Στα χρόνια της ΡωμαΪκης Αυτοκρατορίας ο πρώτος μήνας του έτους ήταν ο Μάρτιος.Ονομάστηκε έτσι από το όνομα του πολεμικού θεού των Ρωμαίων Mars-Martius (δηλαδή του Άρη των Ελλήνων).
Πρωτοχρονιά λοιπον ήταν τότε η πρώτη Μαρτίου, η οποία εξακολούθησε να γιορτάζεται και στα κατοπινά χρόνια. Η καθιέρωση του ΡωμαΪκου ημερολογίου έγινε επίσημα μόλις το 46 π.Χ απο τον Ιούλιο Καίσαρα, που σύμφωνα με τον ιστορικό Πλούταρχο ,ζήτησε την βοήθεια του πιο σπουδαίου Ελληνα αστρονόμου της εποχής,του Σωσιγένη απο την Αλεξάνδρια.
Οι Ρωμαίοι δεν ”κληρονόμησαν” έτοιμο ημερολόγιο απο τους Ελληνες και παιδεύονταν με το αρχαίο Ρωμαϊκο.Στην αρχαία Ελλάδα, όπως είναι σήμερα γνωστό, δεν υπήρχε ενιαίο ημερολόγιο.Ο Σωσιγένης δημιούργησε ενα ηλιακό ημερολόγιο με 365,25 ημέρες και απο τοτε καταργήθηκαν τα προηγούμενα Σεληνιακά και Ηλιοσεληνιακά ημερολόγια που υπηρχαν εως και τους Ελληνιστικούς χρονους.
Για να μην ειχε ελλιπείς ημέρες (0,25) ο Σωσιγένης θεωρησε ότι το κάθε έτος θα διαρκούσε 365 μέρες εκτός από τα δίσεκτα έτη, τα οποία θα διαρκούσαν 366, καθώς θα προστίθεταν στο Φεβρουάριο μια επιπλέον ημέρα.Ολη η Ρωμαική Αυτοκρατορία ακολούθησε απο τοτε,ένα μοναδικό ημερολόγιο που επικράτησε αργότερα σε ολόκληρη την Ευρώπη για πολλούς αιώνες.Η διόρθωση και αντικατάστασή του έγινε από τον πάπα Γρηγόριο ΙΓ΄, το 1582 μ.Χ.
Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν κατά τόπους διάφορα ημερολόγια, όπως το αττικό (αθηναϊκό), των Λακεδαιμονίων, των Βοιωτών, των Δελφών, της Δήλου, της Κρήτης, των Μακεδόνων, των Κυπρίων κ.ά.Τα ημερολόγια αυτά δεν συμφωνούσαν γενικα μεταξύ τους..Το αττικό έτος άρχιζε την πρώτη νουμηνία (νέα Σελήνη), μετά το θερινό ηλιοστάσιο, των Λακεδαιμονίων κατά τη φθινοπωρινή ισημερία, ενώ το Αιτωλικό άρχιζε το χειμερινό ηλιοστάσιο.Το πιο αξιόλογο και λεπτομερές ήταν το αρχαίο αττικό ή αθηναϊκό ημερολόγιο που για εμπορικούς λόγους έγινε και πιο γνωστό.
Το αρχαίο ρωμαϊκό ημερολόγιο οι Ρωμαίοι ιστορικόι αναφέρουν οτι εφευρέθηκε από τον Ρωμύλο τον ιδρυτή της Ρώμης, περίπου το 753 π.Χ. Το ημερολόγιο ξεκινούσε το έτος τον Μάρτιο και αποτελούνταν μόνο απο 10 μήνες.Είχε 6 μήνες των 30 ημερών και 4 μήνες των 31 ημερών.
Οι δυο μήνες του χειμώνα που γνωρίζουμε σαν Ιανουάριος και Φεβρουάριος δεν υπολογίζονταν οπότε το ημερολογιακό έτος κρατούσε μόνο 304 ημέρες και με 61 ημέρες ”αδιάφορες” το χειμώνα,ίσως διότι κατά την χειμερινή αυτή περίοδο, οι ρωμαίοι δεν είχαν αγροτικές ή πολεμικές δραστηριότητες.
Το Ημερολόγιο του Ρωμύλου ήταν κάπως έτσι:
Μάρτιος – 31 Ημέρες
Απρίλιος – 30 Ημέρες
Mαϊος- 31 Ημέρες
Ιούνιος – 30 Ημέρες
Πέμπτος – 31 Ημέρες
Έκτος – 30 Ημέρες
Έβδομος – 30 Ημέρες
Όγδοος – 31 Ημέρες
Έννατος – 30 Ημέρες
Δέκατος – 30 Ημέρες
Το 700 π.Χ ο βασιλιάς της Ρώμης Numa Pompilius, θέσπισε ένα άλλο ημερολόγιο, γνωστό στη ιστορία ως ημερολόγιο του Numa.Ο Numa προσέθεσε στο παλιό Ρωμαϊκό ημερολόγιο δύο μήνες,τον Ιανουάριο ως 11ο και τον Φεβρουάριο ως 12ο.
Το Ημερολόγιο του Ιούλιου Καίσαρα ήταν το εξής:
Μάρτιος- Martius- αφιερωμένος στον θεό Αρη
Απρίλιος-Aprilis-από την εορτή Parilia αφιερωμένη στους βοσκούς
Mαϊος-Maius- αφιερωμένος μήνας στην Μαία την μητέρα του θεού Ερμή
Ιούνιος-Junius-αφιερωμένος στην θεα Ηρα ,Juno για τους Ρωμαίους
Ιούλιος-Julius-αφιερωμένος στον ίδιο τον Ιούλιο Καίσαρα
Έκτος-Sextilis-Ο μήνας αυτός αργότερα ονομάστηκε Augustus προς τιμή του αυτοκράτορα Αυγούστου.
Σεπτέμβριος-September-Έβδομος μήνας
Οκτωβρίος-Octomber-Όγδοος μήνας
Νοέμβριος-November-Έννατος μήνας
Δεκέμβριος-December- Δέκατος μήνας
Ιανουάριος-Ianuarius-αφιερωμένος στον θεό Janus, τον διπρόσωπο θεό των Ρωμαίων
Φεβρουάριος-Februarius-από την εορτή Februalia ,αφιερωμένη στην αγνότητα και στην χθόνια θεότητα Φεβρουα.
Από τον 19ο αιώνα, διάφοροι γνώστες αστρονομίας και μαθηματικών, προσπάθησαν και τελικώς κατάφεραν να δημιουργήσουν σχεδόν τέλεια ημερολογιακά συστήματα. Ένα από αυτά, που έμεινε στην ιστορία ως «Νέο Παγκόσμιο Ημερολόγιο», έφθασε στα πρόθυρα της καθιέρωσής του, καθώς προτάθηκε στην Κοινωνία των Εθνών το 1939 και δύο φορές στον ΟΗΕ.
Οι αρχές του «Νέου Παγκοσμίου Ημερολογίου» συνοψίζονται ως εξής:
Ο αριθμός 365 (διάρκεια σε ημέρες του κοινού έτους) δεν διαιρείται με το 7. Αν από το 365 αφαιρεθεί το 1, προκύπτει ο αριθμός 364 ο οποίος διαιρείται με το 7.
Στο Νεο Παγκοσμίο Ημερολογίο έχει ορισθεί να χαρακτηρίζονται ως ημέρες μηνών ή εβδομάδων οι 364 ενώ η ημέρα που υπολείπεται (μέχρι το 365), χαρακτηρίζεται ως λευκή.
Οι 364 ημέρες ομαδοποιούνται σε 52 εβδομάδες, 12 μήνες και 4 τρίμηνα
Η λευκή ημέρα των κοινών ετών ειναι μετά την 30η Δεκεμβρίου.
Η δεύτερη λευκή ημέρα των δίσεκτων ετών μετά την 30η Ιουνίου.
Ο πρώτος μήνας κάθε τριμήνου έχει διάρκεια 31 ημερών και οι υπόλοιποι δύο, 30 ημερών.
Ο πρώτος μήνας του έτους και κάθε τριμήνου, αρχίζει ημέρα Κυριακή, ο δεύτερος από Τετάρτη και ο τρίτος από Παρασκευή. Η λευκή ημέρα δεν έχει άλλον χαρακτηρισμό, ως ημέρα κάποιου μήνα ή κάποιας εβδομάδας, και τοποθετείται μετά την 30η Δεκεμβρίου.
Τα δίσεκτα έτη, δηλαδή τα έτη των 366 ημερών έχουν και δεύτερη λευκή ημέρα, η οποία τοποθετείται μετά την 30η Ιουνίου.
Το Νεο Παγκοσμίο Ημερολογίο προτάθηκε στην Κοινωνία των Εθνών προκειμένου να καθιερωθεί την 1-1-1939. Η ημέρα αυτή θεωρήθηκε κατάλληλη διότι ήταν Κυριακή και κατά το Γρηγοριανό και κατά το Νεο Παγκοσμίο Ημερολογίo. Προτάθηκε ακόμη άλλες δύο φορές μεταπολεμικά στον Ο.Η.Ε.. Παρ’ όλον ότι έχει γίνει αποδεκτό από τον Ο.Η.Ε., τα κυριότερα θρησκευτικά δόγματα, τις διάφορες επιστημονικές οργανώσεις και τα εργατικά συνδικάτα, καθυστερεί η εφαρμογή του με το αιτιολογικό ότι θα πρέπει πρώτα να ενημερωθούν σχετικώς οι λαοί.
