Χειμερινό Ηλιοστάσιο

Χαμένη η ανθρωπότητα, μέσα στο χάος της ισοπεδωτικής διεθνοποίησης και της πλήρους απαξίωσης των ιδεωδών, γιορτάζει τις μέρες του Δεκεμβρίου, όπως οι πολυεθνικές και οι παγκοσμιοποιητές της επιβάλλουν να γιορτάσει. Καταναλώνοντας πλαστικές Barbie, ψεύτικα μελομακάρονα και ισοπεδωτικό lifestyle.

Παρ’ όλα αυτά  οι γιορτές αυτές διατηρούν στον πυρήνα τους το μυστικό νόημα της ύπαρξης. Αντιπαρερχόμενοι την εμπορευματοποίησή τους, θα ανακαλύψουμε στην βάση τους την πηγή της Αρμονίας και της Χαράς. Αν σκύψουμε με δέος και κατάνυξη, θα αφουγκραστούμε μαγικούς ψίθυρους για ψυχική ανάταση και θεϊκή μέθεξη. Ο θεϊκός προορισμός μας, μας καλεί σε μια μυστική συνουσία με την Ομορφιά.

Μιας και είναι Δεκέμβριος καλό είναι να θυμηθούμε τι στ’ αλήθεια γιορτάζουμε αυτόν τον μήνα.

Οι γιορτές του Δεκεμβρίου και του Ιανουαρίου αποτελούν ημέρες χαρμόσυνης αλληλεπίδρασης, συντροφικότητας, αλληλοβοήθειας και, ταυτόχρονα, ορόσημο καθορισμού νέων στόχων για άτομα και έθνη.

Οι μέρες γύρω από το χειμερινό ηλιοστάσιο έως και τις αρχές του Γενάρη είναι από τις αρχαιότερες εορταστικές περιόδους των ανθρώπων. Πολύ πριν από την έλευση του χριστιανισμού, όλες οι πολυθεϊστικές  θρησκείες γιόρταζαν αυτή την περίοδο την γέννηση των θεών τους. Οι Βαβυλώνιοι τον Σαμάχ, Βάαλ, Μαρδούκ ή Νεργκάλ, οι Ινδοί τους Βράχμα και Βισνού, οι Πέρσες τον θεό Μίθρα, οι Αιγύπτιοι τον Όσιρι και τον Ώρο, οι Σύριοι τον Ταμμούζ, οι Δρυίδες Κέλτες τον Χεσούς και βέβαια οι Έλληνες τον Διόνυσο και τον Άδωνι, καθώς και τον ημίθεο Ηρακλή, οι οποίοι είναι μόνο λίγοι από όσους θεωρείται ότι γεννήθηκαν στο διάστημα αυτό. Η καθιέρωση της 25ης Δεκεμβρίου ως ημερομηνίας γέννησης του Ιησού έγινε ύστερα από μεγάλες διαβουλεύσεις, που ξεκίνησαν από τον 4ο μ.Χ. αιώνα, κράτησαν σχεδόν τριακόσια χρόνια και τελείωσαν με την αποδοχή της ημερομηνίας αυτής και από την εκκλησία της Ιερουσαλήμ, τον 7ο αιώνα.

Στις 21 Δεκεμβρίου το πρωί αρχίζει η ανατολή του ηλίου και η παραμονή του Χειμερινού Ηλιοστασίου. Από αυτή την μέρα μέχρι και τις 25 του μηνός ο ήλιος κάνει την μικρότερη τροχιά γύρω από την γη και η νύχτα είναι η μεγαλύτερη από όλες τις μέρες του χρόνου. Παρ’ όλα αυτά ο ήλιος βρίσκεται στο πιο κοντινό σημείο σε απόσταση με την γη αυτές τις μέρες και επηρεάζει τον ψυχικό και πνευματικό κόσμο περισσότερο από κάθε άλλη φορά.

Σύμφωνα με τις παραδόσεις ο θεός Απόλλων στις 21 Δεκεμβρίου, την πρώτη μέρα του Χειμερινού Ηλιοστασίου δηλαδή, πηγαίνει στην Υπερβορέα, όμως πριν φύγει καθαρίζει τις ψυχές με τις ακτίνες του καθιστώντας έτσι τεράστια την πνευματική σημασία του Χειμερινού Ηλιοστασίου.

Ψυχολογική σημασία του Ηλιοστασίου

Σε εποχές που ο άνθρωπος ήταν άρρηκτα δεμένος με την Φύση και τις εναλλαγές των εποχών η έναρξη της χειμερινής τροπής είχε μεγάλες ψυχολογικές προεκτάσεις. Όσο ο χειμώνας πλησίαζε και ο Ήλιος του μεσημεριού φαινόταν όλο και πιο χαμηλά στον ορίζοντα, τόσο οι μέρες μίκραιναν, το κρύο αύξανε και οι νύχτες φάνταζαν ατέλειωτες. Η μέριμνα για την επιβίωση γινόταν επιτακτική, οι ανησυχίες αυξάνονταν και ένα αόρατο πέπλο φόβου καταλάμβανε τον αρχαίο άνθρωπο.

Γι’ αυτό αναπέμπονταν προσευχές και ιερές παρακλήσεις, ανάβονταν φωτιές και προσφέρονταν θυσίες προς το θεό Ήλιο για να μη χαθεί οριστικά από τον ορίζοντα.  Και πράγματι στο κατώτατο σημείο του, στον αστερισμό του Αιγόκερω, άρχιζε να ανεβαίνει και πάλι προς τα πάνω και οι μέρες μεγάλωναν. Μια νέα εποχή θα ξεκινούσε πάλι, με την Μάνα γη (Γη Μήτηρ – ΔΗΜΗΤΗΡ) να ανθοφορεί ξανά λουσμένη στις ζωογόνες ακτίνες του Ήλιου. Δεν είναι λοιπόν καθόλου παράξενο το γεγονός ότι οι αρχαίοι λαοί γιόρταζαν ιδιαίτερα τις μέρες αυτές του χειμερινού ηλιοστασίου. Και αυτή την παράδοση των αρχαίων λαών συνέχισαν οι Έλληνες με τα Κρόνια, και ιδιαίτερα οι Ρωμαίοι με τα Σατουρνάλια και τα Βρουμάλια και την κεντρική γιορτή της 25ης Δεκεμβρίου “Dies Natalis Invicti“, δηλαδή την “Ημέρα της Γέννησης του Αήττητου θεού Ήλιου“.

Το έθιμο του στολισμένου δέντρου

Ο στολισμός των δέντρων, τα φώτα, τα δώρα και οι λιτανείες ήταν πρακτικές που τιμούσαν τη γέννηση του φωτός. Οι αρχαίοι Έλληνες, για παράδειγμα, για να τιμήσουν τον Δία και την Κυβέλη στόλιζαν στην ύπαιθρο δέντρα με αναθήματα, κουλουράκια και κορδέλες και τα φώτιζαν με λυχνάρια. Στη διάρκεια των Ρωμαϊκών χρόνων στις 19 Δεκεμβρίου άρχιζαν τα Σατουρνάλια στην μνήμη του θεού Σατούρνο (πιθανότατα του Κρόνου). Ο εορτασμός τους περιελάμβανε μεταμφιέσεις, πολύ χορό, τραγούδι, κρασί και ελευθερία για τους δούλους. Στα Σατουρνάλια, οι Ρωμαίοι στόλιζαν διαφόρων ειδών δέντρα με κεριά και άλλα στολίδια (πιθανότατα καρύδια, φαγώσιμα κ.λ.π.).  Η εορταστική περίοδος έκλεινε στις 7 Ιανουαρίου, με τη γιορτή του Ιανού.

Στη Β. Ευρώπη οι Βίκινγκς χρησιμοποιούσαν το δέντρο στις τελετές τους ως σύμβολο αναγέννησης που σηματοδοτούσε το τέλος του χειμώνα και τον ερχομό της άνοιξης και της αναγέννησης της μάνας Φύσης. Στην αρχαία Αγγλία, όπως και στην Γαλλία, οι Δρυίδες στόλιζαν με φρούτα και κεριά, βελανιδιές προς τιμήν των Θεών τους.

Στη χριστιανική θρησκεία τον 8ο αιώνα στολίστηκε το πρώτο χριστουγεννιάτικο δέντρο που ήταν έλατο. Μάλιστα η επιλογή του έλατου έγινε από τον Άγιο της χριστιανικής εκκλησίας Βονιφάτιο, για να σβήσει την ιερότητα που απέδιδε ο κόσμος μέχρι τη στιγμή εκείνη (κατάλοιπο της “ειδωλολατρίας”) στην δρυ. Ο στόχος ήταν, με διάφορες προσθήκες και παραλλαγές να προσδώσουν στην γιορτή χριστιανικό περιεχόμενο, ώστε να απομακρυνθεί και να ξεχαστεί στα βάθη των αιώνων η παγανιστική της προέλευση, αφού πρώτα προσπάθησαν ανεπιτυχώς να την καταργήσουν.

Το σύγχρονο Έλατο των γιορτών, θαυμαστό κατάλοιπο της πανάρχαιης δενδρολατρείας, γεμίζει φώτα ακτινοβολώντας τις Δυνάμεις του Φωτός, γεμίζει στολίδια πανηγυρίζοντας την γέννηση του θείου βρέφους – Ηλιάτορα, γίνεται ο καθρέφτης της Φύσης όλης που γιορτάζει.

Οι καλικάντζαροι επίσης επιβιώνουν μέσα από αιώνες καταδίωξης, αποδεικνύοντας την πανάρχαιη προέλευση της γιορτής του Ήλιου.

Σύμφωνα με την παράδοση, τα μικρά δαιμόνια, που πριονίζουν το δέντρο της γης, είναι στοιχειακά πλάσματα ανάλογα των τευτονικών Trolls. Τα δαιμόνια αυτά  χάνονται στο φως του Ήλιου κι έτσι  όλη η Φύση (κορμός του δέντρου) που στηρίζει τον κόσμο, λούζεται με Ηλιακή ζωοδότηση και πορεύεται τον δρόμο της εξέλιξης προς θεϊκότερους κόσμους.

Ρέα Καραγιάννη