Της Ν. ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ
Το Μουσείο Μπενάκη μαζί με το υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού ανέλαβαν εδώ και έξι μήνες την οργάνωση μιας μεγάλης έκθεσης για το Βυζάντιο το 2013 στην Αμερική.
Εχουν προχωρήσει οι προετοιμασίες (συσκέψεις, ταξίδια στην Αμερική) και έχει εξασφαλιστεί πλούσια χορηγία από την ΟΠΑΠ Α.Ε. για την «οικονομική ενίσχυση» του Μουσείου Μπενάκη για την κάλυψη των εξόδων της παραπάνω έκθεσης.
Επτασφράγιστο μυστικό
Ωστόσο, μέχρι χθες το υπουργείο το γεγονός αυτό το κρατούσε ως επτασφράγιστο μυστικό. Υστερα όμως από το προχθεσινό δημοσίευμα της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» με τίτλο «Ενίσχυση-πρόκληση στο Μουσείο Μπενάκη, 3,6 εκατ. ευρώ από τον ΟΠΑΠ για έκθεση στις ΗΠΑ», αποφάσισε να βγάλει δελτίο Τύπου και να πει μισές αλήθειες. Λόγου χάριν, αποσιωπά ευσχήμως το ΥΠΠΟΤ ότι τον κύριο λόγο στην οργάνωση της έκθεσης έχει το Μουσείο Μπενάκη και ότι στην οργανωτική Επιτροπή ο Παύλος Γερουλάνος διόρισε τη μητέρα του, Αιμιλία Γερουλάνου, πρόεδρο της διοικητικής επιτροπής του Μουσείου Μπενάκη.
Στο δελτίο Τύπου αναφερόταν γενικά ότι «έχει συγκροτηθεί μια 12μελής άμισθη επιτροπή» για την οργάνωση της έκθεσης χωρίς να κατονομάζονται τα μέλη της, παρά μόνο οι ιδιότητες κάποιων στελεχών της υπηρεσίας του υπουργείου και καθηγητές.
Η επιτροπή αυτή συγκροτήθηκε την 1/10/2010 και έχει ήδη ζητήσει τη συνδρομή όλων των εφορειών Αρχαιοτήτων της χώρας, όπως και τις προτάσεις τους για πιθανά εκθέματα από αποθήκες. Το ίδιο αίτημα έχει απευθύνει και στα Βυζαντινά Μουσεία Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Αυτό τον καιρό, ο Αγγελος Δεληβορριάς συντάσσει το σκεπτικό της έκθεσης. Το υπουργείο γνωρίζει ότι η έκθεση «θα αναδεικνύει την ελληνικότητα του Βυζαντίου» και θα καλύπτει όλη τη βυζαντινή περίοδο (330-1453). «Επιχειρείται μια περιήγηση του επισκέπτη σε επιλεγμένα κέντρα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, όπως η Θεσσαλονίκη, η Αθήνα, η Θήβα, η Αρτα, η Κόρινθος, ο Μυστράς, η Ρόδος και η Κρήτη, με σκοπό και την τουριστική προβολή τους».
Ο μόνος σίγουρος αποδέκτης της έκθεσης αυτής επί του παρόντος είναι η Νάσιοναλ Γκάλερι της Ουάσιγκτον. Το κόστος της έκθεσης δεν θα αναληφθεί εξ ολοκλήρου από το πλούσιο αμερικανικό μουσείο και δεν θα μισομοιραστεί με εμάς, όπως συμβαίνει συνήθως. «Το κόστος της έκθεσης θα καλυφθεί στο σύνολό του από χορηγούς, ένας εκ των οποίων είναι και ο ΟΠΑΠ, ενώ τη διαχείριση του συνολικού ποσού θα έχει η δωδεκαμελής επιστημονική επιτροπή», λέει το ΥΠΠΟΤ. Αραγε, τα μέλη της το γνωρίζουν αυτό;
Το ποσόν αυτό αποφασίστηκε να δοθεί ως «οικονομική ενίσχυση» του Μουσείου Μπενάκη προκειμένου να διατεθεί για την κάλυψη των εξόδων της παραπάνω έκθεσης, σημειώνεται στο πρακτικό της συνεδρίασης του Δ.Σ. της ΟΠΑΠ Α.Ε. (10/2/2011). Την εν λόγω «χορηγία» προς το Μπενάκειο επιβεβαίωσε προ ημερών και ο διευθύνων σύμβουλος της ΟΠΑΠ Α.Ε., Γιάννης Σπανουδάκης, απαντώντας σε σχετική ερώτηση του συναδέλφου Χρήστου Ιωάννου, που αποκάλυψε και το γεγονός στην προχθεσινή «Κ.Ε.».
Συγκεκριμένα, ο διευθύνων σύμβουλος παραδέχεται ότι: «Το Δ.Σ. της ΟΠΑΠ Α.Ε., στο πλαίσιο του προγράμματος μεγάλων δράσεων για τον πολιτισμό, το οποίο υλοποιείται σε συνεργασία με το υπουργείο Πολιτισμού, ενέκρινε δωρεά ύψους 3,6 εκατ. ευρώ προς το Μουσείο Μπενάκη, το οποίο ανέλαβε εξ ολοκλήρου τη διαχείριση της μεγάλης έκθεσης για το Βυζάντιο, η οποία θα περιοδεύσει το 2013 στις μεγαλύτερες πόλεις των ΗΠΑ».
Είναι πασίγνωστο στις υπηρεσίες του ΥΠΠΟΤ ότι μουσεία και μεγάλα ιδρύματα του εξωτερικού εκλιπαρούν για αρχαιολογικές και βυζαντινές εκθέσεις και είναι διατεθειμένα να τις πληρώσουν αδρά.
Στην Οξφόρδη
Πρόσφατο παράδειγμα, οι δύο εκθέσεις για τον Μεγαλέξανδρο στο μουσείο Ασμόλιαν του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, που οργανώθηκε με ελληνική προτροπή (εγκαινιάζεται στις 7 Απριλίου), όπως και η δεύτερη στο παρισινό Λούβρο, που θα ανοίξει τον προσεχή Οκτώβριο. Η χώρα μας δεν πλήρωσε ούτε σεντς γι’ αυτές. Ολα τα έξοδα, ασφάλισης, μεταφοράς και έκθεσης των αντικειμένων, καλύπτονται από τα μουσεία υποδοχής των αρχαιοτήτων, ακόμη και τα έξοδα ταξιδίων, όπως και η φιλοξενία των Ελλήνων αρχαιολόγων κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας τους.
Ο υπουργός Πολιτισμού γνωρίζει πολύ καλά ότι τα δύο βυζαντινά μουσεία της χώρας σήμερα υπολειτουργούν λόγω έλλειψης προσωπικού, που δεν διορίζονται ελλείψει χρημάτων. Οι επισκέπτες του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης εξαιτίας αυτού βλέπουν μόνο 3 από τις 11 αίθουσες. Κάποτε όμως από τα έσοδα του ΟΠΑΠ και από τον Ειδικό Λογαριασμό πληρώνονταν οι εποχικοί φύλακες.
Εκθέσεις για το βυζαντινό πολιτισμό έχουν γίνει στην Αμερική χωρίς να μας κοστίσουν δραχμή. Το 1997 είχαν ανοίξει αποθήκες και βιτρίνες ελληνικών μουσείων για να πλουτίσουν τη μεγαλύτερη έκθεση βυζαντινών αρχαιοτήτων, που έγινε ποτέ στις ΗΠΑ στο Μουσείο Μετροπόλιταν της Νέας Υόρκης με τον τίτλο «Η δόξα του Βυζαντίου». Ακολούθησε στο ίδιο μουσείο η έκθεση «Πίστη και Δύναμη», στην οποία επίσης συμμετείχαμε χωρίς καμία δαπάνη. Γιατί τώρα να χαρίσουμε μια έκθεση, πληρώνοντας κι από πάνω; *
ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
Η οργανωτική επιτροπή της έκθεσης, τα μέλη της οποίας κρύβει επιμελώς το υπουργείο, αποτελείται από τον διευθυντή του Μουσείου Μπενάκη Αγγελο Δεληβορριά ως πρόεδρο, τη γεν. διευθύντρια Αρχαιοτήτων Μαρία Βλαζάκη, τον ομ. καθηγητή Νίκο Ζία, την πρόεδρο της διοικητικής επιτροπής του Μουσείου Μπενάκη Αιμιλία Γερουλάνου, την επίτιμη διευθύντρια του υπουργείου Αναστασία Τούρτα, τη μέχρι πρότινος προϊσταμένη της Διεύθυνσης Μουσείων Σουζάνα Χούλια-Καπελώνη, την επίτιμη προϊσταμένη του ΥΠΠΟΤ Δήμητρα Μπακιρτζή, την υπάλληλο Ευγενία Αλμπάνη και την επιμελήτρια του Μουσείου Μπενάκη Αναστασία Δρανδάκη.
Η επιτροπή έγινε προσφάτως 12μελής. Εμπλουτίστηκε με τη διευθύντρια Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων Ευγενία Γερούση, τη διευθύντρια του Βυζαντινού Μουσείου της Αθήνας Ευγενία Χαλκιά και τη νέα προϊσταμένη της Διεύθυνσης Μουσείων Μαρία Λαγογιάννη. Αυτές άραγε το γνωρίζουν;
