Τα αγγεία που ανασύρονται από αρχαία ελληνικά ναυάγια τελικά δεν χρησιμοποιούνταν μόνο για τη μεταφορά κρασιού και ελαιόλαδου, όπως συχνά υποθέτουν οι αρχαιολόγοι. Γενετικές αναλύσεις σε αμφορείς που φυλάσσονται στην Αθήνα αποκαλύπτουν ότι οι αρχαίοι Έλληνες εμπορεύονταν πολλά άλλα προϊόντα, από καρύδια και όσπρια μέχρι τζίντζερ.
Ο Μπρένταν Φόλεϊ, αρχαιολόγος του Ωκεανογραφικού Ινστιτούτου του Γούντς Χολ στη Μασαχουσέτη, έβρισκε παράξενο το γεγονός ότι στην επιστημονική βιβλιογραφία υπήρχαν αναφορές μόνο για κρασί στους αμφορείς. Σε 27 παλαιότερες δημοσιεύσεις που επανεξέτασε ο Φόλεϊ, οι οποίες αναφερόταν σε συνολικά 5.860 αμφορείς, οι συγγραφείς θεωρούσαν ότι το περιεχόμενο ήταν κρασί στο 95% των περιπτώσεων.
Η αλήθεια είναι ότι, από τους χιλιάδες αμφορείς που έχουν ανασυρθεί μέχρι σήμερα στη Μεσόγειο, οι περισσότεροι ήταν άδειοι, και μόνο λίγοι περιείχαν ίχνη τροφών, όπως κουκούτσια ελιάς ή ψαροκόκαλα. Ο Φόλεϊ προσπάθησε αρχικά να πραγματοποιήσει γενετικές αναλύσεις σε έναν αμφορέα που είχε δωρίσει στο Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο ο Ζακ Κουστώ, τα πειράματα όμως απέτυχαν. Ζήτησε τότε τη βοήθεια του Δημήτρη Κουρκουμέλη και του Θεοτόκη Θεοδούλου, αρχαιολόγων της Εφορείας Ενάλιων Αρχαιοτήτων στην Αθήνα. Οι αναλύσεις σε εννέα αμφορείς που χρονολογούνται από τον 5ο έως τον 3ο αιώνα π.Χ αποκάλυψε τελικά ποιο ήταν το αρχαίο περιεχόμενο των δοχείων. «Παρόλο που [οι αμφορείς] παρέμεναν στις αποθήκες για δυο δεκαετίες, υπήρχε ακόμα DNA πάνω τους» σχολιάζει ο Θεοδούλου στο δικτυακό τόπο του περιοδικού Nature.
Γενετικό υλικό από σταφύλι (που προφανώς υπήρχε στο κρασί) βρέθηκε μόνο σε έξι από τα εννέα δοχεία, ενώ έξι από αυτά περιείχαν DNA από ελιές. Στους αμφορείς βρέθηκε επίσης DNA από όσπρια, τζίντζερ (πιπερόριζα), καρύδια, άρκευθο (ένα κωνοφόρο δέντρο) και βότανα όπως ο δυόσμος, το θυμάρι και η ρίγανη. Το γεγονός ότι DNA από διαφορετικά είδη βρέθηκε στους ίδιους αμφορείς μαρτυρά ότι τα ίδια δοχεία χρησιμοποιούνταν ξανά και ξανά για διαφορετικό εμπόρευμα κάθε φορά.
Μετά την εντυπωσιακή επιτυχία του πειράματος, οι ερευνητές σχεδιάζουν τώρα να επαναλάβουν τις αναλύσεις σε αμφορείς του 3ου αιώνα π.Χ που ανασύρθηκαν από ναυάγιο στην Κυρήνεια της Κύπρου.
Στο μέλλον, η ίδια μεθοδολογία θα μπορούσε επίσης να εφαρμοστεί σε αγγεία οικιακής χρήσης και σε μικρά δοχεία για αρχαία καλλυντικά και φάρμακα.
Τα νέα ευρήματα δημοσιεύονται στην επιθεώρηση Journal of Archaeological Science.
Η ομάδα του Φόλεϊ είχε δημοσιεύσει μια ανάλογη μελέτη και το 2007.
