Ρώσοι επανακτούν ανέξοδα ναυτική βάση στη Μεσόγειο και πρόσβαση στην περιοχή όπου θα διεξάγονται οι έρευνες για «μαύρο χρυσό» και φυσικό αέριο.Τι σημαίνει ο συνωστισμός ερευνητικών, σεισμολογικών, αλλά και πολεμικών σκαφών ανοιχτά της Κύπρου και του Καστελόριζου;
Την ώρα που γινόταν γνωστό σε Αθήνα και Λευκωσία ότι κυβερνητικό διάταγμα στην Τουρκία εξουσιοδοτούσε την τουρκική εταιρεία πετρελαίου (ΤΡΑΟ) να πραγματοποιήσει θαλάσσιες έρευνες για εντοπισμό κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου, σε περιοχές κοντά στο Καστελόριζο (εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας) και στην Κύπρο (εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής της Ζώνης), λίγοι πρόσεξαν ένα πρωτοσέλιδο δημοσίευμα μιας ρωσικής εφημερίδας. Η εφημερίδα «Νιζαβίσιμαγια Γκαζιέτα», η οποία εκφράζει συνήθως τις απόψεις του ρωσικού Στρατού, έγραφε ότι ο ρωσικός στόλος «κατεβαίνει» και αυτός στη Μεσόγειο – κατά σύμπτωση απέναντι από την Κύπρο, αποκτώντας μόνιμο αγκυροβόλιο.
Κατά σύμπτωση πάλι, η ανακοίνωση της ρωσικής κυβέρνησης για τη διεύρυνση και τον εκσυγχρονισμό της τεχνικο-επισκευαστικής βάσης του πάλαι ποτέ σοβιετικού Ναυτικού στο λιμάνι Ταρτούς της Συρίας έγινε λίγες ημέρες μετά την ανακοίνωση της κυπριακής κυβέρνησης ότι συνεχίζονται οι έρευνες για τον εντοπισμό εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων πετρελαίου στην περιοχή της νοτιοανατολικής λεκάνης της Μεσογείου. Και ακόμη μία σύμπτωση: Το νέο ρωσικό αγκυροβόλιο στη Συρία θα είναι έτοιμο για να ελλιμενίσει τα πρώτα ρωσικά πολεμικά σκάφη προς το τέλος του 2009, όταν δηλαδή στην περιοχή αναμένεται να υπάρξει «συνωστισμός» ερευνητικών, σεισμολογικών αλλά και πολεμικών σκαφών.
Οι Ρώσοι (επ)ανακτούν ναυτική βάση στη Μεσόγειο και πρόσβαση στην περιοχή όπου θα διεξάγονται οι έρευνες για το πετρέλαιο σχεδόν τσάμπα. Δεν θα πληρώνουν ενοίκιο στους Σύρους, απλώς θα κάνουν εκπτώσεις στα ρωσικά οπλικά συστήματα που θα προμηθεύεται η Δαμασκός. Τα ναυτικά όμως οφέλη θα είναι τέτοια που οι άλλοι στόλοι, οι οποίοι συνήθως περιπολούν στη ΝΑ Μεσόγειο, θα νιώθουν πλέον την παρουσία και του ρωσικού. «Η βάση στο Ταρτούς θα καλύπτει τις ανάγκες όλων των σκαφώνπου θα εκτελούν αποστολές υπεράσπισης της πολιτικής ναυσιπλοΐας» , γράφει στην εφημερίδα ανώτερος αξιωματικός του ρωσικού Ναυτικού.
Κυβερνητικές πηγές στην Κύπρο αναφέρουν ότι τον Νοέμβριο αναμένεται να εμφανιστεί το πρώτο αμερικανικό ερευνητικό σκάφος στην ΑΟΖ της Μεγαλονήσου για να ξεκινήσει τις πρώτες έρευνες. Ετσι στη ΝΑ Μεσόγειο είναι πολύ πιθανόν να βρεθούν από το τέλος του φθινοπώρου σκάφη των ΗΠΑ, της Ρωσίας, της Τουρκίας, του Ισραήλ και φυσικά της Ελλάδας συν τα πολεμικά σκάφη της ναυτικής ΝΑΤΟϊκής δύναμης που περιπολούν μονίμως στην περιοχή. Ο «πόλεμος» των πετρελαίων, αν τελικά πρόκειται περί πολέμου έστω και με τη μεταφορική έννοια, αρχίζει σε τρεις μήνες.
Στην πραγματικότητα άρχισε πρώτα με χαρτοπόλεμο- με ανακοινώσεις των υπουργείων Εξωτερικών Τουρκίας, Ελλάδας και Κύπρου, όταν τουρκικές φρεγάτες πριν από δύο μήνες παρενόχλησαν δύο νορβηγικά σκάφη, το ένα σκάφος ερευνών και το άλλο συνοδό, που πραγματοποιούσαν έρευνες για λογαριασμό της Κύπρου. Η Κύπρος αντέδρασε καταγγέλλοντας την τουρκική επιθετικότητα στον ΟΗΕ. Η Ελλάδα αντέδρασε δηλώνοντας ότι αποτελεί «αναφαίρετο δικαίωμα» ενός κράτους-μέλους του ΟΗΕ και της ΕΕ να εκμεταλλεύεται όπως επιθυμεί τον θαλάσσιο πλούτο του. Η Τουρκία κατέστησε σαφές ότι «ο στόλος της καραδοκεί στην περιοχή» και ότι δεν πρόκειται να επιτρέψει να γίνει καμία εκμετάλλευση αν δεν ωφεληθούν από αυτή και οι Τουρκοκύπριοι.
Ο «πόλεμος» συνεχίστηκε με την «κίνηση-ματ»- όπως χαρακτηρίστηκε- της Κύπρου να εκχωρήσει δικαιώματα εκμετάλλευσης στον αμερικανό ενεργειακό κολοσσό Chevron σε ένα θαλάσσιο οικόπεδο «φιλέτο», κοντά στα χωρικά ύδατα του Ισραήλ. Οι Τούρκοι αντέδρασαν με διαβήματα προς τις ΗΠΑ, αλλά είναι μάλλον απίθανο κάποιο τουρκικό σκάφος να παρενοχλήσει αμερικανικό πλοίο, έστω και αν αυτό ερευνούσε με άδεια της κυπριακής κυβέρνησης. Η πρώτη κίνηση της Αγκυρας, μετά την κίνηση της Λευκωσίας ήταν να ενεργοποιήσει ένα κυβερνητικό διάταγμα που εξεδόθη πέρυσι και επιτρέπει σε κρατικές εταιρείες της Τουρκίας να πραγματοποιήσουν έρευνες και εκτός τουρκικών χωρικών υδάτων. Πέρυσι όμως έκανε ξαφνικά την εμφάνισή του κοντά στο Καστελόριζο νορβηγικό ερευνητικό σκάφος μισθωμένο από τους Τούρκους, αλλά δεν προχώρησε σε έρευνες, επειδή η Αθήνα αντέδρασε με έντονα διαβήματα. Εφέτος όμως η Αγκυρα εμφανίζεται έτοιμη για νέες έρευνες, κυρίως στην περιοχή του Καστελόριζου και δυτικά της Κύπρου. Η Κύπρος έσπευσε να διατηρήσει μπλοκαρισμένο το ενταξιακό κεφάλαιο της ενέργειας της Τουρκίας, βάζοντας ένα είδος τροχοπέδης στα σχέδια των Τούρκων για την ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από αγωγούς φυσικού αερίου μέσω του τουρκικού εδάφους.
Τα κίνητρα της Αγκυρας
ΓΙΑΤΙ η Τουρκία επιμένει σε έρευνες, πυροδοτώντας ένταση στην περιοχή; Μήπως για να προστατεύσει τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων, όπως διατείνεται; Οχι βεβαίως. Στην περιοχή όντως βρέθηκαν κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου. Το ανακοίνωσε ήδη το Ισραήλ, συγκεκριμένα ότι βρήκε πλούσια κοιτάσματα φυσικού αερίου σε θαλάσσια περιοχή που γειτνιάζει με την Κύπρο και άρχισε μάλιστα τη διαδικασία της αξιοποίησής τους, επιδιώκοντας να συνάψει διακρατικές συμφωνίες με γειτονικές χώρες περιλαμβανομένης της Κύπρου. Ισραηλινοί αξιωματούχοι δεν είναι καθόλου φειδωλοί στις δηλώσεις τους. Βεβαιώνουν ότι το φυσικό αέριο που βρέθηκε ανάμεσα στη χώρα τους και στην Κύπρο εξασφαλίζει την ενεργειακή επάρκεια του Ισραήλ για πολλά χρόνια. Επειτα από αυτές τις διαπιστώσεις η Τουρκία κινήθηκε και πάλι. Η κυβέρνηση Ερντογάν εκμεταλλεύεται το γεγονός ότι δεν έχουν οριστεί εδώ και χρόνια τα όρια των ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου, γεγονός που της επιτρέπει να αγνοεί το Δίκαιο της Θάλασσας.
Επιπλέον εντελώς αυθαίρετα δηλώνει ότι δεν αναγνωρίζει την ΑΟΖ Κύπρου και απειλεί ότι θα διώξει οποιοδήποτε σκάφος βρεθεί στην περιοχή, πλην ίσως των αμερικανικών σκαφών, για τα οποία η Αγκυρα στέλνει «προειδοποιήσεις» στην Ουάσιγκτον και εκκλήσεις να μην προχωρήσουν σε έρευνες αμερικανικές εταιρείες αν δεν επιλυθεί το Κυπριακό. Η ύπαρξη πετρελαϊκών κοιτασμάτων στη ΝΑ Μεσόγειο δεν είναι κάτι καινούργιο. Το Γαλλικό Ινστιτούτο Πετρελαϊκών Ερευνών είχε εκδώσει χάρτη για την περιοχή αυτή προ πολλών ετών, μάλιστα είχε εκδηλώσει και ενδιαφέρον. Επειδή πολλές χώρες έδειξαν ενδιαφέρον, η κυπριακή κυβέρνηση μοίρασε τη θαλάσσια περιοχή της (ΑΟΖ) σε 12 θαλάσσια οικόπεδα. Το πρώτο το έδωσε ήδη για εκμετάλλευση στην αμερικανική Chevron. Οι Αμερικανοί δεν πήραν κάποιο τυχαίο οικόπεδο, αλλά το φιλέτο, το Νο 12 που γειτνιάζει με τα ισραηλινά οικόπεδα, στα οποία βρέθηκαν πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου. Τα υπόλοιπα 11 οικόπεδα η Κύπρος σκοπεύει να τα ενοικιάσει σε άλλες διεθνείς πετρελαϊκές εταιρείες, περιλαμβανομένων και ελληνικών. Ενδιαφέρον δείχνουν και οι Βρετανοί, οι οποίοι διατηρούν βάσεις στην Κύπρο, μάλιστα μια από αυτές, η βάση της Επισκοπής- θεωρείται βρετανικό έδαφος-, βρίσκεται κοντά σε ένα από τα θαλάσσια οικόπεδα.
BHMA Ν. ΧΑΣΑΠΟΠΟΥΛΟΣ | Κυριακή 26 Ιουλίου 2009
