Τεράστιες απώλειες και σε οικονομικό επίπεδο, υπέστη η Ελλάδα από τη “διαρροή” ανθρώπινου κεφαλαίου στο εξωτερικό στη διάρκεια της κρίσης. Πέρα από το καίριο πλήγμα, που επιφέρει στην εγχώρια παραγωγικότητα και ανταγωνιστικότητα το brain drain, η χώρα χάνει την προστιθέμενη αξία και τα φορολογικά έσοδα, που δημιουργούν οι Έλληνες στις χώρες υποδοχής.
Βάσει υπολογισμών του διεθνούς μη κερδοσκοπικού οργανισμού στήριξης της επιχειρηματικότητας Endeavor Greece, οι άνθρωποι αυτοί, κυρίως ανώτερης/ανώτατης εκπαίδευσης, συνεισφέρουν ετησίως €12,9 δις στο ΑΕΠ των χωρών υποδοχής (κυρίως Γερμανία και Αγγλία). Επιπλέον, δημιουργούν €9,1 δις φορολογικά έσοδα για τις χώρες υποδοχής, εκ των οποίων €7,9 δις σε φόρους εισοδήματος και εισφορές και €1,2 δις σε ΦΠΑ.
Αθροιστικά, από το 2008 μέχρι και σήμερα, οι Έλληνες του brain drain έχουν παραγάγει περισσότερα από €50 δις ΑΕΠ στις νέες “πατρίδες” τους, με το ανθρώπινο δυναμικό να αναγορεύεται σε “νούμερο ένα” εξαγόμενο “προϊόν” της Ελλάδας. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η διαπίστωση της Endeavor Greece ότι το ποσό, που έχει δαπανήσει το ελληνικό κράτος για την εκπαίδευση των ανθρώπων αυτών, υπολογίζεται στα €8 δις.
Σύμφωνα με στοιχεία από τις χώρες υποδοχής και εγχώριες έρευνες, τα οποία επικαλείται η Endeavor Greece, η εκτιμώμενη φυγή ανθρώπινου κεφαλαίου από τον Ιανουάριο 2008 μέχρι σήμερα είναι μεταξύ 350.000 (εκτίμηση Endeavor) και 427.000 (εκτίμηση ΤτΕ). Εντυπωσιακή είναι η διαπίστωση της εταιρείας ότι περισσότεροι εργαζόμενοι (49%) παρά άνεργοι (43%) επιθυμούν να φύγουν από τη χώρα, αναζητώντας καλύτερες ευκαιρίες εξέλιξης και ένα σταθερότερο περιβάλλον.
“Ναυαρχίδα” των εξαγωγών
Από την ανάλυση της Endeavor, προκύπτει ότι μεταξύ όλων των εξαγόμενων “προϊόντων” της χώρας, το ανθρώπινο δυναμικό κατέχει την πρώτη θέση σε αξία με €12,9 δις. Ακολουθούν τα προϊόντα πετρελαίου (€7,2 δις), τα προϊόντα αλουμινίου (€1,3 δις), τα φάρμακα (€0,7 δις), το ελαιόλαδο (€0,5 δις), τα ψάρια, οι ελιές, τα προϊόντα καπνού, τα πληροφοριακά συστήματα και τα τυροκομικά προϊόντα (€0,4 δις), το βαμβάκι και τα ροδάκινα (€0,3 δις).
Όπως υπογραμμίζει η εταιρεία, προφανώς, ενώ στις εξαγωγές προϊόντων, το παραγόμενο εισόδημα συγκεντρώνεται στην Ελλάδα, η δραστηριότητα των Ελλήνων του εξωτερικού ωφελεί κατά κύριο λόγο και βραχυ-μεσοπρόθεσμα τις χώρες υποδοχής.
Μείζον πρόβλημα
“Η διαρροή ταλέντου αποτελεί σημαντικό πρόβλημα για τις εταιρείες στη χώρα με επιτυχημένη πορεία και προοπτική ανάπτυξης, καθώς έχουν ανάγκη για καταρτισμένο προσωπικό, αλλά αντιμετωπίζουν αυξανόμενη δυσκολία να κρατήσουν τα ταλέντα στην Ελλάδα ή να τους δώσουν κίνητρα για να επιστρέψουν”, αναφέρει η Endeavor.
Οι βασικοί λόγοι είναι, κυρίως, το υψηλό μη μισθολογικό κόστος, που συμπιέζει περισσότερο τους ήδη χαμηλούς μισθούς, η απουσία προοπτικής επαγγελματικής εξέλιξης, αλλά και η απουσία ευρύτερου αναπτυξιακού πλάνου, θετικού “αφηγήματος” και προοπτικής σε επίπεδο χώρας.
“Μακροπρόθεσμα, το ανθρώπινο δυναμικό, που φεύγει από τη χώρα, μπορεί να φέρει πίσω τεχνογνωσία και καινοτόμες ιδέες και να βοηθήσει στην εξέλιξη της εγχώριας αγοράς. Για να γίνει αυτό πρέπει να αναστραφούν οι αιτίες μετανάστευσης και να δοθεί η δυνατότητα να απορροφηθούν σε υγιείς εταιρείες με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης ή να δημιουργήσουν δικές τους εταιρείες αξιοποιώντας την εμπειρία και τις γνώσεις που απέκτησαν διεθνώς”, καταλήγει στην ανάλυσή της η Endeavor.
