Σε τουλάχιστον 455 στρέμματα εκτείνονται οι αρχαιότητες, τις οποίες ανακάλυψε η αρχαιολογική σκαπάνη στη λεκάνη του ποταμού Αλιάκμονα, στη θέση Λογκάς Ελάτης, όπως αποκάλυψε σήμερα η δόκτωρ της αρχαιολογίας και προϊσταμένη της Λ’ Εφορείας Προϊστορικών και κλασικών Αρχαιοτήτων, Γεωργία Καραμήτρου – Μεντεσίδη, αναφερόμενη στις ανασκαφές της περιοχής του φράγματος του Ιλαρίωνα.
Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά η κ. Καραμήτρου – Μεντεσίδη το εύρος της περιοχής στην οποία εντοπίστηκαν αρχαιότητες διαπιστώθηκε όταν διενεργήθηκαν ερευνητικές τομές «στην προσπάθειά μας να οριοθετήσουμε τα οικιστικά κατάλοιπα όλης της λεκάνης στη θέση Λογκάς Ελάτης».
Χαρακτήρισε, μάλιστα, το συγκεκριμένο χώρο ως ιδανικό στο να προσελκύει το ενδιαφέρον των ανθρώπων για μόνιμη εγκατάσταση αλλά και περιζήτητο για τη διαβίωσή τους διαχρονικά. «Συγκεκριμένα -πρόσθεσε- διαπιστώσαμε ότι και στους αγρούς δίπλα στο ποτάμι, όπου δεν υπήρχαν επιφανειακές ενδείξεις και το χώμα ήταν λίγο, τις αρχαιότητες κάλυπτε ένα παχύ στρώμα λάσπης με πολλή άμμο, της λούνης κατά τη ντοπιολαλιά. Στις περισσότερες δοκιμαστικές τομές εντοπίστηκε κεραμική ως ένδειξη χρήσης του χώρου, ενώ στις 60 εντοπίστηκαν αρχιτεκτονικά κατάλοιπα και κατασκευές, ταφές και ταφικοί περίβολοι. Αξιοσημείωτη είναι η ανεύρεση μεγάλου κτηρίου, πιθανότατα δημόσιου, ελληνιστικών χρόνων».
Σύμφωνα με την αρχαιολόγο, στο χώρο της λεκάνης του Λογκά έχουν ανασκαφθεί γύρω στους 100 ταφικούς περιβόλους και λιθοσωροί της Πρώιμης και Μέσης Εποχής Χαλκού, ενώ με βεβαιότητα το νεκροταφείο εκτείνεται σε πολύ μεγαλύτερη έκταση. Επίσης, αποκαλύφθηκαν 100 ανθρώπινες ταφές, καθώς και σκελετοί ιπποειδών που συνοδεύουν τους νεκρούς. Οι λίθινοι περίβολοι περιέχουν λακκοειδείς ταφές, κιβωτιόσχημες ή ταφές σε αγγεία πιθοειδή και αμφορόσχημα (εγχυτρισμοί). Ως κτερίσματα φέρουν οπλισμό ή λίθινα περίαπτα και όστρεα.
