του Κώστα Μποτόπουλου για το http://www.protagon.gr
Μέσα στις πολλές δυσκολίες που δημιούργησε η εκτεταμένη εκλογική περίοδος, αχνοφέγγει και κάτι ενθαρρυντικό: ακούγονται όλο και πιο συχνά, και όλο και πιο καθαρά, φωνές για θετική στάση και δράση. Για απαγκίστρωση από το φόβο και τη γκρίνια (χωρίς υποτίμηση, φυσικά, της κατάστασης), για συνένωση δυνάμεων και δημιουργία (όχι ξανά, αλλά για πρώτη φορά τόσο συνειδητά).
Η κοινωνία των μη εν υπνώσει πολιτών επιτέλους κινητοποιείται και, κάπως, κινητοποιεί. Μόνο στην παρούσα φιλόξενη ιστοσελίδα, ανευρίσκονται τις τελευταίες μέρες πολλά τέτοια δείγματα.
Στο πεδίο των επίσημων πολιτικών δυνάμεων, ως ανάλογες εξελίξεις θα μπορούσαν να θεωρηθούν η συγκεκριμενοποίηση των προγραμμάτων αντιμετώπισης της κρίσης από τα πρώην κόμματα εξουσίας (με τα «6 σημεία του ΠΑΣΟΚ» και το «Ζάππειο τρισήμισυ» της Νέας Δημοκρατίας), οι προσεγγίσεις όμορων δυνάμεων και μια σχετική (γιατί ακόμα με πολλές παρεκβάσεις) λείανση της αντι-ευρωπαϊκής στάσης του ΣΥΡΙΖΑ. Το ζήτημα είναι πώς η θετική συζήτηση θα μετατραπεί σε θετική αύρα. Επ’ αυτού θα ήθελα να εισφέρω την ιδέα αξιοποίησης τριών εξελίξεων-αποκαλύψεων.
Πεδίο πρώτο, η συνειδητοποίηση της πραγματικότητας και η διάλυση αρκετών προκαταλήψεων:
– του δόγματος «η Δημοκρατία δεν έχει αδιέξοδα»: η Δημοκρατία μπορεί να δημιουργήσει αδιέξοδα, που λέγονται ακυβερνησία και άρα αδυναμία αντιμετώπισης των προβλημάτων, αλληλοεξουδετέρωση των πολιτικών δυνάμεων και άρα αποκλεισμός της εθνικής συνεννόησης, κοινωνική δυσφορία χωρίς ιμάντα μεταβίβασης και άρα χωρίς δυνατότητα υποδοχής και εκτόνωσης. Οι εκλογές του Μαΐου κατέβασαν όλα αυτά τα ενδεχόμενα από τη σφαίρα της θεωρίας στο καμίνι της πραγματικότητας, οι εκλογές του Ιουνίου καλούνται να αποτρέψουν τη διαιώνισή τους,
– της θεωρίας ότι «το Μνημόνιο είτε το καταπίνεις όπως είναι, είτε το καταπολεμάς»: αντίθετα, η ετυμηγορία του εκλογικού σώματος κατέστησε προφανές ότι η μέχρι τώρα εφαρμογή του πολιτικού σχεδίου μεταρρυθμίσεων που στηρίζει τη δανειακή σύμβαση (αυτό είναι το Μνημόνιο) παρουσιάζει πολλά προβλήματα και επιδέχεται πολλές βελτιώσεις, που είναι όχι μόνο δυνατές αλλά απορρέουν από την ίδια τη φύση του Μνημονίου ως συμφωνίας υπό διαρκή επεξεργασία και διαπραγμάτευση. Αυτή η διαδικασία αφορά όχι τη «φιλοσοφία» ή τις βασικές γραμμές του Μνημονίου, αλλά τον τρόπο υλοποίησης των επιμέρους μέτρων (τρανό παράδειγμα η απαραίτητη φορολογική μεταρρύθμιση, της οποίας ούτε η κατεύθυνση ούτε το περιεχόμενο προσδιορίζεται στο Μνημόνιο) και βέβαια απαιτεί, εμπνεόμενη αλλά υπερβαίνοντας το τανγκό, όχι δύο, αλλά τέσσερεις (ελληνική κυβέρνηση και τρόικα),
– της αντίληψης ότι «η Ευρώπη σε κάθε περίπτωση θα μας σώσει, για να διασωθεί και η ίδια». Όλες οι μετά τις εκλογές του Μαΐου ενέργειες και διακηρύξεις παραγόντων της Ένωσης αποδεικνύουν ότι, παρά τις μεταβολές που συντελούνται εντός της (βλ. παρακάτω), το μέλλον της χώρας μας εξαρτάται, σε αυτή τη φάση, από την ίδια και τις αποφάσεις της. Η προσγείωση στην πραγματικότητα μπορεί να είναι οδυνηρή, συνιστά όμως και ευκαιρία για αποτελεσματική δράση.
Πεδίο δεύτερο, το ανθρώπινο δυναμικό της Ελλάδας. Πληθαίνουν, πέρα από τις φωνές αγωνίας, οι ιδιωτικές πρωτοβουλίες στον επιχειρηματικό, πνευματικό και επιστημονικό κόσμο.
Προσωπικά γίνομαι συχνά κοινωνός ιδεών και προτάσεων, χωρίς καμία υστεροβουλία, που προέρχονται από ανθρώπους, ιδίως νέους, που δραστηριοποιούνται εντός και εκτός Ελλάδας. Δεν το λέω εγώ, αλλά τα αντικειμενικά δεδομένα: η Ελλάδα, παρά τα προβλήματα της παιδείας της, έχει επιστήμονες υψηλού επιπέδου΄ παρά την ανυπαρξία ερευνητικών υποδομών, παράγει (συνήθως βέβαια εξάγοντας) έρευνα και καινοτομία΄ παρά την ανεργία και το κλείσιμο των οριζόντων, διαθέτει φοιτητές και νέους εξωστρεφείς, με προσόντα και τόλμη΄ παρά τα χτυπήματα που δέχεται ο κοινωνικός ιστός, διατηρεί μια αστική τάξη με συνοχή και αίσθηση ευθύνης. Η θετική μαγιά υφίσταται. Για την κινητοποίησή της χρειάζεται βέβαια ένας άλλος πολιτικός λόγος και εν γένει μια βαθιά πολιτική ανανέωση –και αυτό το στοίχημα όμως είναι μπροστά, όχι πίσω.
Πεδίο τρίτο, η μεταστροφή της Ευρώπης.
Για να είμαστε ρεαλιστές: η έμφαση στη λιτότητα δεν πρόκειται να εξαφανιστεί, τουλάχιστον στο άμεσο διάστημα. Όμως η εξισορρόπησή της με «αναπτυξιακά» στοιχεία (τα εισαγωγικά μπαίνουν και θα μπαίνουν όσο η ανάπτυξη δεν εξειδικεύεται) συντελείται ήδη, και μάλιστα πολλαπλά:
– μέρος της συγκρότησης της νέου είδους σχέσης μεταξύ Γερμανίας και Γαλλίας είναι η αποδοχή από την πρώτη της συμπλήρωσης του «Δημοσιονομικού Συμφώνου» με ένα «Αναπτυξιακό Σύμφωνο», ως προϋπόθεσης επικύρωσης από τη δεύτερη, αλλά και από άλλες χώρες που συμμερίζονται τις απόψεις της,
– η ιδέα ενός είδους «τραπεζικής ένωσης», εντός της οποίας οι χώρες της Ένωσης θα συμφωνήσουν να διασώζουν τις προβληματικές τράπεζες, από όποια χώρα και αν προέρχονται, βρίσκεται σε στάδιο προχωρημένης επεξεργασίας και θα τεθεί σύντομα στο τραπέζι από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ανοίγοντας παράλληλα ένα νέο γύρο συζήτησης γύρω από τις έννοιες της «συλλογικής εποπτείας» και της «οικονομικής αλληλεγγύης»
– η «οικονομική διακυβέρνηση», δηλαδή η συνεννόηση και από κοινού σχεδιασμός σε μακρο-οικονομικό επίπεδο, τίθεται εκ των πραγμάτων σε νέες βάσεις με την «πολιτικότερη» τροπή που παίρνουν τα πράγματα μετά το σπάσιμο της γερμανικής μονοκρατορίας, την προώθηση της «ατζέντας της ανάπτυξης» και τη λήψη υπόψη των κοινωνικών αντιδράσεων στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης.
Η αλλαγή του ευρωπαϊκού κλίματος –το ξαναλέω: αισθητή ήδη- συνιστά ένα λόγο παραπάνω για να μη διολισθαίνει ο εσωτερικός διάλογος σε λόγους και πράξεις που μας απομακρύνουν από την πλήρη συμμετοχή μας στην Ένωση.
Ο Κώστας Μποτόπουλος είναι Συνταγματολόγος, Πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς.
Πηγή: Καλά Νέα
