Οι Έλληνες αρχαιολόγοι έχουν εντοπίσει σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα στον βυθό της Αλεξάνδρειας μεταξύ των οποίων και τον πύργο ενός γρανιτένιου πυλώνα. Πάνω αριστερά ο υπεύθυνος των ερευνών Χ. Τζάλλας
Γιγαντιαίες κατασκευές, δεκάδες ναυάγια και καταβυθισμένα λατομεία βρίσκονται διάσπαρτα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, καθώς και πολλά τμήματα κτισμάτων με καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της ιστορίας.
Οι ενάλιες έρευνες προσέγγισαν το Μαυσωλείο της Κλεοπάτρας, τον ναό της Ίσιδας Λοχιάδος, τμήματα από τον τόπο μαρτυρίου του Αγίου Μάρκου και χαρτογραφούν τις επιπτώσεις στην ακτογραμμή από σεισμούς και τσουνάμι.
«Με το Ινστιτούτο Μελετών Αρχαίας και Μεσαιωνικής Αλεξάνδρειας συνεχίζουμε την έρευνα για 15η χρονιά, ενώ συνολικά έχουμε κάνει 26 αποστολές. Είναι η μοναδική ενάλια συστηματική έρευνα από Έλληνες επιστήμονες στο εξωτερικό», λέει ο κ. Χάρης Τζάλλας, υπεύθυνος εναλίων ερευνών. Η νέα αποστολή αποτελείται από αρχαιολόγους, δύτες και γεωφυσικούς, ενώ η μελέτη για την καταβύθιση της ακτής και των καιρικών φαινομένων γίνεται από κοινού σε συνεργασία με το Μαριοπούλειο – Καναγκίνειο Ιδρυμα Επιστημών Περιβάλλοντος.
«Έχουμε αποκτήσει δυνατότητα έρευνας σε ένα σύνολο 14 τ. χλμ. θάλασσας από την Άκρα Λοχιάδα έως τα βασιλικά ανάκτορα. Υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία ευρημάτων που ταυτίζονται με τα ανάκτορα των Πτολεμαίων, έχουμε βυθισμένες νεκροπόλεις, λατομεία, δραστηριότητα ναυτιλίας στα πιο βαθιά κτίρια στον βυθό. Μια μεγάλη ποικιλία από καινούργιες ψηφίδες οι οποίες θα προστεθούν στην τοπογραφία και την ιστορία της Αλεξάνδρειας».
Όπως εξηγεί ο κ. Χ. Τζάλλας, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται πλέον και στην κατανόηση των γεωλογικών φαινομένων, καθώς καταγράφονται δεκάδες ευρήματα τα οποία θα περίμενε κανείς στη στεριά. Είναι η επιβεβαίωση ότι μεγάλοι σεισμοί και ισχυρά τσουνάμι επηρέασαν την πόλη. Φαίνεται ότι η ακτογραμμή της Αλεξάνδρειας έχει καταβύθιση που φτάνει τα 14 μέτρα.
«Το πιο σημαντικό είναι ότι εντοπίσαμε, με κάποια σιγουριά, τη θέση που είχε το Μαυσωλείο της Κλεοπάτρας. Βρήκαμε τον πύργο ενός γρανιτένιου πυλώνα. Πρόκειται για μοναδικό εύρημα στην περιοχή της Αλεξάνδρειας και αποτελεί τη φαραωνική συνέχεια της ελληνικής αρχιτεκτονικής στα χρόνια των Πτολεμαίων. Εκεί κοντά στο Μαυσωλείο ήταν και ο ναός της Ισιδας Λοχιάδας σύμφωνα με περιγραφές. Όταν όλα χάνονταν γύρω της η Κλεοπάτρα πηγαινοερχόταν σε αυτόν τον ναό και εν συνεχεία κλείστηκε στο Μαυσωλείο και αυτοκτόνησε. Η είσοδος του ναού οριοθετείται από τον πυλώνα αυτό. Το πόδι του πυλώνα ζυγίζει 9 τόνους, ενώ μία πόρτα -μάλλον του Μαυσωλείου- ζυγίζει 12 τόνους».
Στην περιοχή έχουν εντοπιστεί 400 μεγάλα αρχιτεκτονικά μέλη και πολλά έχουν φαραωνικές επιγραφές και σχέδια. Ιδιαίτερη σημασία επίσης έχουν τα πρωτοβυζαντινά κιονόκρανα, τα όποια οριοθετούν τη θέση μαρτυρίου του Αγίου Μάρκου. Ενα ιστορικό κτίριο το οποίο έχει χαθεί από το 1208 και σήμερα βρίσκεται 200 μ. από την ακτογραμμή.
Στα σημαντικά ευρήματα συγκαταλέγεται μία «Τράπεζα Αγάπης» από τον 4ο αιώνα με 13 θέσεις για τον Χριστό και τους μαθητές Του. «Ολα αυτά είναι ψηφίδες από την ιστορία της Αλεξάνδρειας σε συνάρτηση με τον ελληνικό πολιτισμό. Η βάση όλων είναι η πόλη που οραματίστηκε ο Μ. Αλέξανδρος την οποία εξαρχής φαντάστηκε ως κοσμοπολίτικη. Ξεκίνησε από γυμνό έδαφος και χτίστηκε εξαρχής με την πρόθεση να ενώνει και να μη χωρίζει τον κόσμο», λέει ο κ. Τζάλλας.
«Βέβαια η μελέτη των ευρημάτων είναι μια μεγάλη περιπέτεια, καθώς τα μουσεία είναι κορεσμένα. Βγάζουμε λοιπόν από τη θάλασσα αντικείμενα έως 100 κιλά, με εξαίρεση τον πυλώνα. Για τη διαδικασία απαιτείται πλωτός γερανός προκειμένου να μελετηθούν και να φωτογραφηθούν οι σχεδιασμοί, τα φαραωνικά χαράγματα και τα ελληνικά σύμβολα. Έως τώρα έχει ανασυρθεί 2-3 φορές και το ξανατοποθετούμε στον βυθό. Πρέπει να έχεις απίθανη υπομονή».
Γιώργος Αποστολίδης
