Ο εντοπισμός του αρχαίου μνημείου έγινε πέρυσι στη διάρκεια δοκιμαστικών ερευνών όπου αποκαλύφθηκε κτήριο της κλασικής εποχής, μήκους 20 μέτρων, το οποίο ερμηνεύτηκε ως Στοά που συνόδευε πιθανότατα το ναό καθώς βρισκόταν στο άμεσο περιβάλλον του. Σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές (Παυσανίας, Στράβων), εκεί τελούνταν τα Αμαρύνθια, η ετήσια γιορτή προς τιμήν της θεάς Αρτέμιδος…
Τα Αμαρύνθια (αργότερα Αμαρύσια) ήταν μια σπουδαία γιορτή για τους Ερετριείς, κατά την διάρκεια των οποίων τελούνταν αγώνες αθλητικοί, μουσικοί και δραματικοί. Οι κάτοικοι της Ερέτριας πήγαιναν εν πομπή στο ιερό όπου γίνονταν θυσίες κριαριών. Σύμφωνα με τον Στράβωνα, στη γιορτή έπαιρναν μέρος περί τους 3.000 οπλίτες, 600 ιππείς και 60 άρματα.
Η Ελβετική Αρχαιολογική Σχολή, που φέτος γιορτάζει τα πενήντα χρόνια λειτουργίας της, διοργανώνει επιστημονικές διαλέξεις και συνέδριο στην Αθήνα (15 και 16 Μαΐου) όπου προφανώς θα παρουσιασθεί και το πρόσφατο επιστημονικό της έργο. Στη χθεσινή παρουσίαση των εκδηλώσεων που θα ακολουθήσουν ο πρεσβευτής της Ελβετίας στην Ελλάδα, Λορέντσο Αμπεργκ, δήλωσε πως η χώρα του είναι πολύ υπερήφανη για τη σχολή, τη μόνη που έχουν διεθνώς με τόσο σημαντικές ανακαλύψεις.
«Η Ερέτρια ήταν ένα μικρό χωριό και μάλιστα εγκαταλειμμένο από τη ρωμαϊκή αρχαιότητα έως την Επανάσταση του 1821», ανέφερε στη συνέχεια ο διευθυντής της σχολής Καρλ Ρέμπερ μιλώντας για τη μακρόχρονη δράση της από τη δεκαετία του ’60 όταν ουσιαστικά μπήκαν τα θεμέλια για την έναρξη λειτουργίας της (επισήμως το 1975) έπειτα από πρόταση του Ιωάννη Παπαδημητρίου. Στόχος της ελβετικής αποστολής από την αρχή ήταν να φέρει στο φως τα ερείπια της αρχαίας πόλης της Ερέτριας στην Εύβοια, μιας πόλης όχι μεγάλου μεγέθους, που όμως άσκησε μεγάλη επιρροή στην ανάπτυξη του ελληνικού πολιτισμού. Στα επιτεύγματά της συγκαταλέγεται η αποκάλυψη του ναού του Απόλλωνα Δαφνηφόρου, το θέατρο, το Γυμνάσιο, το κτήριο με τα εντυπωσιακά ψηφιδωτά δάπεδα κ.ά. Η συμβολή της σχολής στη δημιουργία του Αρχαιολογικού Μουσείου Ερέτριας υπήρξε σημαντική όπως και το ότι διέσωσε πολλές αρχαιότητες όταν ξεκινούσε το μεγάλο κύμα ανοικοδόμησης της πόλης.
Η Μυκηναϊκή Ερέτρια, πάντως, δεν ταυτίζεται με τη σύγχρονη. Σύμφωνα με κάποιους αρχαιολόγους, τοποθετείται στη σημερινή Αμάρυνθο (Βάθεια). Αλλωστε, τα αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής δείχνουν κατοίκηση από τα νεολιθικά χρόνια. Η Αμάρυνθος στην Εποχή του Χαλκού υπήρξε σπουδαίο λιμάνι, εξ ου και αναφέρεται σε πινακίδες της Γραμμικής Β’ γραφής. Οι γιορτές, τα Αμαρύνθια, αργότερα μεταφέρθηκαν στην Αττική, στον Δήμο του Αθμονος (Αμαρύσια) που ταυτίζεται με τον σύγχρονο Δήμο Αμαρουσίου.
Οι νέες ανασκαφές, που θα ξενικήσουν τον Ιούνιο, θα χρηματοδοτηθούν από το ελβετικό κράτος και από ιδιώτες χορηγούς, όπως πάντα.
