Γίνεται ολοένα σαφέστερο, ότι ο θεός του Αβραάμ, δεν είναι ο μεγαλειώδης κοσμικός δημιουργός, που οι φιλευσεβοι άνθρωποι τον θέλουν να εξουσιάζει την συμπαντική απεραντοσύνη. Θα λέγαμε μάλιστα, πως ούτε ο τίτλος του πανανθρώπινου του ταίριαζε, αφού ολοφάνερα είναι ένας πολύ οικογενειακός, πολύ προσωπικός θεός. Ο θεός του Αβραάμ είχε στραμμένη την προσοχή του, μόνο σε ότι απασχολούσε τον υπερευνοημένο προφήτη του! Ήταν δίπλα του, μόνο για να του συμπαραστέκεται, να “ευλογεί” τα σχέδια του και να εκπληρώνει κάθε του επιθυμία. Καμία απ’ τις οικογενειακές έγνοιες του προφήτη, δεν άφησαν τον θεό αυτό αδιάφορο. Βέβαια, θα μπορούσε ίσως, να δώσει λίγη απ’ την πολύτιμη προσοχή του και στον γειτονικό Αιγιακό πολιτισμό, που με τις Κυκλάδες, τις Μυκήνες και την Μινωική Κρήτη, περίπου την ιδια αυτή περίοδο, βρισκόταν σε πλήρη πολιτισμική άνθηση. Αλλά όχι! Ο μοναδικός θεός όλου του κόσμου, (κατά την Βίβλο πάντοτε) προτιμά για εντελώς ακατανόητους σε μας λόγους, να κάνει “συντροφιά” στις ερημιές, μόνο στον σκηνίτη, προφήτη του κατασχετικού δόλου και να του συμπαραστέκεται ακούραστα σε κάθε μικρό ή μεγάλο του πρόβλημα.
Για να σκιαγραφήσουμε λοιπόν λίγο καλύτερα την σημαντικότατη αυτή προσωπικότητα, θα επιμείνουμε λίγο περισσότερο στις λεπτομέρειες που αφορούν την ζωή και την συμπεριφορά του.
Παρακολουθώντας την οικογενειακή ζωή του προφήτη, λίγο πριν από την γέννηση του Ισαάκ, θα δούμε πως ο “θεός” και το ανεπανάληπτο ζεύγος, μπλέκονται σε καινούργιες περιπέτειες και μας δίνουν κι άλλα ποιοτικά δείγματα της ανεπανάληπτης συνεργασίας τους.
Μετά τις κερδοφόρες εξορμήσεις του, ο πλούσιος πια προφήτης, ήρθε αντιμέτωπος με την σκληρή πραγματικότητα… αυτή της στείρας γυναικός του. Πώς θα έχουν λοιπόν μέλλον οι μεγαλοϊδεατισμοί του, χωρίς απόγονο; Πώς θα σκορπίσει τις τόσο πετυχημένες “ευλογίες” του, στον τωρινό και τον μελλοντικό κόσμο, αφού δεν έχει παιδί; Έτσι, με μια πρόχειρη θα λέγαμε σκέψη και με την σύμφωνη γνώμη της Σάρρας, διαλέγει την νεαρή Άγαρ, για να ξεπεράσει το εμπόδιο της στειρότητας και να αποκτήσει το θρυλικό διάδοχο, που θα διαφυλάξει τις πολύτιμες πατριαρχικές ιδέες και θα επιτύχει την πολυπόθητη φυλετική εξάπλωση.
Η Άγαρ, ήταν μια μικρή κοπελίτσα απ’ την Αίγυπτο, (Ο΄«παιδίσκη Αιγυπτία» Ο΄Gen.16.1), δούλα της Σάρρας, που με την εντολή της κυρίας της, την αντικατέστησε στα συζυγικά της καθήκοντα. Η δε Άγαρ πρέπει να ήταν μια απ’ τις «παιδίσκες» εκείνες, που ο Αβραάμ και η Σάρρα εισέπραξαν ως γαμήλια δώρα, στα διάφορα μέρη (προφανώς στην Αίγυπτο) όπου το κόλπο της “αδελφής – νύφης” απέδωσε τους καρπούς του. Gen.12.16 & Gen.20.14.
ΒΛΕΠΕ: Ο Αβρααμισμός και… Το κόλπο της “αδελφής”
Έτσι, η παιδούλα Άγαρ, βρίσκεται χωρίς τη θέλησή της στο πολύ στενό οικογενειακό περιβάλλον του Αβραάμ και αναλαμβάνει να αξιοποιήσει τις “νυχτερινές επιδόσεις” του ογδονταπεντάχρονου Αβραάμ. Η Άγαρ είναι γεμάτη υγεία και ο προφήτης που τόσα σχέδια έκανε για το μέλλον, έχει επιτέλους την Άγαρ έγκυο, στον πρώτο του γιο. Η Σάρρα όμως αντιδρά ζηλόφθονα στην εγκυμοσύνη της: «και είπεν η Σάρρα προς τον Αβραάμ, Εσύ είσαι η αιτία που εγώ αδικούμαι, εγώ σου έδωσα την δούλη μου στην αγκαλιά σου και όταν εκείνη είδε ότι συνέλαβε, ατιμάσθηκα εγώ μπροστά της, ο Κύριος θα κρίνει ανάμεσά μας». Ο΄Gen.16.5.
Έγκυος λοιπόν ακόμα η Άγαρ, είχε τα πρώτα προβλήματα απ’ την ζήλια της κυρίας της. Η Σάρρα, που δε δέχεται να περιβάλλεται η δούλη της με την προσοχή και τις περιποιήσεις, που αρμόζουν σε οποιοδήποτε έγκυο θηλυκό του κόσμου, αισθάνεται καταφρονημένη όχι απ’ την συμπεριφορά της Άγαρ, που εξακολουθούσε να είναι δούλη, με όλα όσα αυτό τότε εσήμαινε, αλλά προφανώς απ’ την αυξημένη εύνοια του Αβραάμ απέναντι της. Η Σάρρα λοιπόν εξοργισμένη, λέει απειλητικά στον Αβραάμ, κάτι που μόνο αυτός καλύτερα απ’ τον καθένα μπορούσε να καταλάβει: «ο Κύριος (θα) κρίνει ανάμεσά μας»! Ο΄Gen.16.5.
Βαριά κουβέντα είπε η Σάρρα!
Αλλά και ο Αβραάμ καταλαβαίνει το πλήρες νόημα της! Ξέρει πια ότι ο “Κύριος” μεσ’ από το “θεϊκό χέρι” της Σάρρας δε θα διστάσει καθόλου να “κρίνει”! Έτσι, νιώθει τον άμεσο κίνδυνο που εμφανίζεται ανάμεσά τους. Ξέρει ότι η “αδελφή” του Σάρρα, δεν αστειεύεται. Η προειδοποίηση της εξοργισμένης Σάρρας, ηχεί στ’ αυτιά του ξεκάθαρα… και φυσικά ανταποκρίνεται με σεβασμό στη γυναίκα που με επιτυχία μπορεί να επικαλεσθεί τον πληγοποιό “Κύριο”, όπως τόσες φορές συνέβη στα σπίτια των πληγωμένων γάμων της: «τότε ο Αβραάμ είπε στην Σάρρα, ορίστε η δούλη σου, στη διάθεση σου, κάμε της ότι σου αρέσει». Ο΄Gen.16.6. Έτσι της απάντησε ο “δίκαιος” Αβραάμ! Βέβαια δεν ξεχνάμε, ότι επρόκειτο πράγματι για μια νεαρή δούλα, με τα ανύπαρκτα δικαιώματα εκείνης της εποχής, αλλά ταυτόχρονα για μια αξιοσέβαστη σε δύση και ανατολή… έγκυο γυναίκα!!!
«Και κακομεταχειρίσθηκε (Ο΄ εκάκωσε – afflicted her) η Σάρρα την (έγκυο!) Άγαρ και εκείνη (η Άγαρ) έφυγε από κοντά της στην έρημο» Ο΄Gen.16.6. Ολοφάνερα ο Αβραάμ έτρεμε την οργή της Σάρρας! Ούτε ένα λόγο συμβιβασμού, ούτε μια κουβέντα σωφρονισμού δεν προσπάθησε να ψελλίσει ο Αβραάμ. Απλά έσπευσε να επιστρέψει την Άγαρ στην εξοργισμένη Σάρρα, λες και επρόκειτο για κάτι άψυχο που της χάλασε προσωρινά την διάθεση και όχι για την πρώτη απ’ αυτόν έγκυο γυναίκα!
Η Βίβλος έχει συντμήσει σε μία μόνο φράση τη βάρβαρη κακομεταχείριση της εγκύου Άγαρ, αλλά παρ’ όλα αυτά είναι ολοφάνερο ότι η Σάρρα, δε δίστασε στιγμή να κακοποιήσει τη δούλα που είχε την κακή τύχη να είναι έγκυος στον πρώτο γιο του παράξενου της αφέντη Αβραάμ. Η κοπελίτσα απελπισμένη και στο έσχατο όριο της αντοχής, της απέδρασε (Ο΄ απέδρα) στην πυρωμένη έρημο!
Αν βέβαια κάποιος, νομίζει ότι βλέπουμε παντού υπερβολές, θα τον παρακαλούσαμε να μας εξηγήσει αυτός, πόση κακοποίηση μπορεί να αντέξει μια έγκυος παιδούλα, πριν ζητήσει καταφύγιο στην… πυρωμένη έρημο!
Ενδιαφέρον έχει εδώ η παραδοχή της κακής συμπεριφοράς της Σάρρας από τον ίδιο τον Εβραίο Ραφαέλ Πατάϊ: «Η Σάρρα βασάνισε την (έγκυο στον Ισμαήλ δούλη της) Άγαρ με τόση σκληρότητα, που εκείνη το ‘σκασε (στην έρημο)»[1]
Αυτή βέβαια είναι η πρώτη φορά που η δύστυχη Άγαρ χάνεται στην έρημο για να γλυτώσει απ’ την οργισμένη κακοποίηση της κυρίας της! Την φορά αυτή την σώζει η γεμάτη νόημα “θεϊκή” συμβουλή ενός “αγγέλου” (προφανώς απεσταλμένου του Αβραάμ) που αφού τη βρίσκει: «στη έρημο… την ρώτησε, παιδίσκη Άγαρ που υπάγεις;! Κι αυτή απάντησε απέδρασα από την κυρά μου την Σάρρα» Ο΄Gen.16.7.
Εδώ ο καλός αυτός “άγγελος”, με αφέλεια παιδικού παραμυθιού, ρωτάει την μικρούλα έγκυο που χάθηκε μέσα στην ερήμου… «Άγαρ που υπάγεις», (!!!) Μετά την ευφυέστατη αυτή ερώτηση,[2] αμέσως της θέτει απίστευτα ταπεινωτικούς για την κατάσταση της, όρους επιστροφής και σωτηρίας: «επέστρεψον προς την κυρία σου και ταπεινώθητι υπό τας χείρας αυτής». Gen.16. 9.
Έτσι, η έγκυος Άγαρ, με την πολύ “θεϊκή” αυτή υπόδειξη, επέστρεψε και ένας θεός ξέρει πόσο ξύλο έφαγε ταπεινωμένη «υπό τας χείρας» της ζηλόφθονης Σάρρας. Διότι αν κοντά στο «μεταχειρίζετο αυτήν κακώς» Gen.16.6. και μάλιστα «όπως της ήταν αρεστό» Gen.16.6. προσθέσουμε και το «ταπείνωση υπό τάς χείρας αυτής», Gen.16. 9. θα ήταν θαύμα αν και ο τελευταίος από μας, δεν έβλεπε μια άγρια κακοποίηση εγκύου και μάλιστα με την συγκατάθεση θεού, προφήτου και αγγέλων!
Ο ίδιος ο Ραφαέλ Πατάϊ, συνεχίζοντας να στολίζει το πορτρέτο της Σάρρας, μας δίνει πρόσθετες ενδιαφέρουσες πληροφορίες που μόνο αυτός φαίνεται να κατέχει: «Επίσης (ή Σάρρα) ανάγκαζε (την έγκυο) Άγαρ, να περπατάει κουβαλώντας κουβάδες με νερό. Μερικοί λένε ότι η Σάρρα έριξε πάνω της (και) το κακό μάτι, έτσι που το πρώτο παιδί της Άγαρ (από τον Αβραάμ) ένα κοριτσάκι, (!) πέθανε πάνω στη γέννα. Ύστερα η Σάρρα έριξε το κακό μάτι πάνω στον Ισμαήλ, που έγινε τόσο αδύνατος και μαραμένος, ώστε δεν μπορούσε πια να περπατήσει».[3] Πολύ κακό “μάτι” είχε η Σάρρα!
Έπ’ αυτού βέβαια εμείς θα λέγαμε… ότι η Σάρρα πρέπει να της έριξε κάτι περισσότερο από “κακό μάτι”! Το «κακό μάτι» που μαραίνει ή σκοτώνει τα θύματα του, είναι η γνωστότερη “μαγική” ικανότητα, που ασφαλώς για να λειτουργήσει δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο στην οφθαλμοκακία.[4]
Η Σάρρα ήταν τόσο διεκδικητική και τόσο κακιά μαζί της, που τελικά η Άγαρ, όσο και ο γιος της Ισμαήλ, ο εντελώς πρώτος απόγονος του Αβραάμ, διώχθηκαν κακήν κακώς να πεθάνουν στην έρημο!
Πράγματι η επιλογή της Άγαρ, ήταν πράξη πολύ επιπόλαιη. Ο Αβραάμ πρέπει να παρασύρθηκε περισσότερο απ’ τα φυσικά της προσόντα, παρά από την ψύχραιμη σκέψη για απόκτηση ικανού απογόνου. Έτσι τώρα διαπιστώνει ότι ο γιος του, ο πρωτότοκός του, αυτός που θα κληρονομήσει την πατρική περιουσία, δεν μπορεί να είναι ο γιος της Αιγύπτιας Άγαρ. Απλούστατα, ο Αβραάμ δε σκοπεύει να εμπιστευθεί τις χαλδαιικές του ιδέες, σε αιγυπτίους απογόνους! Ούτε σκοπεύει τα πλούτη που απέσπασε απ’ την Αίγυπτο, με τις “χάρες” της “αδελφής” Σάρρας, να τα δει να επιστρέφουν ξανά σ’ αυτήν, μέσω της Αιγύπτιας δούλας και μητέρας του πρωτότοκου γιου του!
Αλλά ο σπουδαιότερο λόγος απ’ όλους πρέπει να ηταν, ότι δεν θα μπορούσε στα σοβαρά να εμπιστευτεί την σπάνια χαλδαϊκή του τέχνη και τις μοναδικές του ιδέες, περί “θεού” και κατασχετικών “πληγών”, παρά μόνο στις ανεπανάληπτες υψηλές φυλετικές προδιαγραφές των αυθεντικών Χαλδαίων. Έτσι μετά από δεύτερη, ωριμότερη σκέψη, η Άγαρ και ο μελαψός γιος της, απορρίπτονται οριστικά και εμφανίζεται επιτακτικότερο και πάλι το πρόβλημα των απογόνων.
Ο Αβραάμ όμως, ο άνθρωπος που χαιρόταν να λύνει δύσκολα προβλήματα, δεν δυσκολεύτηκε να βάλει πάλι τον θεό του, να δώσει κι εδώ μια ενδιαφέρουσα λύση. Η Σάρρα! Παρ’ όλο που ήταν στείρα, αυτή θα κάνει το πολυπόθητο παιδί τους.
Βέβαια η ιδέα του ήρθε κάπως καθυστερημένα, γιατί η Σάρρα εκτός από στείρα ήταν πια και γρια… αλλά δεν πειράζει, γι’ αυτό υπάρχουν και οι οικογενειακοί θεοί, για να λύνουν τέτοια δύσκολα και περίεργα προβλήματα. Εδώ ο ελληνο-μεσογειακός μύθος, είχε δώσει ένα πλήθος από παρόμοιες λύσεις, χωρίς μάλιστα να διαθέτει έστω και έναν αληθινό θεό, όχι ο Αβραάμ που έχει τον έναν και μοναδικό αληθινό θεό, “φίλο” του και συνεργό του, σ’ ό,τι κι αν αποφασίσει! Έτσι γεννιέται η ιδέα της εγκυμοσύνης της γριάς και στείρας Σάρρας.
Ο Αβραάμ, ο άνθρωπος που έχει το μοναδικό χάρισμα, να μετατρέπει τα πιο φοβερά μειονεκτήματα, σε θριαμβικές νίκες, και τις θλίψεις του σε μοναδικές αιτίες ευτυχίας. Ο άνθρωπος αυτός, παίζει με τη ζωή το “θεό” και τους ανθρώπους, με την άνεση και την ελευθερία ενός αυθεντικού μεγαλοφυούς μάγου!.. Αλήθεια, πώς όμως πείθει ο προφήτης μας τους πάντες, ότι εδώ πρόκειται πια για το θέλημα ενός θεού;
Ενδιαφέρον έχει να δούμε τον τρόπο με τον οποίον εκδηλώνεται η ασίγαστη συνεργασία θεού και προφήτη. Ο ξακουστός αυτός θεουργός,[5] έχει ένα μοναδικής θεατρικότητας τρόπο, για να αποσπά και να δημοσιοποιεί τις θεϊκές δηλώσεις της αρεσκείας του… τον χαλδαιικό προφητικό εκστασιασμό!
Τον αρχαιότερο τρόπο επικοινωνίας των Χαλδαίων μάγων, με άγνωστες δυνάμεις! Πέφτοντας σε πραγματική ή εικονική έκσταση, με όλα όσα αυτό χρειάζεται ή περιλαμβάνει, ο Αβραάμ λέει με τον ιδιαίτερο τρόπο του εκστασιαζομένου, όλα όσα θέλει να ακουστούν. Έτσι με έντρομο ύφος, αλλοιωμένη φωνή και άλλες ίσως εντυπωσιακές αλλοιώσεις στη συμπεριφορά του, πείθει τους πάντες, μεσ’ στο ημίφως, πως κάτι το θεϊκό κατέβηκε απ’ τον ουρανό και τον κατέλαβε!
Αυτά τουλάχιστον μας αφήνει να δούμε η αντίστοιχη βιβλική περιγραφή των εντυπωσιακών αυτών προφητικών παραστάσεων μεσ’ στο ημίφως του δειλινού, που δεν αφήνει καμία αμφιβολία για την προχωρημένη αυτή τέχνη των προφητικών εκστασιασμών: «Περί δε την δύσιν του ηλίου, επέπεσεν έκστασις[6] επί τον Αβραάμ. και ιδού, φόβος σκοτεινός μέγας έπιπτε έπ’ αυτόν. Και είπεν ο Κύριος…» Gen.15.12. Την συγκεκριμένη εκστασιακή κατάσταση ακολουθούν θεϊκές εντολές. Το τέλος μιας τέτοια προφητικής έκστασης μας δίδεται λίγο αργότερα: «Αφού δε (ο θεός) ετελείωσε λαλών μετ΄ αυτού, ανέβη ο θεός από του Αβραάμ». Ο΄Gen.Ι7.22.
Το περίεργο αυτό «ανέβη ο θεός…», είναι σίγουρο απομεινάρι αρχαίας χαλδαιικής θεοκατάληψης. Η εικόνα σαφώς προϋποθέτει έναν “θεό” που “κατέβαινε” πάνω στον μεσάζοντα προφήτη και μετά “ανεβαίνει” απ’ αυτόν… αφού πρώτα μέσα απ’ το στόμα του προφήτη κάνει γνωστό το θέλημα και τις απαίτησης του!
Η μαγική αυτή θεοκατάληψη τελείωνε με τον θεουργό – προφήτη να προσποιείται μεγάλη ταραχή αποχωρισμού του θειου από το αδύναμο σώμα του. Έτσι μόνο μπορούμε να ερμηνεύσουμε ικανοποιητικά το: έκσταση και μέγας σκοτεινός φόβος έπεφτε πάνω του, (Gen.15.2), ή το: αφού τελείωσε μιλώντας μαζί του, ανέβη ο θεός από του Αβραάμ. Gen.Ι7.22. Η ιδια εκφράσει χρησιμοποιείται και για τον κατ’ εξοχήν ενορατικό προφήτη Ιερεμία: «Ταύτα ειπών ο Κύριος ανέβη από Ιερεμίου εις τον ουρανόν». (Ο΄Παραλειπόμενα Ιερεμίου) 3.17.
Δύο γενιές αργότερα αυτός ακριβώς ο τρόπος επικοινωνίας θεού και προφήτη εφαρμόζεται ακόμα και ο θεός “κατεβαίνει” και “ανεβαίνει” πάνω στον προφήτη του Ιακώβ, (Gen.35.13) όπως θα δούμε με τον ίδιο ακριβώς τρόπο.
Μπορεί πράγματι ο προφήτης μας να έβγαινε απ’ τους εκστασιασμούς του, φοβισμένος, κατάκοπος και καταϊδρωμένος! Κανείς όμως δε μπορεί να μας πείσει, ότι αυτός ο προφητικός οίστρος, ο «μέγας σκοτεινός φόβος», δεν ήταν παρά ένας πολύ βολικός τρόπος θεατρικής υποβολής της δικής του ανθρώπινης θέλησης! Αν ο θεός του σύμπαντος ήθελε πράγματι κάτι, δεν θα είχε καμία ανάγκη να συνθλίβει με “φόβους μεγάλους και σκοτεινούς” κανέναν ανθρωπάκο προφήτη! Όμως ο ίδιος αυτός κι απαράλλακτος, πληθωρικός θεατρικός εκστασιασμός… όπως θα δούμε, υπήρξε ανέκαθεν το αποδοτικότερο εργαλείο των εντυπωσιαστών μάγων!
Έτσι ο Αβραάμ, ο ακούραστος Χαλδαίος, μετά από τόσα θαυμαστά και παράξενα, ήταν αδύνατον να μη βρει έναν ακόμα εντυπωσιακό τρόπο, να βάλει τον προσωπικό του θεό, να “θεραπεύσει” τη Σάρρα που παρά το ισόβιο πρόβλημα στειρότητας και το προχωρημένο της ηλικίας της, εξακολουθούσε να είναι το ιδανικό πρόσωπο για το “θαύμα” του διάσημου θεραπευτή.
Η σκηνοθετημένη ενδεχομένως εγκυμοσύνη και η προσποιητή μητρότητα, απαιτεί ένα άτομο συνεργάσιμο με αποδεδειγμένη διάθεση και υποκριτική ευχέρεια και η Σάρρα μετά από μακροχρόνια συνεργασία σε “σκληρότερα” θέματα ήταν τέτοιο.
Οι «τρεις άγγελοι» λοιπόν, χαλάλι τους το ψητό μοσχάρι με το σιμιγδαλένιο ψωμί το γάλα και το βούτυρο που έφαγαν, πριν φύγουν για τα τρισκατάρατα Σόδομα, δεν ξέχασαν να αναγγείλουν τη θεϊκή σύλληψη του Ισαάκ. Όμως, όπως σχεδόν σε κάθε βιβλικό “θαύμα”, έτσι και εδώ, κάτι παράδοξο και δυσεξήγητο παρέμεινε στην αφήγηση για να κρούει τον κώδωνα της αμφιβολίας και της ερευνητικής διάθεσης. Εδώ, το αξιοπερίεργο είναι ότι, αν και πέρα για πέρα θεϊκή η επαγγελία της θαυμαστής γέννησης του Ισαάκ, αυτή τελικά αναγγέλλεται με μεγαλύτερη απ’ τη γνωστή σε όλους κανονική διάρκεια! Αντί των 9 φυσιολογικών μηνών, το παιδί αυτό θα έρθει σε 12 ακριβώς μήνες! Δηλαδή, είναι μεν μια εντελώς “θεϊκή” σύλληψη, αλλά θα έχει μια αφύσικη και ανεξήγητη επιπλέον τρίμηνη διάρκεια ή καθυστέρηση!
Ας δούμε όμως την ιδια την αφήγηση: «αφού (οι τρεις άγγελοι) έφαγαν, ρώτησαν… που είναι Σάρρα η γυναίκα σου;[7] Αυτός απάντησε εδώ στην σκηνή και είπεν (ο άγγελος), εξάπαντος θέλω επιστρέψει προς σε κατά τον αυτόν τούτον τον καιρόν του έτους (Ο΄ κατά τον καιρόν τούτον εις ώρας) και ιδού Σάρρα η γυνή σου θέλει έχει υιόν». Gen 18.10.
Οι τρεις αυτοί «άνδρες», έρχονται όντως από μακριά. Έτσι εξηγείται και το άφθονο και εκλεκτό φαΐ που προσφέρει ο Αβραάμ στους φιλοξενούμενους του. Έχουν λοιπόν τους δικούς τους λόγους (προφανώς ετήσιες ασχολίες) που δεν τους επιτρέπουν να “επιστρέψουν” σε εννέα (9) μήνες, απ’ την αναγγελία της σύλληψης, αλλά, «κατά τούτον τον καιρόν εις ώρας» δηλαδή, την ίδια ακριβώς εποχή του επόμενου χρόνου, με ακρίβεια όμως ώρας!
Έτσι η σύλληψη και η εγκυμοσύνη της Σάρρας πρέπει παραδόξως να αρχίζει να μετριέται με τρίμηνη καθυστέρηση, αν δεν θέλουμε να υποθέσουμε, ότι η εγκυμοσύνη της Σάρρας λόγο θεϊκής επέμβασης, προηγουμένης στειρότητας και μεγάλης ηλικίας κράτησε, 12 μήνες!
Αλλά όπως και να το δούμε είναι ένα θαύμα, με ανεξήγητη τρίμηνη αναστολή! Μάλιστα προς αποφυγή κάθε παρεξήγησης, αλλά και καλού συντονισμού, ο άνδρας-άγγελος τέσσερα μόλις εδάφια παρακάτω επαναλαμβάνει ότι η παράδοση του παιδιού θα γίνει ακριβώς σε 12 μήνες με ακρίβεια “ώρας”:[8] «Είναι κάτι αδύνατον εις τον Κύριο; κατά τον ίδιο αυτόν καιρό και ώρα θα επιστρέψω και η Σάρρα θα έχει υιόν».Ο΄Gen 18.14.
Δικαιολογημένα τώρα μπορεί να ρωτήσει κανείς: Μα επιτέλους από που έρχονται αυτοί οι περίεργοι “άγγελοι”, που περιδρομιάζουν σαν κουρασμένοι ταξιδιώτες; Πριν απαντήσουμε πρέπει να υπενθυμίσουμε και πάλι ότι ο Αβραάμ δεν είναι Χαναναίος, αλλά Χαλδαίος, από την ΟΥΡ, απ’ όπου οικογενειακώς μετοίκησε στην βόρια Μεσοποταμία στη γη Χαρράν.
Στην αρχή της αβρααμικής ιστορίας, διευκρινίζεται ότι την μετοικεσία αυτή την ξεκίνησε αρχικώς ο πατέρας του Αβραάμ, ο Θάρρα: «Και έλαβε ο Θάρρα, Αβραάμ τον υιόν αυτού και Λώτ τον… εγγονό αυτού… και εξήλθον ομού απ’ της Ουρ των Χαλδαίων δια να υπάγωσιν εις την γην Χαναάν και ήλθον έως Χαρράν και κατώκησαν εκεί».Gen.11.31.
ΒΛΕΠΕ: Το δίλλημα του Αβραάμ: Τι μας μας αποκαλύπτει η αποτυχημένη μετανάστευσή του; (χάρτης)
Σύμφωνα λοιπόν με τα παραπάνω εδάφια, αρχικός προορισμός ολόκληρης της οικογένειας του Θάρρα, ήταν η Χαναάν για κάποιους όμως αδιευκρίνιστους λόγους, κατέληξαν βορειότερα στην Χαρράν, απ’ όπου μόνος, ο Αβραάμ με τον ανεψιό του Λωτ, κατηφόρισε νότια προς τον αρχικό τους μεταναστευτικό στόχο την γη Χαναάν. Η Χαρράν λοιπόν, σε μια απόσταση περίπου 600 χλμ. δηλαδή ολίγων ημερών δρόμο με άλογα ή καμήλες, φιλοξενεί ακόμα τους καθαρόαιμους συγγενείς του Αβραάμ.
Σ’ αυτούς, τους πολυπληθείς εν τω μεταξύ συγγενείς, αναφέρονται τα ευχάριστα γεννητούρια που μαθαίνει ο Αβραάμ στο Gen.22.20-24 όπου αναφέρεται και η γέννηση της γυναίκας του Ισαάκ Ρεβέκκας.
Σ’ αυτούς αργότερα, θα στείλει το δούλο του ο Αβραάμ, φορτωμένο με δώρα για να βρει νύφη για τον Ισαάκ και θα γυρίσει χαρούμενος με τη Ρεβέκκα. Σαφέστερα δε για τις σχέσεις των δυο τόπων είναι τα λόγια της Ρεβέκκας, καθώς αργότερα φυγαδεύοντας το γιο της Ιακώβ για να τον σώσει απ’ την οργή του εξαπατημένου Ησαύ, του λέει: «Φύγε προς Λάβαν τον αδελφό μου εις Χαρράν». Τέλος, εκεί πρέπει να πήγαν (ως συγγενικά δώρα) τα λάφυρα, ή τουλάχιστον μέρος αυτών, όταν ο Αβραάμ τα παρέδωσε σε κάποιον ιερέα που εμφανίζεται την κατάλληλη στιγμή απ’ το πουθενά, τον Μελχισεδέκ, γυρίζοντας ελευθερωτής του Λωτ (νικώντας μόνο με 118 δούλους;!) τα στρατεύματα του Χοδολλογομόρ! Βλέπουμε λοιπόν, ότι η πατρική παροικία της Χαρράν δεν έπαψε ποτέ να συμπαραστέκεται στους παρεπιδημούντες τη γη Χαναάν.
Οι αγγελιοφόροι λοιπόν, (οι αλλιώς άγγελοι) είτε αναγγέλλουν τη θεραπεία της Σάρρας, είτε έρχονται για να κάψουν τον παράδεισο των Σοδόμων, επιβάλλεται να είναι άτομα εντελώς άγνωστα και συνεπώς, από κάπου μακριά. Θα ήταν εντελώς ανόητο λάθος, αν κάποιος μπορούσε να ψιθυρίσει: “Αυτόν τον άγγελο κάπου τον έχω ξαναδεί”!
Έτσι, οι τρεις άνδρες που είδαμε να έρχονται μεσ’ στο καταμεσήμερο στην σκηνή του Αβραάμ, είναι φυσικό να πλένουν τα πόδια τους και να γευματίζουν κουρασμένοι κάτω απ’ τη σκιά του δένδρου, αφού είναι πραγματικοί “άγγελοι” (με την καθεαυτό έννοια του αγγελιοφόρου), απ’ την μακρινή πατρική παροικία της Χαρράν. Έρχονται να απαλλάξουν τον Αβραάμ απ’ την δυσάρεστη εμπλοκή του στις στρατιωτικές αναταραχές της περιοχής του, καίγοντας την πεντάπολη των Σοδόμων, που αποτελεί το μήλον της έριδος και έπ’ ευκαιρία, προσφέρουν την μοναδική λύση στην απελπιστική ατεκνία του Αβραάμ.
Απ’ τη μεγάλη λοιπόν και πολυπληθή αυτή παροικία, θα έρθει πάνω στο χρόνο με ακρίβεια ώρας και το μωρό που θα αναλάβει το βάρος της αβρααμικής κληρονομιάς! Θα είναι ένα πραγματικό Χαλδαιόπουλο, από κοντινούς ίσως συγγενείς, ικανούς να διαφυλάξουν το ιερό μυστικό της θεάρεστης αυτής υιοθεσίας.
Όμως… η δεύτερη αυτή επίσκεψη των ανδρών της Χαρράν ή “επιστροφή” όπως αναφέρεται στην Βίβλο, δε μας περιγράφεται, για εντελώς άλλωστε κατανοητούς λόγους. Αλλά η Βίβλος επιγραμματικά μόνο τονίζει, ότι σ’ ένα χρόνο ακριβώς η υπόσχεση των τριών ανδρών περί επιστροφής των ετηρήθη, προς μεγάλη χαρά του ζεύγους που περίμεναν πως και πως τους χαρούμενους “πόνους” της γέννας: «και έκαμαν ο Κύριος εις την Σάρραν ως ελάλησεν», επέστρεψε δηλαδή αυτόν τούτον τον καιρόν του έτους: «και έκανε ο Κύριος ότι υποσχέθη στην Σάρρα… και εγέννησε εις τον Αβραάμ υιόν στα γερατειά του, κατά τον καιρό τον οποίον του είπε ο Κύριος. Και εκκάλεσε ο Αβραάμ το όνομα του υιού αυτού (και για να παραμεριστούν οι αμφιβολίες ξανατονίζεται) τον οποίον η Σάρρα εγέννησε εις αυτόν, Ισαάκ… ητο δε ο Αβραάμ εκατό ετών… είπε δε η Σάρρα περίγελο με έκανε ο Κύριος, διότι όποιος ακούσει ότι έκανα γιο θα γελάει, ποιος να το ‘λεγε στον Αβραάμ ότι θα θήλαζα παιδί, ότι θα γεννούσα παιδί στα γερατειά μου;». Gen.21.1-7.
Η αφήγηση δίνοντας άφθονη θεατρικότητα στην σκηνή, θέλει λοιπόν την Σάρρα όχι μόνο να γεννά, αλλά να θηλάζει κιόλας το θαυματουργικά γεννημένο παιδί της, ακριβώς επειδή, αυτή είναι και η ορατή διαφορά ανάμεσα στην πραγματική λοχεία και την κρυφή ή φανερή υιοθεσία.
Κάποιοι πάντως αν και Εβραίοι, δεν πείσθηκαν ακόμα: «η εγκυμοσύνη της Σάρρας, σε ηλικία ενενήντα ετών, αποτελεί ένα παράδειγμα του πως οι συντάκτες της Βίβλου μετέτρεπαν τα ασυνήθιστα πράγματα σε θαύματα… έτσι οι γυναίκες θεωρούσαν τον Ισαάκ πλαστό (υιοθετημένο) και δοκίμαζαν την Σάρρα προσκαλώντας την να θηλάσει τα μωρά τους».[9]
Βέβαια οφείλουμε να πούμε ότι οι συντάκτες αυτής της ιστορίας είχαν μάλλον υπερβολικούς φόβους, γιατί, πολλούς αιώνες μετά, μπορούμε να διαβεβαιώσουμε τους συντελεστές της μετατροπής μια απλής υιοθεσίας σε θαύμα, ότι όχι μόνο κανείς δεν γέλασε, αλλά ούτε που αμφέβαλε στο παραμικρό, για την βιολογική ανάσταση της μητρότητας στην Σάρρα! Λες και οι συντάκτες της παραμυθικής αυτής ωραιοποίησης, πρόβλεψαν με θαυμαστή ακρίβεια, ότι οι λαοί πάντα, χωρίς πολλή σκέψη, θα αρέσκονται στις θεϊκές διαβεβαιώσεις, που βρίσκονται στην κατεύθυνση των καυτών τους πόθων!
Το πολυπόθητο παιδί ήρθε λοιπόν επιτέλους, μετά από 12μηνη περίπου αναμονή, και κατάλληλη σκηνοθετημένη προετοιμασία. Η Σάρρα απέκτησε στα ενενήντα ένα (91) της χρόνια, το πολυπόθητο παιδί! “Μητέρα” πια, είχε κάθε λόγο να ανησυχεί. Ο Ισμαήλ (κατά την μασσοριτική εκδοχή) ήταν τώρα 13 περίπου χρόνων. Πιο μελαψός παρά ποτέ, αποτελούσε μια διαρκή απειλή για την πατρική περιουσία, μια και ως πρωτότοκος είχε τα ανάλογα δικαιώματα.
Τώρα… ένα δύσκολο πρόβλημα έπρεπε να βρει λύση. Τώρα, η Σάρρα δε διστάζει πια ούτε στιγμή. Ο Ισαάκ, ο γιος της, που με τόση θεϊκή καύχηση κρατά στην αγκαλιά της, είναι ολίγων μόνο μηνών, όταν η Σάρρα διατάζει: «Δίωξον την δούλην ταύτην και τον υιόν αυτής, διότι δεν θέλει (δεν πρέπει να) κληρονομήσει ο υιός της δούλης ταύτης μετά του υιού μου, του Ισαάκ». Gen.21.10.
Οι δισταγμοί του Αβραάμ παραμερίζονται με θεϊκή εντολή, διότι όπως είπαμε, όλου του κόσμου οι απρέπειες, μεταβάλλονται σε θεάρεστο έργο, αρκεί να τις ζητήσει προσωπικά ο πανάγαθος, έτσι λέει στον Αβραάμ, αφού μάλλον “εγενήθη” ξανά ο κατάλληλος λόγος Κυρίου στο κεφάλι τον Αβραάμ. «Ας μη φανεί σκληρό εις τους οφθαλμούς σου περί του παιδιού και περί της δούλης σου, κατά πάντα όσα είπε προς σε η Σάρρα άκουε τους λόγους αυτής». Gen.21.12.
Η Σάρρα, ο Αβραάμ, αλλά κι ο θεός τους, έχουν βάλει στο σημάδι την δύστυχη δούλα, που άλλο κακό δεν είχε κάνει, απ’ το να ταπεινώσει την κυρία της με την καρπερή υγεία της, και τον κύριό της με την ακατάλληλη αιγυπτιακή ράτσα της. Οι ιδιότητες των “αγίων” όπως αγάπη, συμπόνια, υπομονή και τα παρόμοια, μπορεί να είναι εντυπωσιακά πράγματα, αλλά απ’ τον θεό του Αβραάμ, θα ανακαλυφθούν πολύ αργότερα. Έτσι, για την ώρα η σκληρή εξόντωσή της δούλας είναι αποφασισμένη και μάλιστα μαρτυρική, τόσο η δική της, όσο και του παιδιού της, του μελαψού πρωτότοκου γιου του Αβραάμ που πρέπει να πεθάνει.
Για το μοιραίο πρωινό, η Βίβλος μας περιγράφει τα ηθικά περιθώρια ενός ανθρώπου που ο βιβλικός θεός αποκάλεσε “φίλο” του: «Σηκώθηκε δε ο Αβραάμ ενωρίς το πρωί και πήρε ψωμιά και (ένα) ασκί νερό και τα έδωσε στην Άγαρ, Έβαλε δε και το παιδί στον ώμο της και την έδιωξε». Ο΄Gen.21.14. Η πάντα αυθεντικότερη μετάφραση τον Ο΄, συγκράτησε μια άλλη χρονική στιγμή, πολύ τραγικότερης εκδίωξης, που θέλει τον Ισμαήλ μωρό ακόμα και τον Αβραάμ να της το φορτώνει στον ώμο, όπως έκαναν οι μωρομάνες της ερήμου για να έχουν ελεύθερα τα χέρια τους!
Φαντάζεστε την εικόνα;
Είναι απίστευτα σκληρό! Μέσα στο χάραμα, η νεαρή μητέρα που κυριολεκτικά βρήκε τον διάβολο της απ’ το απερίγραπτο αυτό ζευγάρι των Χαλδαίων, παρακολουθεί αποσβολωμένη την αναπάντεχη μοίρα της. Ο Αβραάμ κρεμά στον ώμο της, τον μικρούλι Ισμαήλ, της δίνει ένα ταγάρι με ψωμιά και ένα μοναδικό ασκί νερό και τους διώχνει… να πεθάνουν στην έρημο. Οποιαδήποτε άλλη ερμηνεία, της απίστευτης αυτής σκληρότητας, απαιτεί πράγματι πάρα πολύ θεολογικό βίτσιο!
Ούτε ένα γαϊδούρι φορτωμένο με προμήθειες, δεν άξιζε η παιδίσκη Άγαρ και ο πρώτος του απ’ αυτήν γιος. Διότι, ακόμα κι αν δεχθούμε την Μασσοριτική εκδοχή, που θέλει 13χρονο (Gen.16.3 & 21.5) τον νεαρό Ισμαήλ, παραμένει ολοφάνερο, πως αυτός ο νεαρός, μπορούσε σίγουρα να κουβαλήσει κι ένα δεύτερο σωτήριο «ασκόν ύδατος»!
Βέβαια, το ζεύγος των Χαλδαίων είχαν τη θεϊκή συγκατάθεση, συνεπώς η εκδίωξη στα μάτια του ευκολόπιστου αναγνώστη, φαντάζει απόλυτα νόμιμη. Αλλά πάλι, ακόμα και ο θεός της Βίβλου, πουθενά στο θειο του κείμενο, δεν φαίνεται να περιορίζει σε έναν τον «ασκό ύδατος» των δύο καταδικασμένων. Ούτε αυτός ο θεός, ούτε και κανένας άλλος μπορούσε να πει, ότι θα έβλαπταν δύο καμήλες με “δικούς μας” καμηλιέρηδες, να πάνε τον αποδιοπομπαίο γιο του Αβραάμ, Ισμαήλ και την δούλα Άγαρ, (που δεν μας κάνει πια), πέρα απ’ την έρημο, ή ακόμα, ίσως και στην ποθητή πατρίδα της, την Αίγυπτο και να επιστρέψουν, ώστε να μη χάσουμε και τις πολύτιμες καμήλες μας!
Θα μπορούσα να σταθώ ατελείωτα, στο δροσερό αυτό πρωινό, όπου τόσα πρόσωπα διεκδικούν λάθος θέση στην ιστορία, και να περιγράψω με ανάγλυφες λεπτομέρειες την απίστευτη απανθρωπιά των βιβλικών αυτών εικόνων! Θα ξεφεύγαμε όμως αισθητά απ’ το τελικό ζητούμενο αυτής της έρευνας. Έτσι περιορίζομαι να πω ότι χωρίς την παραμικρή αμφιβολία, πρόκειται για μια στυγερή και καθ’ όλα προμελετημένη φονική απόφαση, που ο Αβραάμ (με ηθικό αυτουργό τη Σάρρα) επιβάλλει στο ίδιο του το αθώο μωρό (ή έστω στον 13χρονο) Ισμαήλ και στην κατ’ επανάληψη διωγμένη και κακοποιημένη δούλα μάνα του!
Οποιοδήποτε νομικό καθεστώς, ακόμα και το πλέον πρωτόγονο, θα καταδίκαζε παμψηφεί την άσπλαχνη αυτή ενέργεια του Αβραάμ, αυτό το πρωινό. Διότι όπως και να το κάνουμε και τώρα, αλλά και πριν από χιλιάδες χρόνια, διώξιμο στον καύσωνα της ερήμου, με ένα ασκί νερό για δυο άτομα, μόνο σίγουρο θάνατο μπορούσε να σημαίνει: «Η δε (Άγαρ) έφυγε και περιεπλανάτο στην έρημο… και αφού τελείωσε το ύδωρ από του (ενός και μοναδικού) ασκού, έρριψε το παιδίον υποκάτω ενός θάμνου (που σημαίνει ότι το παιδί ήταν πράγματι μωρό) και ελθούσα εκάθησε μακράν… διότι είπε: Να μη δω τον θάνατον του παιδιού… και ύψωσε την φωνή της και έκλαυσε». Ο΄Gen.21. 15-16.
Τάδε έφη αβρααμική πατρότης!
Αυτός είναι: «ο Αβραάμ ο μέγας πατήρ που δεν ευρέθη όμοιος του στην δόξα»!!! Σοφία Σειράχ 44.21.
Μ. Καλόπουλος
……………………………………………….
[1] Robert Graves & Raphael Patai «Hebrew Myths: 29.α. Ισμαήλ
[2] Ο “άγγελος”, ενώ γνωρίζει το όνομα της, δεν μπορεί να υποθέσει… μέσα στην έρημο… που πηγαίνει! Αυτές οι σπαρταριστές αφέλειες των αγγέλων, προδίδουν περισσότερα από κάθε άλλο επιχείρημα, την στημένη θεατρικότητα των βιβλικών αφηγήσεων! Η ερώτηση του αγγέλου: «Άγαρ, που πηγαίνεις» σε μια ολομόναχη, ταλαιπωρημένη, έγκυο κοπελίτσα, περικυκλωμένη από την καυτή έρημο, μόνο σαν κακόγουστο βιβλικό αστείο ακούγεται!
[3] Robert Graves & Raphael Patai «Hebrew Myths: 29.δ.& Gen. Rab.453-454.570
[4] Για το «κακό μάτι» την αρχαία αυτή Χαλδαϊκή δεισιδαιμονία, που τόσο σημασία δίνουν ειδικά οι γυναίκες, θα αντειπούμε μόνο, πως αν αυτό ήταν διαπιστωμένη ανθρώπινη ικανότητα, τότε οι παθιασμένοι οπαδοί μιας ομάδος, θα έριχναν τις επιδόσεις της αντίπαλης επιστρατεύοντας όλα τα κακά μάτια της περιοχής! Πουθενά στον κόσμο όμως δεν παρουσιάσθηκε ανάλογο φαινόμενο! Η μαγγανεία όμως, είναι χιλιοδιαπιστωμένη ασθενοποιός μάστιγα της ιστορίας.
[5] Θεουργός: Ο δια μαγικών τρόπων τα θεία επικαλούμενος.
[6] «Έκστασις: Θαυμασμός ή αλλοίωσις» Suda.
[7] Η ερωτήσεις των αγγέλων, που κανονικά δεν θα έπρεπε να υπάρχουν, είναι πάντοτε περίεργες, αλλά εδώ ξεπερνούν κάθε ανοχή. Η Σάρρα βρίσκεται μόλις λίγα βήματα πίσω του, πίσω απ΄ το πανί τις σκηνής: «ούσα όπισθεν αυτού προς τη θύρα της σκηνής» (Gen 18.11) Οι άγγελοι όμως… δεν μπορούσαν να την δουν!!!
[8] Η λέξη «ώρα», ασφαλώς δεν είχε την ιδια με την σημερινή σημασία, ο τρόπος όμως που εδώ χρησιμοποιείται, σαφώς δηλώνει με έμφαση μεγάλη χρονική ακρίβεια!
[9] Robert Graves & Raphael Patai «Hebrew Myths: 31.7 & Pesigda Rabbati 177 a-b
