Η εξέλιξη της ανθρωποποίησης – Δρ Άρης Πουλιανός, 16ο Παγκόσμιο Συνέδριο Ανθρωπολογικών και Εθνολογικών Επιστημών, Κουνμίγκ-Κίνα, 31-7-2009
Ο τίτλος αυτής της εργασίας μπορεί να ακούγεται λίγο ντετερμινιστικός, αλλά είμαι πεπεισμένος ότι τα ανθρώπινα όντα πέρασαν μια μεγαλύτερη περίοδο ανθρωποποίησης, απ’ ό,τι συνήθως οι ιστορικοί πιστεύουν σήμερα, συμπεριλαμβανομένων των μαρξιστών.
Σίγουρα προερχόμαστε από τους πίθηκους, αλλά όχι τους αφρικανικούς. Πριν από 20 εκ. χρόνια ζούσαν στην Ευρώπη πάνω από πενήντα είδη πιθήκων. Αλλά ένας πίθηκος, που ονόμασα Ημιόρθιο Ελλαδοπίθηκο (Helladopithecus semierectus), ζούσε στα δέντρα, δεκαεπτά εκατομμύρια χρόνια πριν (ΑΝΘΡΩΠΟΣ, τόμ. 3, N01, Ιαν. 1976, σελ 3 – 30, Αθήνα).
Η γνωστή πανίδα Πικερμίου της περιόδου του Μειοκαίνου (23-5 εκ. χρόνια πριν), έχει βρεθεί από την Ουγγαρία, μέσω των Βαλκανίων, ως το Ιράν: (Wagner, A1840: Fossile Uberreste Von einem Affen und anderensau getierren aus Griechenland. Abh. Bayer. Akad. Wiss, 3, Μόναχο). Μεταξύ άλλων ευρημάτων, ένα πολύ σημαντικό από εκείνη την περίοδο ήταν ο Πεντελικός Μεσοπίθηκος (Mesopithecus pentelici), ενός επίγειου πιθήκου που έζησε σε μια μεγάλη περιοχή, πέρα από την Ελλάδα. Η μεγάλη του εξάπλωση σε μια ευρεία περιοχή, προϋποθέτει ότι κάποιοι ανθρωπόμορφοι πιθήκοι μπορούσαν να “κατεβούν από τα δέντρα” (Roghinski, JJ & MG Levin, 1963: Anthropologhia, Moskva, str. 184 με 185), και άρχισαν να περπατούν. Κατά συνέπεια, μεταξύ αυτών των καταβατών, θα μπορούσε να είναι ορισμένες μορφές προγονικές τού ανθρώπου.
Μια απολιθωμένη κάτω γνάθος από την Αττική βρέθηκε από έναν Γερμανό αξιωματικό κατά τα χρόνια της κατοχής (1942), και περιγράφεται από τον G. Von Koenigswald, (1972: Einunterkiefez eines fossilen Hominoiden aus dem Griechenlands unterpliozan. Konikl. Nederl. Akademie Van Wetenschappen. Σειρά Β, 75 , Αρ. 5, σελ. 385 – 394, Άμστερνταμ), φαίνεται να είναι μια προηγμένη μορφή που δεν ανήκει στους Δρυοπιθήκους (Dryopithecinae), και που θα μπορούσαν να αποτελούν επίσης την αρχή των αφρικανικών πρωτευόντων. Ο Koenigswald του δωσε το όνομα ‘graecopithecus’ (Γκρεκοπίθηκος). Η ηλικία του είναι περίπου 9 εκατομμύρια έτη. Η κάτω σιαγόνα ενός άλλου είδους που βρέθηκε από τη γαλλική αποστολή το 1972 κοντά στη Θεσσαλονίκη, το οποίο είδος ονομάστηκε Μακεδονικός Δρυοπίθηκος (Dryopethicus macedoniensis). Αλλά είναι από ένα πιο προηγμένο είδος από τους Δρυοπιθήκους, και σύμφωνα με Koenigswald είναι πιο στενά συνδεδεμένο με τους ανθρωπίδες. Η ηλικία του είναι του Άνω Μειοκαίνου (Vallesian, 6-7 εκ. έτη).
Τέλος, το εύρημα που περιγράφεται στην παρούσα ανακοίνωση, του Ελλαδοπιθήκου (Helladopithecus), είναι το πάνω μέρος τού αριστερού μηραίου οστού κια βρέθηκε από την αποστολή μας το 1974 κοντά στα Θαρούνια, ένα χωριό στο νησί της Εύβοιας. Η ηλικία του είναι του Κάτω Μειοκαίνου, περίπου 17 εκατομμυρίων ετών, η οποία επιβεβαιώθηκε από την στρωματογραφία του, και φυλάσσεται σήμερα στο Ανθρωπολογικό Μουσείο των Αρχανθρώπων των Πετραλώνων Χαλκιδικής.
Περιγράφεται πλήρως στη συνέχεια και είναι ενός ημιόρθιου πιθήκου, στην κατηγορία την οποία οι συγγραφείς αποδίδουν το σύνολο παρόμοιων ευρημάτων από την Αττική και τη Μακεδονία.
Το ευρεθέν οστό αυτό έχει 98 χλστ. μήκος (ονομάστηκε ”Α.Ε. – 1”), φαίνεται να ανήκει σε ένα νεαρό άτομο, και όλο το μήκος του (κατ’ αναλογία υπολογιζόμενο) δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο από 350 mm. Οπότε το ύψος τού ατόμου πρέπει να είναι περίπου 140-150 εκατοστά. Το βάρος του, σύμφωνα με το δείκτη Debetz (ICVS), πρέπει να είναι περίπου 40-42 κιλά. Ο δείκτης ευσαρκίας/παχύτητας τότε είναι περίπου 22,85. Ο ίδιος δείκτης σε ουρακοτάγκους, χιμπατζήδες και γορίλες είναι 32-33, ενώ για τον άνθρωπο είναι τα 18 -21.
Αλλά μεταξύ όλων αυτών των έμμεσων μεθόδων προσδιορισμού τού ευρήματος, το καλύτερο θα ήταν να μετρηθεί επακριβώς η γωνία στρέψης, προκειμένου να καθοριστεί το ποσοστό της όρθιας στάσης. Έτσι, αναπτύχθηκε μια νέα μέθοδος για τη μέτρηση της γωνίας στρέψης σε ένα σπασμένο μηριαίο οστό.
Το αποτέλεσμα αυτών των διαδικασιών έδειξε ότι η γωνία θ (στρέψης) του σπασμένου οστού = 18ο-μοίρες, πράγμα που σημαίνει ότι αυτος ο πιθηκος ήταν περίπου 65% όρθιος στη διάρκεια της ζωής του. Αυτό σημαίνει ότι ήταν λίγο πολύ όρθιος, σίγουρα πιο όρθιος από τους περισσότερους σημερινούς αφρικανικούς πρωτεύοντες πιθήκους.
Ως εκ τούτου, συνάγεται το συμπέρασμα, οτι ο Ελλαδοπίθηκος θα μπορούσε να είναι ο πρόδρομος του γένους Άνθρωπος (Homo).
Τέλος, θέτουμε σε ξεχωριστή οικογένεια όλο το σύνολο των ευρημάτων των Ελλαδοπιθήκων από την Ελλάδα, ταξινομώντας το αμέσως μετά απο την οικογένεια των ανθρωπίδων (Hominid). Ως αποτέλεσμα της παραπάνω διαδικασίας, έχουμε τον πρώτο όρθιο άνθρωπο στη γη, τον Homo erectus trilliensis, που εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο από αυτή την περιοχή του Αιγαίου, στη ΝΑ Ευρώπη από 13 εκατομμύρια χρόνια πριν.
Η πάνω από εκατό χρόνια μακρά συζήτηση μεταξύ των ανθρωπολόγων σχετικά με την πολυφυλετική έναντι της μονοφυλετικής προέλευσης των ανθρώπων φαίνεται ότι τελειώνει.
Φαίνεται ότι κάθε βιολογικό είδος στη Γη αναπτύσσεται σε ένα κέντρο και στη συνέχεια εξαπλώνεται.
Η μονοφυλετική προέλευση του ανθρωπου (από τον Ελλαδοπιθηκο στον Homo erectus trilliensis) κατα τη γνώμη μας λίγο-πολύ επιβεβαιώθηκε και οι άνθρωποι εξαπλώθηκαν από τον Ατλαντικό στον Ειρηνικό, και στη συνέχεια σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο.
Στο μεταξύ οι ανασκαφές συνεχίζονται: βρέθηκε μέρος τού σκελετού ένος κορίτσιου των 14 ετών. Το νέο εύρημα ονομάστηκε Όρθιος Άνθρωπος Τριλλιανός Δάφνη (Homo erectus trilliensis Daphnae), από το όνομα της κυρίας που βρίσκεται σε αυτή την αίθουσα, την κ. Δάφνη Α. Πουλιανού.
Τα τελεταία ευρήματα του δρα Άρη Πουλιανού, μέρος τού σκελετού τού αρχαιότερου ευρεθέντα Όρθιου Ανθρώπου “Δάφνη”, 14 ετών, που έζησε πριν από 13.000.000 χρόνια.
