Τρεις γυναίκες τολμούν στο TEDx Thessaloniki

Ελπίδα Ρουκά – Πολιτικός Σύμβουλος του Ο.Η.Ε., Ειδικός Πολιτικής Μετάβασης

Ζει στην Ιερουσαλήμ και ηγείται της πολιτικής ομάδας του Ειδικού Συντονιστή του Ο.Η.Ε. για την ειρηνευτική διαδικασία στη Μέση Ανατολή. Yπηρέτησε ως επικεφαλής πολιτικός σύμβουλος της Ειδικής Πολιτικής Αποστολής του Ο.Η.Ε. στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν και σε θέσεις στα γραφεία του Ο.Η.Ε. στη Νέα Υόρκη, όπως στο Τμήμα Ειρηνευτικών Επιχειρήσεων και στη Γ.Γ. του Ο.Η.Ε. υπό τον Κόφι Ανάν και τον Μπαν Κι-Μουν.

Πώς είναι να ζει κανείς στα Ιεροσόλυμα; Πώς είναι η καθημερινή ζωή εκεί;

Η Ιερουσαλήμ φέρνει στην επιφάνεια πλήθος συναισθημάτων, φιλοδοξιών, μυστηρίου και πνευματικότητας. Σε πολλούς τομείς έχει τους ίδιους περιορισμούς με κάθε άλλη σύγχρονη πόλη, όπως κυκλοφοριακό και απεργίες. Συγχρόνως, μπορεί κανείς να διασχίζει τη «διαχωριστική» γραμμή ανάμεσα στα κατεχόμενα και μη εδάφη πολλές φορές σε μια ημέρα, κυριολεκτικά ή μεταφορικά. Πέρα των διάφορων θρησκευτικών απηχήσεων, οτιδήποτε πεις ή κάνεις αποτελεί πολιτική δήλωση. Οι συνεχείς πολιτικές συζητήσεις για την «κατοχή» και η έλλειψη μιας ειρηνευτικής διαδικασίας μπορεί να γίνουν κουραστικές και καταπιεστικές. Υπάρχουν, όμως, και στιγμές που αποστασιοποιείσαι και κοιτώντας έξω από το παράθυρο σου αντικρίζεις ένα επιβλητικό σκηνικό που σου κόβει την ανάσα, δραματικά έντονο, αντιφατικό και ιδιόμορφο, σε εμπνέει και σε απογοητεύει συγχρόνως.

Εχετε δουλέψει σε περιοχές που έχουν υποστεί τα δεινά πολλών πολεμικών συρράξεων και χαρακτηρίζονται από πολύπλοκες πολιτικές καταστάσεις. Πώς έχει αλλάξει αυτό τη δική σας στάση απέναντι στη ζωή;

Το Ιράκ και το Αφγανιστάν ήταν οι δύο χώρες που άλλαξαν οριστικά την οπτική μου γωνία. Με έκαναν να συνειδητοποιήσω πόσο δεδομένα θεωρούμε βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, ακόμα και το δικαίωμα επιλογής τρόπου ζωής ή ύπαρξης. Αρχισα να αμφισβητώ την ανά στιγμές απαθή και κακοδιάθετη προσέγγιση ζωής της γενιάς μου που δεν χρειάστηκε στην πραγματικότητα να παλέψει για τίποτα όταν είδα ανθρώπους να παλεύουν για να κατακτήσουν από το κοινότυπο μέχρι το εξαιρετικό. Να μάχονται ακόμα και για κατακτήσουν το δικαίωμα να μάχονται. Σε προσωπικό επίπεδο, κατάφερα να ξεπεράσω μικρές ανασφάλειες, ανούσιες φιλοδοξίες και αδικαιολόγητα παράπονα. Από πολιτική άποψη με έκανε να αναθεωρήσω την ξύλινη γλώσσα της διπλωματίας και να προσαρμοστώ σε μία πιο ευέλικτη γλώσσα συμπόνιας με ηθικές αρχές.

Ποιο στερεότυπο για τη Μέση Ανατολή θα θέλατε να πείτε στο κόσμο ότι δεν ισχύει;

Η μονολιθική άποψη ότι είναι οπισθοδρομική, απολίτιστη, ανεκπαίδευτη και προτιμά τη βία από την ειρήνη, όπως και το ότι η νεολαία της δεν έχει τις ίδιες φιλοδοξίες, απαιτήσεις και χαρές με τη δυτική. Μία ακόμα άποψη είναι ότι η θέση των γυναικών δεν έχει αλλάξει από τον Μεσαίωνα, κάτι που μπορεί να ίσχυε καιρό πριν, αλλά τώρα πολλές κατόρθωσαν να σπάσουν τα ταμπού. Πιστεύω, πάντως, ότι η Αραβική Ανοιξη έχει διαλύσει αυτή την παρανόηση κατά μέρος. Η ουσία είναι ότι η Μέση Ανατολή, παρά τα ατέρμονα δεινά της, είναι ένα σαγηνευτικό μέρος και έχουμε να διδαχθούμε πολλά από τους ανθρώπους της, οι οποίο στέκονται στα πόδια τους μετά από συγκρούσεις, πολέμους και εξεγέρσεις.

Alicia Stallings – Ποιήτρια

Γεννήθηκε το 1968  στην Αμερική και σπούδασε Κλασική Φιλολογία στα Πανεπιστήμια της Georgia και της Οξφόρδης, αλλά η αγάπη της για τον κλασικό ελληνικό πολιτισμό την οδήγησε στην Αθήνα, όπου ζει μαζί με τον άντρα της, τον δημοσιογράφο Γιάννη Ψαρόπουλο. Ποιήματά της περιλαμβάνονται στη σειρά τόμων “Καλύτερη Αμερικάνικη Ποίηση” και έχουν τιμηθεί με βραβεία, όπως το Βραβείο Pushcart και το βραβείο Benjamin H. Danks της Αμερικάνικης Ακαδημίας Τεχνών και Γραμμάτων. Η πρώτη της ποιητική συλλογή “Archaic Smile” βραβεύθηκε με το βραβείο Richard Wilbur το 1999, η δεύτερη συλλογή της “Hapax” έλαβε το Βραβείο Ποίησης 2008, ενώ μόλις κυκλοφόρησε η τρίτη της συλλογή “Olives”.

Εντοπίζετε κάποια στοιχεία της αρχαίας ελληνικής κουλτούρας στη σημερινή Ελλάδα;

Η αρχαία Αθήνα του Περικλή μοιάζει απόμακρη και δύσκολη να τη φανταστείς με κάποιον τρόπο, αλλά ο Ομηρος είναι περισσότερο ευθύς και άμεσος. Ο Ησίοδος θα είχε επίσης σκληρά πράγματα να πει για την κρίση.

Από το 1999, όταν ήρθατε να μείνε στην Ελλάδα, πολλά έχουν αλλάξει στην πόλη, ιδιαίτερα μετά το 2009, όταν ξεκίνησε και η οικονομική κρίση. Ποιες είναι οι αλλαγές που παρατηρείτε, καλές ή κακές;

Το 1999 υπήρχε αρκετή αισιοδοξία, υπήρχαν οι Ολυμπιακοί, η αναμονή σχετικών βελτιώσεων και του ευρώ. Ο άντρας μου και εγώ ήμασταν ορισμένοι από τους αρκετούς Ελληνες που θέλησαν να επιστρέψουν γιατί ήθελαν να αλλάξουν τα πράγματα προς το καλύτερο. Τώρα πιστεύω ότι η απαισιοδοξία έχει κυριεύσει πολλούς ανθρώπους και φυσικά η φτώχεια είναι περισσότερη εμφανής. Οι νέοι νιώθουν πως δεν έχουν τίποτα να χάσουν και αυτό είναι πάντα κάτι το επικίνδυνο.

Ωστόσο, οι Ελληνες έχουν περάσει πολύ χειρότερες καταστάσεις, όπως λιμούς, κατοχή και δικτατορία. Η θετική πλευρά είναι ότι υπάρχει μια ανάκαμψη στον χώρο της τέχνης. Νιώθεις πως ορισμένα μέρη της πόλης δονούνται από ζωή. Πιστεύω ότι μέρος του θυμού διοχετεύεται ενάντια στη διαφθορά και η πολιτική αποτελμάτωση είναι κάτι καλό.

Τι θα λέγατε για την Αθήνα στους ξένους που δεν την έχουν επισκεφθεί ποτέ;

Η Αθήνα παραμένει μια ασφαλής πόλη, παρ’ όλα τα παράπονα για την αύξηση της εγκληματικότητας. Πιστεύω, επίσης, ότι οι Ελληνες εκτιμούν περισσότερο τον τουρισμό τώρα, ίσως πριν να το θεωρούσαν κάτι δεδομένο. Παρατηρώ, για παράδειγμα, ότι οι υπηρεσίες πελατών έχουν βελτιωθεί αρκετά. Η Αθήνα είναι ένα συναρπαστικό μέρος, όχι απλώς ένα μουσείο χαλασμάτων.

Αναστασία Μήλιου – Υδροβιολόγος, Aκτιβίστρια

Ειδικεύεται στη διαχείριση και προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, καθώς και στην έρευνα της αλιείας και των θαλάσσιων θηλαστικών. Eίναι πρέσβειρα της Ελλάδας στην Ε.Ε. για την Αειφόρο Θαλάσσια Πολιτική και συντονίστρια της επιστημονικής έρευνας του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας “Αρχιπέλαγος”. Με κύρια ερευνητική βάση τη Σάμο και σταθμούς σε νησιά της γύρω περιοχής, το “Αρχιπέλαγος” συνεργάζεται τόσο με ψαράδες για την ενεργό συμμετοχή τους στην προστασία των θαλασσών, όσο και με τοπικές και διεθνείς οργανώσεις και πανεπιστήμια φέρνοντας στη ΒΑ Μεσόγειο ειδικούς και φοιτητές.

Έχοντας ταξιδέψει αρκετά στα ελληνικά νησιά λόγω της δουλειάς σας, σε ποιο νησί ανακαλύψατε τα πλουσιότερα θαλάσσια οικοσυστήματα;

Η περιοχή του ανατολικού Αιγαίου είναι μοναδική. Στη θάλασσα συναντάμε σημαντικούς πληθυσμούς φαλαινών, δελφινιών, θαλάσσιων χελωνών, την  ιδιαιτέρως απειλούμενη μεσογειακή φώκια και πληθώρα πλούσιων παραγωγικών οικοσυστημάτων, όπως οι ύφαλοι ροδοφυκών και τα λιβάδια Ποσειδωνίας.

Ποιο νησί αγαπήσατε ιδιαίτερα για τις μοναδικές θάλασσες του, όπου αν βάλουμε μάσκα θα δούμε σίγουρα έναν πανέμορφο βυθό;

Δύσκολο να επιλέξω– το Αιγαίο είναι η κιβωτός της Ευρώπης και το καθένα από τα νησιά στηρίζει τη δική του ιδιαίτερη φύση. Αλλά εάν έπρεπε να διαλέξω ένα, αυτό θα ήταν οι Φούρνοι Κορσεών. Ένα νησιωτικό σύμπλεγμα που απαρτίζεται από δεκάδες κόλπους και μικρές νησίδες, όπου στο βυθό μπορεί να θαυμάσει κανείς μία πλούσια βιοποικιλότητα θαλάσσιων ειδών, και μία πανδαισία χρωμάτων.

Το φετινό θέμα του TEDx Θεσσαλονίκη είναι το «Θάρρος της δημιουργίας». Ποιο θα είναι το θέμα της δικής σας ομιλίας; Ποιο το μήνυμα που θα θέλατε να περάσετε στο κοινό;

Οι θάλασσες μας έως σήμερα στηρίζουν ένα σπάνιο φυσικό πλούτο, που αποτελεί εθνική μας κληρονομιά. Όμως όλα αυτά τα σπάνια είδη επιβίωσαν έως το 2012 μονάχα από τύχη, καθώς εδώ στην Ελλάδα, δεν εφαρμόζουμε κανένα απολύτως μέτρο ή πλαίσιο που θα εξασφαλίσει το μέλλον τους. Παρ’ όλο που δεν τα προστατεύουμε και συχνά αγνοούμε ακόμα και την ύπαρξή τους, αυτά συνεχίζουν να ζουν στις θάλασσές μας. Αυτό είναι μία τεράστια τύχη, μία μεγάλη ελπίδα ότι δεν είναι πολύ αργά, αλλά και μία τεράστια ευθύνη. Το στοίχημα είναι ένα: θα προλάβουμε να τα προστατεύσουμε;