θεάτρου και στην σκηνή του, ενώ η έρευνα συνεχίστηκε και στην προηγούμενη ανασκαφή στο ρωμαϊκό ναό » , – λέει ο καθηγητής Kondi. Σύμφωνα με τον ίδιο, στις ανασκαφές βρέθηκαν αρκετά καινούργια αρχαία αντικείμενα καθημερινής χρήσης σε κεραμικά, μέταλλο και χαλκό, καθώς και μεγάλος αριθμός κερμάτων, αρκετά αμφορείς και λυχνοι. Επιπλέον,πραγματοποιήσαμε μια αρχαιολογική έρευνα για να ανακαλύψουμε, αν η Αδριανούπολη χτίστηκε σε μια ελεύθερη ζώνη , ή πάνω μιας προϋπάρχουσας προγενέστερης πόλης. Μετά την έρευνα που διεξήχθη ,δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ,πριν χτιστεί η Αδριανούπολη προϋπήρχε άλλος πολιτισμός. Τα κεραμικά και αρχαιολογικά ευρήματα που βρέθηκαν στο οικισμό αυτό ανήκουν στο III – II αιώνα π.Χ. και χρονολογούνται πριν τη ρωμαϊκή περίοδο της Αδριανούπολης που χτίστηκε το II αιώνα μ.Χ. Όλα τα αρχαιολογικά ευρήματα που βρέθηκαν στο αρχαίο θέατρο και στην Ρωμαϊκή Αγορά χρονολογούνται νωρίτερα από την “Ρωμαϊκή Αδριανούπολη”.
Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ο “Ρωμαϊκός πολιτισμός της Αδριανούπολης” χτίστηκε πάνω σε ανεπτυγμένο ελληνικό πολιτισμό”, καταλήγει ο Αλβανός αρχαιολόγος Dimiter Kondi.
