Το πρόσωπο του Σπονσιανού Α’, ο οποίος εξαφανίστηκε από την ιστορία από τους ειδικούς τον δέκατο ένατο αιώνα. Ωστόσο οι ερευνητές διαπίστωσαν πλέον ότι ήταν ένας “χαμένος” αλλά υπαρκτός Ρωμαίος αυτοκράτορας. Το αρχαίο χρυσό νόμισμα αποδεικνύει ότι ένας Ρωμαίος αυτοκράτορας του τρίτου αιώνα μ.Χ. που είχε απορριφθεί από τους ιστορικούς ως φανταστικό πρόσωπο, τελικά όντως υπήρχε.
Ποιος ήταν ο αυτοκράτορας Σπονσιανός;
Το νόμισμα που φέρει το όνομα του Σπονσιανού και το πορτρέτο του βρέθηκε πριν από περισσότερα από 300 χρόνια στην Τρανσυλβανία, που ήταν κάποτε ένα μακρινό φυλάκιο της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.
Το νόμισμα θεωρούταν ψεύτικο και είχε κλειδωθεί σε ένα ντουλάπι μουσείου.
Ωστόσο οι επιστήμονες άλλαξαν γνώμη όταν εξέτασαν προσεκτικά τα σημάδια γρατσουνιάς που είναι ορατά κάτω από ένα μικροσκόπιο, τα οποία αποδεικνύουν ότι το νόμισμα όντως κυκλοφόρησε πριν από 2.000 χρόνια.
Ο καθηγητής Πολ Πίρσον του University College του Λονδίνου, ο οποίος ηγήθηκε της έρευνας, δήλωσε στο BBC News ότι έμεινε έκπληκτος από την ανακάλυψη.
«Αυτό που ανακαλύψαμε είναι ένας αυτοκράτορας. Ήταν μια προσωπικότητα που πιστεύαμε ότι ήταν μη υπαρκτή και ξεγραμμένη από τους ειδικούς.
«Αλλά τελικά αποδείχθηκε ότι ήταν αληθινός και ότι έπαιξε ρόλο στην ιστορία».
Ερείπια ρωμαϊκού οχυρού στη Δακία SEBASTIAN CONDREA VIA GETTY IMAGES
Το νόμισμα αρχικά βρέθηκε σ′ ένα μικρό θησαυρό που ανακαλύφθηκε το 1713. Θεωρήθηκε ότι ήταν ένα γνήσιο Ρωμαϊκό νόμισμα μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα, όταν οι ειδικοί υποψιάστηκαν ότι μπορεί να είχε παραχθεί από πλαστογράφους της εποχής.
Μάλιστα, το 1863, ο Χένρι Κοέν, ο κορυφαίος νομισματογνώστης της εποχής στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας, εξέτασε το νόμισμα προκειμένου να δει αν αξίζει να το εντάξει στον κατάλογό του με τα ρωμαϊκά νομίσματα. Ο Κοέν δεν το χαρακτήρισε απλώς ψεύτικο, αλλά και κακοφτιαγμένο. Μαζί του συμφώνησαν και άλλοι ειδικοί, με συνέπεια μέχρι σήμερα ο Σπονσιανός να περάσει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας.
Ωσπου ο καθηγητής Πίρσον υποψιάστηκε το αντίθετο όταν είδε φωτογραφίες του νομίσματος ενώ ερευνούσε για ένα βιβλίο για την ιστορία της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Μπόρεσε να διακρίνει γρατσουνιές στην επιφάνειά του και υποπτέφθηκε ότι μπορεί να είχαν να είχαν δημιουργηθεί από την κυκλοφορία του νομίσματος.
Επικοινώνησε με το Μουσείο Hunterian στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης, όπου το νόμισμα είχε φυλαχθεί κλειδωμένο σε ένα ντουλάπι μαζί με άλλα τρία από τον αρχικό θησαυρό, και ρώτησε αν μπορούσε να συνεργαστεί με τους ερευνητές εκεί.
Εξέτασαν και τα τέσσερα νομίσματα κάτω από ένα ισχυρό μικροσκόπιο και επιβεβαίωσαν στο περιοδικό, PLOS 1, ότι υπήρχαν πραγματικά γρατσουνιές από την τριβή με άλλα νομίσματα μέσα σε κάποιο πουγκί ή πορτοφόλι.
Μια χημική ανάλυση έδειξε επίσης ότι τα νομίσματα ήταν θαμμένα στο χώμα για εκατοντάδες χρόνια, σύμφωνα με τον Γιέσπερ Ερικσον, ο οποίος είναι ο επιμελητής νομισμάτων του μουσείου και συνεργάστηκε με τον καθηγητή Πίρσον στη μελέτη.
Fascinating day of numismatic sleuthing at the wonderful @hunterian museum collection today in Glasgow with Jesper Ericsson and Jacek Olender. The Roman “emperor” #sponsian – fake or real? tbc… pic.twitter.com/OJCj0LfXhO
— Paul Pearson (@paul_n_pearson) September 16, 2021
Ποιος όμως ήταν ο Αυτοκράτορας Σπονσιανός;
Ο Σπονσιανός, (Sponsianus) πιστεύεται ότι ήταν ένας Ρωμαίος σφετεριστής, ο οποίος προσπάθησε να καταλάβει τον θρόνο κατά τη δεκαετία του 240 μ.Χ, πιθανότατα κατά τη διάρκεια της κυριαρχίας του Φιλίππου του Άραβα (244–249 μ.Χ.).
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι ήταν ένας στρατιωτικός διοικητής που αναγκάστηκε να στεφθεί ως αυτοκράτορας στην απομακρυσμένη ρωμαϊκή επαρχία της Δακίας (σ.σ που κάλυπτε εδάφη της σημερινής Ρουμανίας και Μολδαβίας ως επί το πλείστον).
Αρχαιολογικές και ιστορικές μελέτες έχουν αποδείξει ότι η Δακία αποκόπηκε από την υπόλοιπη ρωμαϊκή αυτοκρατορία γύρω στο 260 μ.Χ. σε μια περίοδο πανδημίας, εμφυλίου πολέμου όπου η ρωμαϊκή αυτοκρατορία κατακερματιζόταν.
Περικυκλωμένος από εχθρούς και αποκομμένος από τη Ρώμη, ο Σπονσιανός πιθανότατα ανέλαβε την ανώτατη διοίκηση κατά τη διάρκεια μιας περιόδου χάους και εμφυλίου πολέμου, προστατεύοντας τον στρατιωτικό και άμαχο πληθυσμό της Δακίας μέχρι να αποκατασταθεί η τάξη. Η επαρχία εκκενώθηκε μεταξύ 271 μ.Χ. και 275 μ.Χ., σύμφωνα με τον Γιέσπερ Ερικσον.
«Η ερμηνεία μας είναι ότι ήταν υπεύθυνος για τη διατήρηση του ελέγχου του στρατού και του άμαχου πληθυσμού επειδή ήταν περικυκλωμένοι και εντελώς αποκομμένοι», είπε. «Για να δημιουργήσουν μια λειτουργική οικονομία στην επαρχία αποφάσισαν να κόψουν τα δικά τους νομίσματα».
Αυτή η θεωρία θα εξηγούσε γιατί τα νομίσματα δεν μοιάζουν με αυτά της Ρώμης.
Η ανακάλυψη παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ιστορία της Τρανσυλβανίας και της Ρουμανίας, σύμφωνα με τον προσωρινό διευθυντή του Εθνικού Μουσείου Μπρούκενταλ, Aλεξάντρου Κονσταντίν Τσιτούτσα.
«Για την ιστορία της Τρανσυλβανίας και της Ρουμανίας ειδικότερα, αλλά και για την ιστορία της Ευρώπης γενικότερα, εάν αυτά τα αποτελέσματα γίνουν αποδεκτά από την επιστημονική κοινότητα, θα σημαίνουν την προσθήκη μιας άλλης σημαντικής ιστορικής φιγούρας στην ιστορία μας», είπε.
Τα νομίσματα εκτίθενται στο Μουσείο Hunterian στη Γλασκώβη.
Πηγή: BBC, huffingtonpost
